İş hukuku ve yasal dayanaklar; Gelişen pazar hacmi ve toplumda doğan çalışma ihtiyacına binaen gerek kamu gerekse özel sektörde işçiler ve işverenlerden ötürü kanuni düzenlemelere daha fazla ihtiyaç duyulmuştur. Bu düzenlemeler işçi ve işverenin haklarını, yükümlülüklerini belirlemekle birlikte; devletin iş hukuku alanındaki müdahalesini de artırır nitelikte olmuştur. İş hukuku her ne kadar tüm işçileri kapsasa da kanunda belirtilen yükümlülükler gereği olarak kadın, genç ve çocuk işçilere ilişkin kanun maddeleri ayrıca önem taşımaktadır.
İş Hukukunda Çalışma Yaşları
4857 sayılı İş Kanunu’nun çalışma yaşları ve çocukları çalıştırma yasakları başlıklı 71. maddesinde belirtildiği üzere, 15 yaşını doldurmamış çocukların çalışması yasaktır. Fakat 14 yaşını doldurmuş ve zorunlu öğretim süresini tamamlamış zihinsel, bedensel ve ahlaki gelişimlerine fayda verecek türden işlerde; okuluna devam edecek çocuklarda ise eğitimine engel olmayacak şekilde hafif nitelikli işlerde çalıştırılması düzenlenmiştir. Bu durumlar kapsamında 14 yaşını doldurmamış bir çocuğun çalıştırılması kanunen yasaktır.
Sanayilerde Çocuk İşçiler
Ülkemizde çocuk işçi kavramı en çok sanayi sektöründe görülmektedir. Usta-çırak ilişkisi ile bir zanaat eğitimi verilen çocuk işçiler kanunen en çok tartışma alanı olmaktadır. Sanayi sektöründe çalışacak çocuk işçilerin 15 yaşını doldurmuş olması şartı aranmaktadır. Bu şartı sağlamayan işverenlere İş Kanunu ve ilgili Kanuni hükümler ağır cezalar öngörmektedir.
Sanayi’de Gece Çalışma Koşulları
4857 sayılı İş Kanunu’nun Gece Çalışma Yasağı başlıklı 73. Maddesinde de belirtildiği üzere 18 yaşını doldurmamış genç ve çocuk işçilerin gece postası olarak saat 20.00 ile 06.00 arasında çalıştırılması yasaklanmıştır. Aynı zamanda 25425 sayılı Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılmasına İlişkin Yönetmelik’te çocuk işçilerin çalışma sürelerini 24 saatlik bir dilimle, kesintisiz en az 14 saat dinlenme süresi verilmesi şeklinde düzenlemiştir. Bu çalışma koşullarının çocuk ve genç işçiler arasında okula devam edenler için eğitimlerini etkilemeyecek düzeyde çalışma sisteminin olmasını aramıştır kanun.