Bor Madeni Nasıl Zenginleştirilir?

[Mining Engineer]

Yeni konumuzda ülkemizin çok önemli hatta adına efsaneler anlatılmış mor madeni nasıl zenginleştirilir. (Üretim planlarını detaylı anlatmak yerine sade anlatmaya çalışıyorum detaya inmeden sıkmadan dikkatinizi çekmeye çalışıyorum bu şekilde diğer madenlerinde nasıl zenginleştirildiğini de anlatacağım.)

Bilinenlerin aksine Türkiye Bor Madenini ocaktan çıkarıp ham olarak yurt dışına satmıyor Bor ilk önce açık işletme yöntemi ile bulunduğu yataktan çıkarılıyor daha sonra birazdan bahsedeceğim "zenginleştirme tesisinde" zenginleştiriliyor. Bor hakkında ilk önce bilinen doğru ve yanlışları sizlere anlatmak isterim Türkiye gerçekten de Bor Madeninin %72 sine sahiptir hatta bu oranı size ağırlık birimine çevrilmiş olarak şöyle sayısallaştırayım 851 milyon ton BOR ülkemizde bulunuyor. Bor madeninden ileri teknoloji ürünler üretemiyoruz ama geçtiğimiz aylarda Yıldırım Beyazıt Üniversitesinden bir grup araştırmacı Bor madeninden uzun menzilli füzeler ve uzaya gidecek roketler için %94 saflıkta elementer bor üretmeyi başardılar yani 400 dolarlık bor madeninden ton değeri 4 milyon dolar olan bir ürün üretildi.Bor madeni, Türkiye'nin farklı yerlerinde bulunuyor ama en büyük yatak Balıkesir/Bigadiç de bulunuyor. Diğer yataklar ise şu şekilde; Eskişehir/Kırka, Kütahya/Emet, Balıkesir/Bandırma.

Bor Madeni Hazırlama (Zenginleştirme) Tesisi;

• Bor madeni; Doğada bulunuş şekli; Üleksit, Kolemanit, Boraks(Tinkal) olarak bulunur. (Bu mineraller Türkiye de yaygın olarak bulunan mineral sınıfları.)

Kütahya Emet Bor Zenginleştirme Tesisi​

• Açık ocak işletme tekniği ile elde edilen ham bor daha sonra kamyonlar ile tesise getirilir daha sonra boyutsal olarak sınıflandırılmak için eleklerden geçirilir 75 mm ve üstü çeneli kırıcıya gönderilir altı ise 25 mm'lik eleklere gönderilir -25 mm boyuttaki bor atık olarak depolanır 25 mm olanlar ise ilk önce tenör artması için yıkanır daha sonra işçiler vasıtası ile elle ayırma yolu ile sınıflandırılır.
• 75 mm ve üzerindeki boyutlara sahip cevher ilk önce birincil çeneli kırıcıya daha sonra elle ayırmaya gönderilir. Elle ayrılan kısım atığa gönderilir diğer kısım ise merdaneli kırıcıya gider ve buradan -100 mm olarak çıkar tekrar yıkama ve elek sistemlerinden geçerek atığa ve son ürün olan konsantre ürün elde edilir.
• Yukarıda tesisin şemasını görüyorsunuz.

Merdaneli Kırıcı

Bor Cevheri Eskişehir Kırka Tesisi Boraks Üretim Hattı​

• Yukarıdaki tesislerden birincisi kolemanit(birinci şema), ikinci tesis ise(Boraks), üretim planını gösteriyor.

Bor Madeninin Kullanıldığı Alanlar;

• Ülkemizde bu alanda BOREN (Ulusal Bor Araştırma Merkezi), TÜBİTAK, Üniversiteler çalışmalar yapmaktadır.
• Bor mineralleri havacılık, uzay, askeri sanayi, otomotiv, yapı endüstrisi, medikal uygulamalar, boya sanayi, malzeme ve metalurji sanayi, nükleer enerji santralleri gibi birçok alanda ve daha da sayamadığım farklı alanda kullanılır.

