SCR Nedir

Dizel motorlarında NO_x emisyonlarını azaltmada çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Bu yöntemlerden bazıları şunlardır;

• EGR
• SCR
• Su Püskürtülmesi
• Sıkıştırma Oranının Arttırılması
• Püskürtme Avansının Azaltılması

İlk yazımızda EGR’yi ele almıştık. Bu yazımızda SCR’den bahsedeceğiz.

Avrupa’da 2006 yılında Euro-4, 2009 yılında Euro-5 ve 2014 yılına ise Euro-6 standartları kabul edilmiştir. Bu kabuller, NO_x emisyonlarının ve partikül emisyonlarının azaltılması gibi şartları da beraberinde getirmiştir. Euro standartlarına uymak amacıyla, yanmayı kötüleştirmeden düşük emisyon üretmek için dizel motorlarda AdBlue katkı maddesi ve SCR kullanılmaya başlanmıştır.

SCR (Selective Catalytic Reduction) yani seçici katalitik indirgemede, metal katalizör üzerine AdBlue isimli %67.5 sıvılaştırılmış su ve %32,5 üreden oluşan su bazlı çözelti püskürtülüp NO_x’in atmosfer için zararsız olan nitrojen ve su buharına dönüşümü sağlanmaktadır. Egzoz manifolduna entegre bir şekilde çalışan SCR ile birlikte NO_x atılımı %85, kurum partiküllerinin atılımı ise %40 oranında azaltılmaktadır. NO_x ve partikül atılımını aynı anda azaltarak istenen Euro şartlarını sağlamak günümüzde sadece SRC sistemi ile gerçekleştirilebilmektedir.

SCR sisteminde kullanılan AdBlue için yakıt tankından ayrı olarak birde AdBlue tankına ihtiyaç duyulmaktadır ve bu katkı maddesi akaryakıt istasyonlarından temin edilmektedir. AdBlue tankı içerisindeki katkı maddesi miktarının takibi araç içerisindeki gösterge ekranından yapılmaktadır. AdBlue bitince emisyon değerleri yükseleceği için motor çalışmamaktadır.

Ağır vasıta olarak isimlendirilen kamyon, tır, kepçe gibi dizel motorlu araçlarda SCR sistemi kullanılırken, SCR sisteminin maliyetli olması, AdBlue tankı için gerekli alana ihtiyaç duyulması ve egzoz sıcaklıklarının oldukça düşük olması gibi sebeplerden dolayı dizel motorlu binek araçlarda kullanılmamaktadır.

SCR sisteminin avantajları:

• Kendine eşdeğer sistemlere göre kötü dizel yakıtlara daha uyumludur.
• Az bakım gerektirir.
• Kullanılan araçta bakım ve yağ değişimi aralıklarını etkilemez.
• Yüksek motor devirlerinde de çalışabilir.

SCR sisteminin dezavantajları:

• Maliyeti yüksektir.
• AdBlue tankı için alana ihtiyaç vardır.