Gelişen dünya pazarı ve gelişen teknoloji insanların beklentilerini yükseltmiştir. Müşteriler kalite ve ucuzluğu aynı anda arıyorlar ancak pazar yarışı teknolojik ürünlerin ömürlerinin kısalmasına neden oldu. Böyle bir yarışın içerinde müşteri isteklerini karşılayabilmek için yeni mühendislik bilimleri ortaya çıkarılmıştır. Bu mühendislik dallarından birisini de mekatronik mühendisliği oluşturmaktadır.
Mekatronik Mühendisliği
Mekatronik, makine mühendisliği elektrik elektronik mühendisliği ve bilgisayar mühendisliğinin eş amaçlı birleşiminden oluşan yeni bir mühendislik dalıdır. Çeşitli mühendislik disiplinlerin (elektrik-elektronik mühendisliği, bilgisayar mühendisliği, kontrol otomasyon mühendisliği, makine mühendisliği) kesişip oluşturdukları bir bölümdür. Halk arasında robot mühendisliği olarak bilinmektedir açıkçası bu tabirinde yanlış olduğunu söyleyemeyiz. Mekatronik sistemler basit makineler yerine, çevresini algılaya bilen, algılanan çevre ile yorum yapan ve karar veren sistemlerdir.
Mekatronik kelimesi ilk kez 1970’li yılların sonlarında bir Japon firmasının tarafından kendi ürünlerinin reklam tanıtımında kullanılmıştır sonra bu tabir Avrupa ülkelerine de yayılmıştır. Mekatronik kelime anlamı olarak mekanik ve elektroniğin birleştirilmesinden türetilmiş bir sözcüktür.
Mekatronik mühendisliği uygulamaları sonucu yeni nesil eleman, organ ve sistemler doğmuştur. Bu ögelerin temel özellikleri var olan teknolojinin en iyi birleşimi olmalıdır. Mekatronik teknolojisi ile üretilen ürünler genellikle bilimsel (modüler) özellikleri olan işlevsel olarak esnek, kullanıcı ile iletişim kurabilecek yapıda ürünlerdir. Mekatronik teknolojiye ihtiyaç duyulan başlıca konular şunlardır;
- Düşük toplam maliyet.
- Yüksek ve iyileştirilmiş kalite.
- Yüksek güvenilirlikli ürünler.
- İyileştirilmiş performans, yüksek esneklik.
- Müşteriye yararlı özellikler.
Mekatronik mühendisliği ürüne yönelik pazar piyasasını elinde tutan en önemli mühendislik alanlarından birisi olma yolunda hızla ilerlemekte ve bu ilerleyişini de sürdürecektir. Mekatronik alanında eğitim, öğretim ve araştırma yapan üniversite sayısı şuanda sınırlı ancak gelişen teknoloji bizi bu bölümlere daha fazla yöneltecek ve çok daha fazla üniversitede bu birim oluşturulacaktır.
Mekatronik mühendisliği okuyorum dediğiniz zaman bir çok insan anlamayacak buna alışın. Robot mühendisliği olarak tanıtabilirsiniz ancak insanların aklına robot denildiği zaman direkt Asimo gibi ağzı yüzü olan insansı robotlar gelmektedir. Sizde aynı kanıya varmayın arkadaşlar çok farklı çeşitlerde kullanılan insanların hayatlarında kolaylık sağlamak amacıyla çeşitli robotlar üretilmiştir. Mekatronik sistemlerin kabaca işleyiş tarzı aşağıda resimde gördüğünüz gibidir.
Mekanik, elektrik, bilgisayar ve kontrol sistemlerini bir araya getiren her teknolojiye mekatronik denir. Zaten, eğer Cd sürücüleri, robotlar, abs fren sistemleri, kopya makineler ya da bilgisayarla uzaktan kontrol edilen cihazlar tasarlıyorsanız, mekatronik sanayide çalışıyorsunuz demektir.
Bahsi geçen sistemler önceden ayrı ayrı firmalar tarafından üretilmekteydi. Bir bilgisayar firması bilgisayar sistemleri üretirdi, elektrik firması elektrik sistemleri, üretim firmaları makinelerin komplesini üretirdi. Genellikle, bu firmalar birbirleriyle ticari sırlarını paylaşmamak adına bir arada çalışmayı reddederlerdi. Ancak bu yapılanma verimli olmadı, rekabet arttıkça, birçok tasarım sürecini bir araya getirmek elzem oldu. Böylece mekatronik endüstrisi doğdu.
Mekatronik Endüstrisinin Dışarıdan Görünüşü
Mekatronik halihazırda modern global ekonominin merkezinde bir bilim dalıdır. Makine üreticileri daha karışık makineler ürettikçe, bunları pazarlamaya daha az zaman bulabiliyorlar. Bu çıkmaza çözüm olarak, önemli tasarım ve üretim firmaları mekatroniğe ağırlık veriyorlar. En başarılı firmalar mekatroniği ya da benzer bir arada çalışan prosesleri tercih edenler oluyor.
