Klor ile su dezenfeksiyonunda başlıca; Element klor (Klor gazı), Sodyum hipoklorür (çamaşır suyu), katı kalsiyum hipoklorür ve zayıf (~%0.8) hipoklorür kullanılır. Ancak bunlardan en yaygın olanı klor gazıdır. Kloraminlerden ve diğer türevlerden bahsedip sizleri teknik bilgiyle sıkmak istemiyorum. Bu nedenle sizlere içtiğimiz sular neden klorlanır, kısaca klor dezenfeksiyonunu tanıtıp sağlık açısından önemini değerlendirelim.
Klor İle Suyun Dezenfeksiyonu
Klor gazı nasıl depolanır? Klor gazı, basınçlı tanklarda sıvılaştırılmış gaz halinde depolanır. Çoğu arıtma tesisinde genellikle 50 ve 75 kilogramlık klor tankları kullanılır ancak çok büyük arıtma tesislerinde kullanılmak üzere 1 tonluk tanklarda bulunmaktadır. Klorlama yapılırken doz sadece çıkış suyunda dezenfeksiyon sağlayacak şekilde değil, suyun gideceği yere ulaşana kadar yani şebeke borularından musluğa kadar nüfuz edecek şekilde dozlama yapılır. Bunun sebebi de borulardan bulaşabilecek herhangi bir sızma vb. kirlilik durumlarında sudaki mikrobiyolojik aktiviteyi yok etmektir.
Klorun avantajları nelerdir;
- Bilinen patojenlerin bir çoğuna iyi derecede etki eder.
- Sudaki biyolojik büyümeyi kontrol altına alır.
- Ekonomik olarak oldukça uygundur. Bulunabilme açısından ve depolanma açısından oldukça ekonomiktir.
- İşletilmesi kolay ve ucuzdur.
Gördüğümüz gibi en yaygın dezenfektan olarak kullanılmasının sebepleri çoğunlukla ekonomik olmasına çıkıyor. Klorlama dışında ozonlama sistemi işlev açısından oldukça iyi bir sistemdir, yan ürün oluşturmaz. Ancak ozonlamanın depolama ömrü olmadığından yani depoda oksijene dönüştüğünden işletmeyi zorlaştırıyor. Ozon dezenfeksiyonu, yan ürün oluşturmayıp, sağlık riski yaratmamasına rağmen, maliyet ve işletme bakımı açısından uygun olmadığından klor kadar yaygınlaşamamıştır.
Klorun yukarıda saydığımız avantajlarının yanı sıra, ortaya çıkan bazı kloroform gibi kanserojen yan ürünlerin sağlık riski yaratabileceği nedeniyle, yan ürünleri en çok incelenen dezenfentandır. Henüz klor dezenfeksiyonunun doğrudan sebebiyet verdiği bir kanser veya ölüm vakası kayıtlara geçmemiştir ve hatta klor dezenfeksiyonunun icadı, halk sağlığı açısından bir devrim olarak nitelendirilmiştir. Ancak söz konusu insan sağlığı olduğundan, yan ürünlerin kontrol altına alınmasında fayda var diyorum ve yazımı burada sonlandırıyorum. Bir sonraki yazımda içme sularımızı nasıl temin ettiğimize ve bununla ilgili bazı teknik bilgilere değineceğim. Bir önceki Anaerobik Arıtma Sistemi yazıma göz atabilirsiniz.