Tarihin En İyi 10 Matematikçisi

Tarihteki matematikçiler birbirinden önemli çalışmalar yapmıştır. Bugüne kadar matematiğin gelişimine katkılar sağlamışlardır. “Tarihteki en iyi 10 matematikçi kimdir?” diye bir soru sorsak hemen hemen herkes için farklı kişiler olacaktır. Birçok kişiye göre ortak bir kararla oluşturulmuş tarihteki en iyi 10 matematikçiye bakalım. Aklınıza gelen matematikçileri sizler de listeye ekleyebilirsiniz. Ne olur ne olmaz dememekle birlikte daha önemli matematikçilerin isimlerini de yazmakta fayda var. Belki aşağıda sayacağımız isimlerden daha çok şey yapmışlardır.

1. David Hilbert
2. Euler
3. Riemann
4. Cantor
5. Poincare
6. Lagrange
7. Leibniz
8. Fermat
9. Ramanujan
10. Terence Tao
11. Perelman
12. Alan Turing
13. Hypatia

Şimdi gelin matematikçilerimize bakalım.

1-) Thales

M.Ö 640 – 548 yılları arasında yaşamış Thales geometriye ve matematiğe olan katkıları ile tanınır. Mısırda bulunan matematik okulunun ilk öğrencisi olup bazı kesimler tarafından İsa’dan önce yaşayan 7 büyük bilim insanından biri olarak kabul edilir. Peki Thales geometriye hangi katkıları sağlamıştır. Gelin inceleyelim.

1. Çemberin çapı çemberi iki eşit parçaya böler.
2. Bir ikizkenar üçgenin taban açıları birbirine eşittir.
3. Birbirini kesen iki doğrunun oluşturduğu ters açılar birbirine eşittir.
4. Köşesi çemberin yayı üzerinde olan ve çapı gören açı, dik açıdır.
5. Üçgen çizebilmek için taban ve buna komşu iki açı verilmesi yeterlidir.
6. Genelleştirilmiş 1959 Thales teoremine göre, E noktası AC doğru çizgisi üzerinde olmasa, içerde veya dışarda olsa bile CB/BA=(AB^t-BD^t)^(1/t)/ED vardır. (t=1) hali bilinen klasik Thales teoremidir.

2-) Pisagor

Pisagor’u sevenler ve sevmeyenler bir yana dursun (ben sevmeyenlerdenim) birçok matematikçi çoğunluk olarak Pisagor’u tarihin en iyi matematikçilerinden biri olarak göstermektedir. Hemen hemen herkesin okul yıllarında karşısına çıkmış a²+b²=c² Pisagor bağıntısının mucidi olarak görülüyor. Bu teorem bir dik üçgenin kenarlarının karelerinin toplamının hipotenüsün karesine eşit oluğunu söylüyordu. Başka bir deyişle dik üçgenin kenarlarını takip ederek çizilen dörtgenin alanının, hipotenüsün kenarını temel alarak çizilen karenin alanına eşit olduğunu söylüyordu. Pisagor, matematiğe aksiyomatik düşünce ve ispat fikrini, çarpma cetvelini ve geometriye uygulanması fikrini getiren matematikçi olarak da bilinir. Son yıllarda matematik tarihçilerinin araştırması sonucu M.Ö. 300’lü yıllarda Babillerin kalıntılarında bu kuralın aynısının var olduğu görülmüştür.

1. Pisagor, Dünya’nın Güneş etrafında hareket ettiğini keşfetmiştir.
2. Pisagor, Geometri alanında aksiyonları ve postülatları kullanarak ilk verileri elde etmiştir ve matematik alanına aksiyomatik ve ispat fikrini kazandırmıştır.
3. Pisagor, çarpma cetvelini bulmuş ve geometri alanında uygulamıştır.
4. Doğadaki her şeyin matematiksel olarak yorumlanabileceğini öne süren Pisagor, aynı zamanda yaşayış ve inanışın da matematik ile yorumlanabileceğini ortaya atmıştır.
5. Telin uzunluğuna göre müzik notalarının değişkenlik gösterdiğini ifade etmiş ve notaların sayılarla yorumlanması üzerinde çalışmıştır.
6. Pisagor teoreminde rasyonel sayılarla ölçümü yapılamayan uzunlukların var olduğunu ispatlamıştır.

