Bir uçak kalkış sırasında kuyruğuyla piste çarpabilir mi? Elbette çarpabilir ve havacılık tarihinde bu tür olaylar defalarca yaşanmıştır. Bu olaylara özel bir isim bile verilmiştir – “kuyruk vuruşu” anlamına gelen “tail strike”. Örneğin, 1977’de Los Rodeos Havalimanı’nda iki Boeing 747 uçağının çarpıştığı tarihin en trajik uçak kazasında bir kuyruk vuruşu meydana geldi. Pilot uçağı çok dik bir şekilde havaya kaldırdığında, yani büyük bir hücum açısıyla, uçak kuyruğuyla yere çarpar. Başka bir deyişle, kuyruk vuruşlarının ana nedeni pilot hatası olarak gösterilmektedir. Ancak bazı uçakların neden diğerlerinden çok daha sık kuyruklarıyla yere çarptığı hala bir gizemdir.
Hangi Uçaklar En Sık Kuyruklarıyla Piste Çarpar
Kuyruk vuruşları büyük yolcu uçakları için karakteristiktir. Ayrıca, uçak ne kadar uzunsa, kuyruğuyla piste çarpma riski o kadar yüksektir. Örneğin, Boeing 737-100 uçağının uzunluğu 28 metreden biraz fazlaydı. Daha modern Boeing 737-900 modelinin uzunluğu 42 metreyi aşıyor.
Uçakların uzunluğunun artması, uçak kabinine daha fazla yolcu alınmasını sağladı, ancak aynı zamanda kalkış ve iniş açıları önemli ölçüde azaldı. Bu nedenle, Boeing 737-900 uçağının kalkışı sırasında kuyruk ile pist arasında 30-50 santimetrelik bir boşluk normal kabul edilir. Pilotların çalışmasının ne kadar hassas olması gerektiğini hayal edin. En küçük hatalar kuyruk vuruşuna yol açabilir.
Kuyruk Vuruşu Sırasında Uçağa Ne Olur
Pilotlar bazen uçağın kuyruğunun yere değdiğini bile bilemeyebilirler. Ancak bu durumda, kalkış sırasında uçağın arka bölümünde bulunan kabin görevlileri olayı bildirirler. Pilotlar bu durumda hemen önlem almak zorundadırlar – yükselmeyi durdurup kalkış havalimanına geri dönmek.
Ayrıca pilotlar, gövdeye binen yükü azaltmak için uçağın basıncını düşürebilirler. Bu durumda iniş için alçalma saniyede 5 metreden fazla olmayan bir hızla gerçekleştirilir. Bu, ani basınç değişikliklerinden kaçınmayı ve böylece yolcular için aşırı rahatsızlık yaratmamayı sağlar.
Muhtemelen tahmin ettiğiniz gibi, kalkış sırasındaki kuyruk vuruşu mutlaka uçak kazasına yol açan tehlikeli bir olay değildir, ancak bundan sonra uçuşa devam etmek mümkün değildir. Uçağı tekrar kullanmadan önce kapsamlı bir teşhisten geçmelidir. Basınçlı kabinin hasar gördüğü tespit edilirse uçağın onarılması gerekir. Bir havayolu şirketinin verilerine göre, her temasın maliyeti 12 milyon dolara mal olmaktadır.
Kuyruk vuruşunun uzun vadeli sonuçlarının çok daha tehlikeli olabileceğini söylemek gerekir. Gövde iyi incelenmemiş veya kötü onarılmışsa, bu uçağın tamamen yok olmasına yol açabilir. Üstelik uçak kazası kuyruk teması olayından yıllar sonra bile meydana gelebilir.
İniş sırasındaki kuyruk vuruşu daha da tehlikelidir. Çok daha yıkıcı sonuçlara yol açar. Genellikle bu durumda uçak her zaman pahalı bir onarım gerektirir.
Uçaklar Kuyruk Vuruşlarından Nasıl Korunur
Uçağın kuyruğunun yere değmesi sık görülen bir olay olarak adlandırılamaz. Boeing istatistiklerine göre, 1 milyon tamamlanmış uçuşta 40’tan fazla kuyruk vuruşu meydana gelmez. Yine de uçak tasarımcıları uçakları hasardan korumak için belirli önlemler aldılar.
Örneğin, süpersonik yolcu uçağı Concorde’un arka kısmında özel tekerlekleri vardı. Bunlar sayesinde uçak piste hafifçe dokunduğunda hiçbir şey olmazdı. Ayrıca birçok uçakta mekanik amortisörler ve diğer koruma araçları bulunur. Örneğin, Rus Sukhoi Superjet 100 uçakları, kuyruğun piste değmesine karşı algoritmik korumaya sahiptir, yani bu uçakta kuyruk vuruşu imkansızdır.
Ne yazık ki, tekerlekler ve amortisörler gibi tüm yapısal çözümler uçağı sadece kalkış anında meydana gelen hafif temaslardan korur. Yukarıda belirtildiği gibi, iniş sırasındaki kuyruk vuruşları daha yıkıcıdır. Şiddetli darbe nedeniyle gövde her durumda hasar görür.
Tarihin En Trajik Uçak Kazası
27 Mart 1977’de Los Rodeos Havalimanı’nda meydana gelen uçak kazası, 583 kişinin ölümüne neden olduğu için havacılık tarihinin en trajik kazası olarak kabul edilir. Bu kadar çok kurbanın olması, yolcularla dolu iki Boeing 747 uçağının çarpışmasından kaynaklanmaktadır.
Kazaya KLM ve Pan American havayollarına ait uçaklar karıştı. İletişim sorunları ve kötü görüş nedeniyle her iki uçak da aynı pistte birbirlerine doğru hareket ediyordu. KLM uçağının pilotları, kendilerine doğru yaklaşan diğer uçağı gördüklerinde, çarpışmadan kaçınmak için aniden burunlarını yukarı kaldırdılar. Ancak bu, piste şiddetli bir kuyruk vuruşuna yol açtı ve ayrıca artan rüzgar direnci nedeniyle uçağın hızı düştü. Sonuç olarak, kalkış başarısız oldu ve çarpışma meydana geldi.
Kuyruk vuruşunun kendisi uçak kazasının nedeni değildi. Ancak pilotlar Boeing’in burnunu aniden yukarı kaldırmasalardı, belki de kalkışı gerçekleştirip çarpışmadan kaçınabilirlerdi. Diğer durumlarda kuyruk vuruşları yaralanma olmadan sonuçlandı.