Satürnün dev halkaları hakkında hakkında az da olsa bilgi vermeye çalıştık buyurun iyi eğlenceler. Galilei 1610’ da Satürn çevresinde tanımlamayı başaramadığı eklenti keşfetti. İlkin 1655’te Huygens, gezegenden ayrı bir disk fark etti. Gözlemlenen cismi anlamak çok zordu; çünkü Satürn Güneş çevresinde hareketini 29 yılda tamamlıyor ve tutulum düzlemine göre 29 derece eğik konumda olan halkalar farklı açılar altında görülüyordu
1675’te J.D. Cassini, halkalar içerisinde karanlık bir kuşak saptadı. Ve bunu madde yoğunluğuna bağladı; daha sonra bu kuşağa; Cassini bölümü adı verildi.
Cassini bu dönemde, çok sayıda küçük uydudan oluştuğu varsayımını da ortaya attı; ne var ki, bundan emin olmak için İskoçyalı bilim adamı J.C Maxwell’in 1357 de yaptığı hesapları ve ABD’li J.E. Keepler’in 1898 da gerçekleştirdiği gözlemleri beklemek gerekti.
Keepler’in ölçümleri, halkaların birbirinden bağımsız olarak döndüğünü gösteriyordu. 1911’e doğru H.Poincare çarpışmalara uğrayan bir parçacık sisteminin, ince bir disk biçiminde yassılaşabildiğini kanıtladı. Ancak Satürn ‘ü çevreleyen halkalar sisteminin karmaşıklığı 1980’li yılların başında Voyager sondalarının yaptığı gözlemler sayesinde açıklığa kavuştu. Bu sondaların elde ettiği görüntüler, Dünya’dan yalnızca beş ana halkaların görünmesine rağmen, Satürn çevresinde, on binlerce ince halkanın bulunduğunu ortaya koydu. Bu ince halkaların birçoğu düzenli halkalar biçimindedir, ama bazısı eliptik ve bazısı burulmuştur; yer yer daha kalın olanlar da vardır.
Satürn halkaları gezegenin çevresinde, 300 000 km çapında bir disk oluşturur, ama kalınlıkları 1 km’yi aşmaz! Böyle bir madde sınırlanması gözlemlemek şaşırtıcıdır. Satürn’ün uyduları, bu mekanizmada kuşkusuz çok önemli bir rol oynar. Nitekim yapılan gözlemlerde son derece ince bir halkanın iki yanında yayılmasını engelleyen 2 uydu saptandı. Ancak burada istisnai bir durum söz konusudur. Bütün halkaların bekçi uyduları yoktur.
Halkaların toplam kütlesinin 100 km çapındaki bir uydunun kütlesine eşdeğer olduğu tahmin edilmektedir her halka, çok sayıda blok veya parçacıktan oluşmuştur. Bunların boyları, birkaç mikrometre ile yüzlerce metre arasında değişebilir. Spekrofotometrik incelemelerden elde edilen sonuçlar sayesinde, bunların katışıklar içeren bazı buzla kaplı oldukları bilinmektedir.
Jüpiter gezegeninin, Voyager sondalarının keşfettiği, tek bir ana halkası vardır genişliği 7 000 km olan bu ince ve seyrek halka, kalınlığı 20 000 km’ye ulaşan simit biçiminde bir toz halesi halinde, gezegene doğru uzanmaktadır.
İlginizi çekebilir: Uzayda ki Gök Cisimleri Neden Küreseldir