Merhaba arkadaşlar bu yazımda ülkemizin şuanda kullanılan on Türk Lirasının arka resmi olan fakat ülkemizde daha fazla tanınması gereken bir matematik dehası Cahit Arf ve matematiğe kazandırdıkları ile ilgili olacak.
“Matematik esas olarak sabır olayıdır. Ezberleyerek değil, keşfederek anlamak gerekir” sözleriyle matematiğin bir ezber olmadığını ifade etmiştir. “Matematik de resim, müzik ve heykel gibi bir sanattır” sözüyle de matematiğin sanatsal değere sahip olduğunu ifade etmiştir.
Cahit Arf Kimdir
Cahit Arf 11 Ekim 1910 yılında Selanik’te doğdu. Öğretmeni daha beşinci sınıftayken bu dehayı fark etmiş ve matematiği sevdirmiştir. Daha lisede iken diğer arkadaşlarının çözemediği matematik sorularını çözmeyi başarabilmişti. Bu yeteneği ile ailesi ve öğretmenlerinin dikkatini üstüne çekmiş ve sonrasında St. Louis lisesinde okumak için 1926 da amcasının yanına Paris’e gönderilmiştir. Üç yıllık lise eğitimini 2 yılda bitirip Türkiye’ye geri dönen Cahit Arf Türk hükümeti tarafından yüksek öğrenim görmek için Avrupa’ya gönderilecek öğrenciler arasında yerinin almıştı bile. Böylece Cahit Arf tekrar Fransa’ya dönmüştü ve pek çok bilim adamlarının yetiştiği okul Ecole Normale Superieure‘de yüksek öğrenime başladı.
1932 de tekrar Türkiye’ye dönen Arf, Galatasaray lisesinde hocalık yaptı, sonrasında ise doçent adayı olarak İstanbul Üniversitesinde işe başladı. 1937 de Göttingen Üniversitesi Matematik bölümüne doktorasını yapmaya giden Arf, yaptığı doktorasıyla dünyada tanınmaya başladı. Cahit Arf birçok matematik dehasının zor dediği konu üzerinde çalışmış ve iki seneden kısa bir sürede doktorasını tamamladı. Bu doktorasından elde edilen sonuçlar literatüre ”Hasse-Arf” teoremi olarak yerini aldı. Aynı dönemde dünya literatüründe ”Arf Invaryantı” olarak bilinen cebirsel ve diferansiyel topoloji de oldukça önemli bir çalışmaya imza attı.
1938 de tekrar Türkiye’ye dönen Arf, 1943’de profesör, 1955’te ordinaryüs profesör* olmuştur. Arf İstanbul Üniversitesinde 1962’e kadar çalıştıktan sonra Maryland Üniversitesine misafir profesör olarak çağrılmıştır. 1960 yılında Çekmece Nükleer Araştırma Merkezi’ni kurmak için görevlendirildi. 1962 de görevinden ayrılarak Robert Kolej’de ders verdi.
TÜBİTAK’ın kurulmasından gelişmesine kadar birçok yönde katkılar sağlamış. 1963’ten 1971’e kadar TÜBİTAK da Bilim Kurulu başkanlığı yapmış ve 1974 katkılarından dolayı TÜBİTAK Bilim Ödülü almıştır.
1967’de ODTÜ’dE çalışmaya başlamış 1980 de ODTÜ mezunu olmuştur. 1980 de Karadeniz Teknik ve İstanbul Teknik’ten, 1981 de Orta Doğu Teknik Üniversitesinden onur doktoralarını aldı. 1993’de Türkiye Bilimler Akademisi Şeref Üyeliğine seçilmiş, 1994’de de Fransa’da Commandeur des Palmes Académiques Ödülü almıştır.
Ülkemizin matematik dehası Ord. Prof. Dr. Cahit Arf 26 Aralık 1997 yılında kalp krizi geçirmiş ve son yolculuğuna uğurlandı. Cahit Arf‘ın hayatı, Oğuz ATAY tarafından Bir Bilim Adamının Romanı adıyla kaleme alınmıştır.
(*) Ordinasyus Profesör: Türkiyede 1981 yılında yürürlüğe giren bir uygulamadır. Beş yıllık profesörlük geçmişi olan ve bilimsel çalışmalarıyla insanlara kendilerini tanıtmış bilim insanlarına verilen ünvandır.