Mekatronikten en çok faydalanan çalışan kesimi, makina ve elektrik mühendisleridir. Mekanik mühendisleri kompleks mekanizma tasarımlarına yönelirken, elektrik mühendisleri kompleks elektrik sistemlerinin yer aldığı kontrol projelerine yoğunlaşıyorlar. Bu iki grup bu yüzden en çok para kazanan ve mekatronik endüstrisinde en çok söz sahibi olanlardır. Bu tarz çalışan makina mühendislerinin saati 38 dolarken, yine bu tarz çalışan elektrik mühendisleri saatte 43 dolar kazanır.
İyi Bir Mekatronik Mühendisi Olmak İçin
Bu başlık altında iyi bir mekatronik mühendisi olmak için şu yazılımları bilin, yabancı dil/diller öğrenin, bu eğitimleri mutlaka alın, şu firmalarda bu zamanda şu işleri yapın, vb. nice maddeler sıralanabilirdi. Şimdi hepsini unutun, bir kenara koyun, işin sırrı altta sıralanan 9 maddede yatıyor, iyi bir çalışan olmak için yapılacaklar sürekli yapılmalı ve işte size sürekli uygulayabileceğiniz 9 adet basit ve altın değerinde tavsiye:
- Mekatronik mühendisi olarak sorumluluklarınızın bilincinde olun. Görevinizi üstlenirken aynı zamanda sorumluluklarınızı da öğrenin.
- Problem çözme becerilerinizi geliştirin. Bu mühendislik alanında karmaşık problemlerle yüz yüze geldiğiniz zaman onlarla başa çıkmaya hazır olmanız gerekir. Başlangıç olarak ve problem çözme metodlarını öğrenmek adına problem çözme teknikleri eğitimlerine katılabilirsiniz.
- İletişim becerilerinizi geliştirin, üniversitelerde/kurslarda, türkçe/yabancı dilde iletişim becerileri adı altında alınan temel bilgilerin üzerine pratiklerinizi çoğaltarak iyi bir seviyeye gelmeniz kaçınılmaz olacaktır.
- Sürekli öğrenme ve iyileştirmeyi hayatınızda ilke edinin, her gün karşılaşılan problemlere geliştirilen çözümler öğrenmeye ve kendinizi geliştirmeye sizi zorlayacaktır.
- Mücadeleci olun, bazı problemleri aşmanız size imkansız gelebilir, paniklemeyin, kendinize biraz zaman tanıyın ve o problemi çözün.
- Meraklı olun. Pozitif merak sürekli gelişimi de kendiliğinden getirecektir.
- Öğrendiğinizi hayata geçirin, bol bol yapacağınız pratiklerle pekiştirin.
- Doğruluk, doğru iş yapmak prensibiniz olmalı, elbette hatalar yapacaksınız ve hatalar en büyük öğretmenlerdir ancak bir mekatronik mühendisi hatasız olmayı alışkanlık haline getirmelidir.
- Matematiği sevin ve sayılara olan sevginiz hiç bitmesin. Çünkü mühendislik biliminin ve fizik, kimya gibi temel derslerinin de temeli matematiktir.
Bunlar daha da çoğaltılabilir; zamanı iyi yönetme, iyileştirme ve düzeltici aksiyonlar almak adına performans takibi yapma, sistem analizi yapabilme, kalite kontrol analizi yapabilme, makinelerin ve işlerin takibi yapabilme, koordinasyon ve ikna kabiliyeti, eğitim verme yeteneği, iş analiz yeteneği, teknoloji tasarım kabiliyeti, insan kaynakları yönetim becerisi, sosyal algı, ekipman veya sistemlerin operasyonlarını kontrol edebilme ve insanlara yardım etme alışkanlığına sahip olma, inovasyon kabiliyeti, analitik düşünce yapısına sahip olma, insiyatif alabilme, detaylara dikkat etme, sebatlı olma, otokontrollü olmak, adaptasyon/esneklik kabiliyeti, strese karşı tolerans gösterebilmek, başarı hedefleri koymak ve hedefler için efor sarfetmek, liderlik yeteneği, özgürlükçülük, diğer insanların ihtiyaçlarına ve duygularına karşı duyarlı ve saygılı olmak vb..
Mekatronik mühendisleri çalışma hayatları süresince bu özelliklere dair taşıdıkları potansiyelleri daha çok insiyatif ve sorumluluk alarak geliştirecekler ve profesyonel iş dünyasında örnek gösterilen mühendisler arasında yerlerini alacaklardır; yeter ki 5. maddede bahsedilen savaşçı olmayı hayatları boyu elden bırakmasınlar.
Mekatronik mühendisliği maaşları hakkında bilgi vermek gerekirse; eğer normal bir üniversite eğitimi aldı iseniz ne yazık ki asgari ücrettin bir buçuk veya 2 katı miktarı ile işe başlayacaksınız her mühendislik dalında olduğu gibi. Maaş konusunda yine bir aralık yok diğer dallarda olduğu gibi. Kendinize bağlıdır, ne kadar çok kendinizi geliştirdiniz, tecrübeniz, kalibiyetiniz vs gibi durumlara bağlıdır.
Mekatronik, makineye beyin, elektroniğe bedendir. Sabancı Üniversitesi Mekatronik Mühendisliği Lisans Programı” Sabancı Üniversitesi mekatronik mühendisliği lisans programı tanıtım videosunu hemen aşağıdan izleyebilirsiniz.