Bu yazımız Peri bacaları nasıl oluştu hakkında olacak. Türkiye doğal ve beşeri yapılar bakımından Dünya’nın en zengin mekanlarından birisidir. Eşsiz güzellikler bakımından da en dikkat çekici mekanlarından birisi Nevşehir’de Ürgüp-Göreme arasında yer alan Kapadokya Yöresi’dir.
Her yıl binlerce turistin uğrak yeri olan bu yörede doğal güzellikler, balonlar, yeraltı şehirleri, kiliseler gibi birçok ilginç unsur yer almaktadır. Bu unsurlar içerisinde yer alan en önemli yapı ise peri bacalarıdır.
Türk halkı Kapadokya’ya peri bacaları (Ürgüp Peri Bacaları) adını veriyor. Tarihte, Roma döneminde, ilk Hıristiyanlar buradaki şehirlere ve köylere göç etti. İlk kiliseler için kazmaya başladılar ve kayalardan yapılmış evlere yerleştiler. Bu bölgede ziyaret edilecek birçok kilise yeri mevcut ve bunların hepsinde ziyaretçinin İsa’nın yaşamının sahnelerini temsil ettiği mozaikler bulunur.
Volkanizmanın Etkisi
Bu doğal şeklin nasıl oluştuğuna değinecek olursak, öncelikle bu yapının bir akarsu aşınım şekli olduğunu belirtmek gerekir. İç Anadolu’daki önemli volkanik kütleler olan Hasan, Erciyes ve Güllüdağ’dan çıkan kızgın bazaltik lavlar bu yörede geniş bir alanda yayılmıştır. Ardından üzerinde yaklaşık olarak 100-150 metre kalınlığında volkan tüfü meydana gelmiştir.
Farklı Aşınıma Sahip Kayaçlar
Kurak ve yarı kurak bir yapıya sahip olan bu sahada yağmurla birlikte yamaçlardan inen selinti suları yayılmış olan lav kütlelerin aralarına girerek oyuntu yapmak suretiyle derin vadiler oluşturmuştur. Sel suları ve rüzgarın da etkisiyle giderek koni biçimine dönüşen bu yapılar farklı dirençteki iki kayacın şekillenmesiyle ortaya çıkmıştır. Yapının üst kısmında daha koyu renkli ve aşınmaya karşı dirençli bazalt; alt kısmında gövdeyi oluşturan daha açık renkli ve kolay aşınabilen volkan tüfleri yer almıştır.
Cılız Bitki Örtüsü
Bitki örtüsünden yoksun olan arazi, bir nevi bu yer şeklinin oluşmasına zemin hazırlamıştır. Çünkü hem yamaçtan yağmurla gelen suların rahat hareket etmesine hem de etraftan güçlü rüzgarların esmesine olanak tanımıştır. Hatta çoğu zaman bu yer şeklinin bir akarsu değil rüzgar aşınım şekli olduğu kanısında olanlar bulunmaktadır. Oysa rüzgar burada basit oyuntular yapmak ve çevredeki küçük kum taneciklerini hareket ettirmek suretiyle dolaylı bir etkiye sahiptir. Esas rol derin vadiler oluşturması ve volkanik malzemeyi işlemesiyle akarsuya aittir.