Merhaba arkadaşlar, serimizin üçüncü yazısı olan radyasyonun ölçülmesi adlı yazımızdan keyif almanız dileğiyle. Bu yazımızda radyasyon birimlerine, değerliklerine ve radyoaktiflik miktarlarına, göz atacağız.
Ölçme
Etkinlik değeri: Salınım miktarı ne kadar?
Maddenin boyutları veya ağırlığı bize ne kadar radyoaktif olduğu hakkında fikir vermez. Belli bir miktar maddedeki radyoaktivite seviyesini, maddenin ne kadar curie (radyoaktivite birimi) saldığını tespit ederek anlayabiliriz.
Kısaca daha çok curie = daha fazla radyoaktivite
Büyük bir maddenin az, ama çok küçük olan bir maddenin radyoaktivitesi daha fazla olabilir.
Örneğin, Kobalt-60’ın her pound için 518,000 curie değeri varken, Uranyum-238’in pound başına 0,00015 curie yani 0,15 milicurie’lik bir radyoaktiflik değeri olabilir.
Uluslararası ölçü sisteminde radyoaktivitenin birimi Bekerel (Bq, becquerel)‘dir. Bir Bq, saniyede oluşan bozunumun (dps-disintegration per second) birimidir. Bir curie 37 milyar bekerele eşittir. Bekerel küçük bir birimi temsil ettiğinden aşağıdaki eşitlikleri kullanma gereksinimi doğmuştur.
- 1 MBq = 27 mikrocurie
- 1 Gbq = 27 milicurie
- 37 Gbq = 1 curie
- 1 TBq = 27 curie
SI Birimleri ve Önekleri
Uluslar arası ölçü sistemi “Ağırlıklar ve Ölçüler üzerine yapılan Genel Konferans” sonucunda tüm dünyada kullanılmak üzere resmiyet kazanmıştır.
Radyasyonun Ölçülmesi Örnekleri
Bazı radyasyonun ölçülmesi değerlikleri;
| Radyoaktivite | Emilen Doz | Doz Eşdeğeri | Maruziyet | |
| Genel Birimler | curie (Ci) | rad | rem | roentgen (R) |
| SI Birimleri | becquerel (Bq) | gray (Gy) | sievert (Sv) | coulomb/kilogram (C/kg) |
Sıradaki tablo ise en çok kullanılan önekler ve anlamları.
| Değerleri | Önekler | Sembol |
| 101210910610310-210-3
10-6 10-9 |
TeraGigaMegaKiloSantiMili
Mikro Nano |
TGMkcm
µ n |
Dönüşümler
Dönüşüm Eşdeğerlikleri
| 1 curie = 3.7 x 1010 saniyedeki bozunum |
1 bekerel = saniyedeki bozunum |
| 1 milicurie (mCi) | =37 megabekerel (MBq) |
| 1 rad | =0.01 gray (Gy) |
| 1 rem | =0.01 sievert (Sv) |
| 1 röntgen (R) | =0.000258 coulomb/kilogram (C/kg) |
| 1 megabekerel (MBq) | =0.027 milicurie (mCi) |
| 1 gray (Gy) | =100 rad |
| 1 sievert (Sv) | =100 rem |
| 1 coulomb/kilogram (C/kg) | =3,880 röntgen |
Dönüşüm Faktörleri
| Birimden | Birime | Değerleri |
| Curie (Ci) | bekerel (Bq) | 3.7 x 1010 |
| milicurie (mCi) | megabekerel (MBq) | 37 |
| mikrocurie (µCi) | megabekerel (MBq) | 0.037 |
| milirad (mrad) | miligray (mGy) | 0.01 |
| milirem (mrem) | mikrosievert (µSv) | 10 |
| miliröntgen (mR) | mikrocoulomb/kilogram (µC/kg) | 0.258 |
| bekerel (Bq) | curie (Ci) | 2.7 x 10-11 |
| megabekerel (MBq) | milicurie (mCi) | 0.027 |
| megabekerel (MBq) | mikrocurie (µCi) | 27 |
| miligray (mGy) | milirad (mrad) | 100 |
| mikrosievert (µSv) | milirem (mrem) | 0.1 |
| mikrocoulomb/kilogram (µC/kg) | miliröntgen (mR) | 3.88 |
Kaynak: Oak Ridge Institute for Science and Education
Çev. Paşa Yaman