3-) Arşimet

Arşimet’i ne kadar fizik ile yakından ilişkilendirilse de matematikçiler için yaşamış en iyi 3 matematikçiden biridir. Dairenin alanını, kürenin hacmini ilk hesaplayan o olmuştur. İntegral hesabını Newton ve Leibniz’den çok önce o hesaplamıştır. Birçok probleminde de diferansiyel hesaplarına ilişkin temel kuralları kullanmıştır. Ölümü de yine matematik ile ilgili olmuştu. Kendisini Roma Şefi’nin yanına götürmek isteyen askere çalıştığı problemi tamamlamadan gidemeyeceğini söylemiş, problemin uzamasına sinirlenen asker tarafından öldürülmüştür.

1. Denge Üzerine 2 Cilt
2. İkinci Derecede Paraboller
3. Küre ve Silindir Yüzeyi Üzerine 2 cilt
4. Spiraller Üzerine
5. Konoidler Üzerine
6. Yüzen Cisimler Üzerine 2 Cilt
7. Dairenin Ölçülmesi
8. Sandreckone
9. Mekanik Teoremler Yöntemi

4-) Öklid

Öklid geometrisi 1800’lü yıllara kadar kullanılan ve matbaanın icadı ile birlikte dünyada en çok basılan kitaplardan (Öğeler kitabı) birisi olmuştur. M.Ö. 330-275 yılları arasında yaşayan matematikçi, geometride hala kullanılan bazı temel aksiyomları ortaya koymuştu.

1. Bir şeye eşit olan başka şeyler birbirlerine de eşittirler.
2. Eğer eşit miktarlara eşit miktarlar eklenirse, elde edilen bütünler de birbirlerine eşittir.
3. Eğer eşit miktalardan eşit miktarlar çıkarılırsa, kalanlar da birbirlerine eşittir.
4. Birbirleriyle çakışan (özelikleri açısandan örtüşen) şeyler birbirlerine eşittir.
5. Bütün parçadan büyüktür.
6. Bir noktadan başka bir noktaya düz bir doğru çizmek mümkündür. Bi iki noktadan yalnız ve yalnız bir doğru geçer.
7. Bir doğru parçasını her iki yöne de sonsuz bir şekilde uzatmak mümkündür.
8. Bir çemberi tanımlamak ve çizebilmek için bir merkez ve bir yarıçap uzunluğu yeterlidir.
9. Bütün dik açılar birbirine eşittir.
10. Eğer iki doğru ile kesişen bir doğru çizilirse, iki doğrunun birbirine bakan tarafında yer alan ve onları kesen doğrunun bir tarafında kalan iki açının toplamı iki dik açıdan küçükse bu iki doğru açıların toplamının iki dik açıdan az olduğu tarafta uzatılmaya devam ederlerse ilerde bir noktada kesişecekleri doğrudur. (Bu postula paralel doğrular kesişmez şeklinde bilinen postuladır.)

5-) Harezmi

Sıfırın ilk kullanan ve bilinmeyen yerine kullanılan “X- Arapça (şey)” ifadesinin mucidi El- Harezmi M.S.780-850 yılları arasında yaşamıştır. Descartes dönemine kadar bilim dünyasını en çok etki altında bırakan ve Avrupalı matematikçilerin çalışmalarından en çok yararlandığı bilim adamı konumunda bulunuyordu. Cebir ve trigonometri onun kurduğu alanlar olarak kabul edilir. Matematik, astronomi ve birçok alanda yazdığı kitapları aşağıdaki gibidir.

