Ana Sayfaİnceleyip ÖğrenYürüyen Kayalar ve Yürüyen Kayaların Sırrı

Yürüyen Kayalar ve Yürüyen Kayaların Sırrı

California gölü, şu ana dek rastlanan en garip doğa olaylarından birine ev sahipliği yapıyor; yürüyen kayalar. Buradaki kayalar, ıssızlığın ortasın­da, kurumuş bir gölden arta kalan düzlükte uzun mesafeler boyunca hareket ederek yer değiştiriyor. Bazıları 300 kilogram ağırlı­ğında olan Ölüm Vadisi kayalarının, sert ve kuru zeminde imkânsız olarak görülen bir şey yapıp, geride izler bırakarak “yürüyor” olmaları herkesi şaşırtmakta. Üstelik 20. Yüzyılın başından bu yana durumu araş­tırmak için bölgeye akın edenlerin hiçbiri onları hareket haindeyken yakalayamadı. Sanki bunu kimsenin bakmadığı sırada yapıyor gibiler.

60’lı yıllarda yerel jeologlar, yürüyen kayaların sırlarını açığa çıkarabilmek için bir kaya gözlem programı oluşturdular. Araştırmada, en ağırı 25 kilogram olan 30 adet kaya işaretlendi ve nasıl yer değiş­tireceklerine dair ipuçları elde edilmeye çalışıldı. İşaretli kayaların 28’i yedi yıllık bir süre içinde defalarca yer değiştirirken, geri kalan iki tanesinin sabit kaldığı görüldü. Ayrıca birbirine yakın olan kayaların, uzun mesafeler boyunca paralel hareket ettikleri de anlaşıldı. Yine de bir süre sonra farklı yönlere saparak birbirlerinden uzaklaştık­ları tespit edildi. Hareket edenlerin bazıları 200 metreden uzağa ulaştı. Kayaların yerde bıraktığı izler analiz edildiğinde, saniyede 1 metre yol alabildikleri görüldü. Kayaların bir kısmı daha az, bir kısmı daha çok hare­ket ediyor. Bazılarıysa birkaç yıl boyunca hareket ettikten sonra uzun yıllar boyunca sabit duruyor. Ve bu 28 kayanın büyük çoğunluğunun kış aylarında yer değiştirdiği anlaşıldı. Bu nedenle, takip eden yıllarda ortaya atılan teoriler, buz ve rüzgarların kayaları bir şekilde etkilediği üzerine yoğun­laştı. Ama kaygan su yosunları ya da sismik salınımlar nedeniyle hareket etmiş olabi­leceklerini düşünenler de var. Peki yıllarca sabit durup sonra bir anda metrelerce yer değiştirmelerine sebep olan şey ne olabilir?

Yürüyen Kayaların Sırrı

2011 yılında kayaları takibe alan kalaba­lık bir araştırma grubu, geçtiğimiz yıl yer değiştirdikleri ana tanıklık edip bu sahneyi kamerayla kaydetmeyi başardı. Böylece hareketin tüm detayları açıklanmış oldu.

yürüyen kayaların sırrı

Bir hava istasyonu kurarak 15 adet kayayı GPS ile takibe alan araştırmacılar, kayala­rın dakikada birkaç metre hızla ilerlediğini tespit ettiler.

Aslında bu çöl son derece kuru. Buna rağmen, bulunduğu bölgeye yılda birkaç santimetre yağmur düşüyor. Kış aylarında yağan yağmur, zeminin bazı bölümlerinde hafif bir eğim oluşturmakta. Bu nedenle kimi yerlerde daha fazla su birikiyor. Kimi zaman su birikintisinin birkaç santimetreyi bulduğu da oluyor. Sular yer yer donarak buz kalıplarını meydana getiriyorlar. Gece­leri hava sıcaklığı çok düşük olduğundan çölün tüm yüzeyi donuyor. Bu sırada buz tabakası 3 ila 6 milimetre kalınlığa ulaşı­yor. Ama çok kalın olmadığı için kayalar buzun içine gömülmüyor. Güneş yüzünü tekrar gösterdiğinde buz erimeye başlıyor, geriye serbestçe hareket eden büyük biri­kintiler bırakıyor. Rüzgar, birkaç milimetre kalınlığındaki bu yığınların üzerinden estiğinde, artık suyun etkisiyle yumuşamış olan yüzeyde kolayca kayabilecek duruma gelen kayaları harekete geçirerek metre­lerce sürüklenmelerini sağlıyor. Kayala­rın hareketini yönlendiren faktör rüzgar olduğu için, onun yönü değiştikçe hareket yönleri de değişiyor. Öncesinde yapılan tahminlerde, rüzgar ne kadar kuvvetli eserse essin, böyle ağır kayaların buzun üstünde bile kolayca kayamayacağı iddia ediliyordu. Neticede bu iddiaların yanlış olduğu, durumun çok basit bir açıklamayla çözüldüğü görüldü.

Yürüyen kayalar için Sonuç: Geriye en ufak bir şüphe bırak­madan çözüldü.

7 Yorum

Subscribe
Bildir
guest
7 Yorum
Inline Feedbacks
Tüm yorumları göster
Arıcılık Malzemeleri

Yeni Yazılar

Mühendislik Maaşları

Bunları Gördünüz mü?