Özel eğitim, yaşıtlarından farklı olarak eğitim görmesi gereken, toplumun dezavantajlı grupları arasında yer alan, zihinsel ve bedensel olarak engelli statüsünde olan bireylerin eğitimi olarak tanımlanabilir.
Özel eğitim alacak bireyler, kapasite, yetenek ve ihtiyaçlarına göre özel olarak hazırlanmış eğitim sistemlerine göre eğitim alırlar. Özellikle bu gruba giren bireylere, durumunun fark edilmesiyle birlikte çocukluk yıllarında özel eğitime başlanır. Bu gruptaki çocuklar kendi yaşıtlarıyla normal okul ve eğitim sisteminde ezilebilmektedirler, dışlanabilmektedirler. Bu nedenle mutlaka özel eğitim veren kurumlara devam etmeleri gerekmektedir. Özel eğitim, özel rehabilitasyon merkezleri veya kamu kurumlarına bağlı eğitim ve rehabilitasyon merkezlerine mutlaka bu durumdaki çocuklar gönderilmelidir. Yetenek ve potansiyellerini açığa çıkaracak, motive edecek, dışlanmayacakları hissini yansıtacak, birey olarak topluma kazandırmayı amaçlayan bir eğitim verilmesi gerekmektedir.
Üstün Zekalı Çocuklar İçin Özel Eğitim
Özel eğitim, dezavantajlı grup dışında farklı bir alanda daha verilebilmektedir. Üstün zekalı çocukların eğitiminde de farklı teknikler ve uygulamalarla verilebilmektedir. Üstün zekalı – yetenekli çocuklar, yaşıtlarına göre daha farklı davranışlar gösterirler. Normal eğitim sistemi içerisinde gerek öğretmenleri ve gerekse aileleri bu tür çocukların ihtiyacını karşılayamamaktadır. İhtiyacı karşılanamayan çocuklar ise, okula karşı tepki verebilmekte ve soğukluk hissedebilmektedirler.
Özellikle üstün zekalı – yetenekli çocukların ruhen sağlıklı bir durumda olabilmeleri, mutlu hissetmeleri için mutlaka bazen aşırıya varan merakları sabırla giderilmelidir. Bu tür çocukları iyi, derinlemesine dinlemek gerekmektedir. Çocukların gösterecekleri aşırı tepkilere karşı sabırlı ve duyarlı olmalıdır. İletişimi bağırarak, ceza vererek değil de konuşarak ve kendisiyle ilgili durumu anlamasını sağlayarak iletişim kurulmalıdır. Bu tür çocuklar, başarılarının engellendiğini hissettiklerinde veya gördüklerinde ciddi anlamda de-moralize olurlar ve yapacakları işlerden hemen soğurlar. Başarılarının farkında olmak ve desteklemek gerekmektedir. İhtiyacı karşılanmayan öğrenci bir süre sonra eğitimden ve okuldan soğuyabilmektedir.
Uygulanan Program ve Eğitimler
Özel eğitim programları, okullarda uygulanan genel eğitim programlarıyla aynı değildir. Özel olarak hazırlanır. Programı – eğitimi verecek olan eğitimciler de bu alanda özel eğitim ile ilgili gerekli eğitimleri almış eğitmenlerdir. Her ne kadar verilecek eğitim belirlenmiş olsa da, çoğu zaman belirlenen bu eğitim standardının dışına çıkılabilmektedir. Çünkü, özel eğitimde eğitim ihtiyacı çocuğun durumuna ve ihtiyaçlarına göre farklılık gösterebilmektedir. Bu nedenle her çocuk için ayrı bir eğitim modeli uygulanabilmektedir.
Bu durumdaki çocukların eğitimlerinin kesinlikle aksatılmaması gerekmektedir. Erken yaşta başlanılan eğitimler, ileriki yaşlarda çocuğun gelişim göstererek, yaşıtları seviyesine gelebileceği bir gerçektir. Ailelerin bu konuda ümitli ve duyarlı olmaları gerekmektedir.