• El- Kitab’ul Muhtasar fi’l Hesab’il Cebri ve’l Mukabele
• Kitab al-Muhtasar fil Hisab el-Hind
• El-Mesahat
• Zîc-ul Harezmî
• Kitab al-Amal bi’l Usturlab
• Kitab’ul Ruhname
• Kitab surat al-arz
• Kitab’ul Tarih

6-) Fibonacci

1202 yılında altın oran olarak da bilinen Fibonacci sayı dizisini ortaya koyan matematikçi, ortaçağın en büyük matematikçisi olarak kabul edilir. Bu sayı dizisi doğanın hemen her alanında karşılaşılan ve her terimi bir önceki terimin yaklaşık 1,618 katı olan sayı dizisidir. (0 ve 1) sayıları ile başlayan sayı dizisi, kendinden önce gelen iki rakamın toplamı olacak şekilde oluşturulan terimler ile sonsuza kadar devam eder [0, 1, 1(1+0), 2(1+1), 3(2+1), 5(3+2), 8(5+3), 13(8+5),21(13+8),…]. Bu dizi matematiğin en önemli estetiksel dizilerinden biri olarak kabul edilir. “Altın Oran” olarak bilinen matematiksel dizi doğa ile matematiğin harmanlanmış bir biçiminin göstergesidir.

7-) Descartes

1596-1650 yılları arasında yaşayan matematikçi, analitik geometrisi ile modern geometrinin ortaya çıkmasını sağlayan önemli bir matematikçidir. Zaten bazı kişiler tarafından Arşimet ve Gauss’la birlikte gelmiş geçmiş en büyük 3 matematikçi arasında gösterilmektedir.

8-) Pascal

1623-1662 yılları arasında yaşayan Pascal, din ve felsefe ile ilgilenirken matematiğe daha az vakit ayırdı. Descartes ve Fermat ile aynı dönemde yaşamış olması nedeniyle de bazı buluşlarını onlarla paylaşmak zorunda kaldı, ismi matematik alanında daha az duyulan bir bilim adamı oldu. Sadece 39 yaşında ölen bilim adamı, Pascal üçgeni ve henüz 18 yaşına gelmeden ispatladığı teoremler ve yazdığı eserler ile tanınır. 18 yaşında yaptığı hesap makinesi ise hala Paris sanayi müzesinde saklanmaktadır. Fizik’teki Pascal kanunlarını da bularak farklı bilim dallarında önemli bir bilim adamı olduğunu kanıtlamıştır.

9-) Newton

1642-1727 yılları arasında yaşayan Newton, İngiliz ırkının gelmiş geçmiş en zeki adamı olarak bilinir. Henüz 20 yaşında çağın hükümdarlarından saygı gören bir bilim adamıydı. Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica adlı kitabı ile klasik mekaniğin temellerini atmıştı. Analitik geometride yaptığı çalışmalar, integral ve diferansiyel ile ilgili çalışmalar ve çözümler, matematikte genel iki terimli teorem [(a+b)^n ] gibi çalışmalar çok önemli çalışmalar olarak kabul edilir. Mekanikte Newton hareket yasaları ve optikte yaptığı çalışmalar da çığır açan, günümüz bilim dünyasına büyük etkiler yapan çalışmalardır. Yaşadığı süre içinde büyük saygı gören ve iltifatlar ile karşılaşan nadir bilim adamlarındandır.

10-) C. F. Gauss

Matematikçilerin prensi olarak bilinen Gauss (1777-1855), ardışık sayıların kolay bir şekilde toplanmasını sağlayan Gauss yöntemi ile hemen herkesin tanıdığı, ismini duyduğu matematikçilerden birisidir. Ama 21 yaşında bitirdiği büyük eseri “Disquisitiones Arithmeticae”, bilim adamının dehasını ortaya koyduğu sayısız örnekten birisi olarak birçok başarılı önemli çalışma yaptığını göstermektedir. Sadece matematik alanında değil, diferansiyel geometri, analiz, manyetizma, jeodezi, elektrik, astronomi, optik gibi farklı alanlarda da çalışmalar yapmıştır.