TÜRKİYE'NİN BOR MADENİNDEN ÜRETTİĞİ TEKNOLOJİLER;

• BOREN ile yapılan işbirliği ile ticarileşen bor ürünleri; Tarım - Ahşap Bor uygulaması; Etidot-67 ürünü,
• ETİMATİK DETERJAN
• Çinko Borat,
• Bor Nitrür,
• Elementer Bor ; Pavezyum Kimya A.Ş.'nin BOREN ile yapmış olduğu işbirliği ile %98 saflıkta elementer bor üretilmiştir.
• Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi; Uzun Menzilli Roket ve Uzaya fırlatılacak roketler için ürettikleri elementer bor.
• MgB2 Süperiletken
  
• Selülozik İzolasyon

Üretim Ve Uygulama Teknolojisi Alanında Üretilen Bor Ürünleri;

1. Borlu Çimento ; Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği ile yapılan işbirliği kapsamında geliştirilmiş,
2. Sodyum Bor hidrür ; TÜBİTAK-MAM Kimya Enstitüsü işbirliğinde yürütülerek üretildi.
3. Yakıt Pili ; TÜBİTAK-MAM Enerji Enstitüsü işbirliğinde yürütülen projeler kapsamında 100 Watt ve 1 kWatt gücünde iki adet doğrudan sodyum bor hidrürlü yakıt pili (DSBH-YP) üretimi gerçekleştirilmiştir.

Bunlar gibi daha birçok ürün bilinenlerin aksine BOR MADENİNDEN Türkiye de üretilmiştir ve üretilmeye devam edecektir. Ama daha yüksek teknolojiler üretme dileğiyle...

Teşekkür Ederim.



AÇIK OCAK İŞLETMESİ (BOR MADENİ OCAĞI DEĞİLDİR/TEMSİLİ)

"Memleketimizin ekonomik kaynakları bütün dünyanın hırslarını çekecek verim ve servete maliktir."
M. K. ATATÜRK​

 

[Crocs]

merhaba. Burada bir itirazım var. Selülozik izolasyon dediğimiz malzeme kağıt artıklarından yapılır burada yapıştırıcı ve bazı başka etkilerinden dolayı borik asit kullanılmaktadır (etimadende üretiliyor).

Etimaden firması ayrıca sizin zenginleştirme dediğiniz konsantre ürün üretimini yapmaktadır. Sodyum bor hidrürlü bu bileşikleri direk satmaktadır. Bu bir işleme değil bir nevi saflaştırma ve çar çöpten ayırma şeklidir (Deterjan ve borik asit hariç). zaten prosesi incelediğinizde de işlemlerin kırma, eleme, suda çöktürme gibi şeyler olduğunu görebilirsiniz. Bunlar bor ürünleri içinde maddi getirisi ve kar oranı en düşük ürünlerdir.

Ek olarak Diğer uç ürün olarak sınıflandırdığımız ürünler özel sektör tarafından yapılmaktadır. Bor nitrür iki farklı kristal yapısı ile birbirinden çok farklı iki madde halindedir. bikübik ve hegzagonal kristal yapıdadır. üretim listesine ek olarak da Nurol holding bünyesinde tank zırhı yapımında kullanılan bikübik bor nitrürden bir alt sertlikte olan bor karbür üretilmektedir ki bu ürünler üretimi en zor ancak getirisi en yüksek ürünlerdir.

karşılaştırma yaparsak boraks dekahidrat (konsantre ürünlerin en pahalısı) maksimum ton başına 450 sterlin fiyata sahiptir. borik asit 400 sterlin bor karbür tonu 30.000 dolardır yüksek saflık ve kalitelerde 90 bin euroya kadar çıkabilmektedir. (bu fiyat kg fiyatından bir tona endekslenmiştir. sürekli üretim şeklinde üretilememektedir. Düşük miktarlarda üretilir bu sebeple ton ile satışı yapılamaz) haliyle evet biz bor madenini taş toprak fiyatına satmaktayız.

Şimdi çıkıp beni kötüleyenler falan olacaktır. Yok öyle bir şey, hep kendimizi kötülüyoruz, hep eleştiri hep eleştiri çok biliyorsan çık sen yap diyenler olacaktır. YTÜ bünyesinde türkiyenin tek bor araştırma laboratuarı bulunmaktadır (bor araştıran başka laboratuarlar var ancak bu tam kapsamlı ve sadece bor araştırmaları için ayrılmış bir lab) Burada bor uç ürünlerine dair birçok araştırma yapılmış, birçok firmaya teklif sunulmuş ancak böyle şeyler diğer birçok konuda olduğu gibi hayalperestlik olarak görülmüştür. (biyogaz tesisi kurmayı bile halen hayal olarak gören yönetimler mevcuttur).

Bilgi paylaşımı her zaman değerlidir. Paylaşımınız için de sizlere teşekkür ediyorum @Mining Engineer