Merkezkaç kuvveti ve merkezcil kuvvet

[egemtur]

Sorum şu;

Günlük hayatta merkezkaç kuvvetinin etkisini gözlemleyebilirken merkezcil kuvvetini neden gözlemleyemeyiz ve neden merkezcil kuvveti işlemlere dahil etmeyiz?

Merkezcil kuvveti hissedemezken bu kuvvetin eylemsizliğini hissedip hesaplamalarıı buna göre yapmak biraz garibime gidiyor. Birkaç yerde araştırdım ve insanlara sordum fakat tatmin edici bir cevap alamadım.
Cevaplarınız için şimdiden teşekkür ederim.

 

[Oğuzhan Mallı]

Sorum şu;

Günlük hayatta merkezkaç kuvvetinin etkisini gözlemleyebilirken merkezcil kuvvetini neden gözlemleyemeyiz ve neden merkezcil kuvveti işlemlere dahil etmeyiz?

Merkezcil kuvvetin etkisini tabiki gözlemleriz. Merkezcil kuvveti nerede işlemlere dahil etmiyoruz? Soruyu anladığım kadarıyla cevaplamaya çalışayım. Öncelikle terimleri açıklayalım.

Merkezcil kuvvet nedir?

Merkezcil kuvvet, dairesel bir şekilin etrafında hareket ettiğimizde bizi hareket doğrultumuzdan yani yörüngemizden çıkarmaya çalışan kuvvete merkezcil kuvvet denir.

Yukarıda ki görselde Fc, yani "Centripetal Force" merkezcil kuvvetin temsilcisidir. Diğer bilinmeyenler ise bildiğimiz gibi m:kütle, V: çizgisel hız ve r ise yarıçaptır.

Burada merkezcil kuvvetin hiçbir şekilde hız vektörünün niceliğini değiştirmez, ancak doğrultusunu değiştirebilir. Bu kuvvetin büyüklüğüne göre ya cisim yörüngede kalır ya da yörüngeden ayrılır.

Merkezcil kuvveti hissederiz. Dairesel yörüngede hareket etmekte olan bir cismin merkezcil ivmesi, hız vektörünün yönünün değişmesi ile oluşur. Başka bir ifade ile merkezcil ivme, merkezcil kuvvetin kazandırdığı ivme olup kuvvet ile aynı yönlü, hız vektörüne dik ve merkeze yöneliktir.

Bu formül ise merkezcil kuvvet ve merkezcil ivme formülüdür.

 

[egemtur]

Öncelikle cevap için teşekkürler fakat bildiğim kadarıyla merkezcil kuvvet yörüngenin merkezine doğru, merkezcil kuvvetin eylemsizliği olan merkezkaç kuvveti ise yörüngein dışına doğru.

 

[Oğuzhan Mallı]

Evet dediğiniz gibi doğru.

 

[onrhyt]

Merhaba elimden geldiğince cevap vereyim. Dinamiğin meşhur 2. Yasasını hatırlarsınız f=m.a Bu şu demektir. Bir cisme net bir kuvvet etki ederse cisim net kuvvet yönünde ivmelenir. Eğer cisme etkiyen net kuvveti hep merkeze olacak şekilde olmasını sağlarsam cisim hep merkeze doğru ivmelenir . (Ordaki merkezcil kuvvet aslında sabit bir formüle bağlı mvkare /r olan kuvvettir diyemeyiz ). Merkeze merkeze çeken kuvvet bazen ip gerilmesi bazen tepki kuvveti bazende elektriksel kuvvettir diyebiliriz. orneğin yatay düzlemde cisme ip gerilmesi etki ediyorsa deriz ki cismi merkeze ceken kuvvet ip gerilmesi fnet=T =m.a yaptığımızda ( çembersel hareket yapan cismin hız değimişimi a=vkare/r dir bunun ispatı biraz karmaşık) yaptığımızda T=mvkare /r gelir . Gelelim merkezkaça böyle bir kuvvet aslında yoktur sadece daha kolay anlaşılsın diye uydurulmuş bir yöntemdir. Cismi merkeze çeken kuvvet etkisi kalkarsa cisimde merkeze doğru ivmelenmeyecektir. dolayısıyla o anki hızı neyse o hızla sabit hızlı yoluna doğrusal devam edecektir. Biz buna savrulma diyoruz. (yatay düzlemde)

 

[Makineci34]

merkezkaç kuvvetinin ismi merkezcil atalet kuvveti olarak değişti diye biliyorum.