Bu yazımda sizlerle paylaşmak istediğim, Kutup Işıkları (Aurora)‘lardan bahsedeceğim. Genelde 60-72 Kuzey ve Güney enlemleri arasına düşen bu ışımalar harika görüntüleriyle sadece Arktik bölgeyi değil tüm dünyayı büyülemeyi başarmıştır. Peki bu etkileyici ışık dansları nasıl oluşuyor? Sadece bunları görmek için onbinlerce insanı, onbinlerce kilometrelik seyahatlere çıkaran bu olay nasıl meydana geliyor? Bu ışımaları biraz tanıyalım.
Kutup Işıkları, genellikle Güneş’ten kopan yüklü parçacıklar atmosferin “İyonosfer” tabakasındaki atomlarla etkileşmesi sonucu meydana gelir. Bunu biraz daha incelersek. Parçacıkların Güneş’in sıcaklığından kazandıkları hızları nedeniyle çok büyük bir kinetik enerjisi vardır. Bu parçacıklar Dünya’nın manyetik alanından etkilenerek İyonosfer tabakasındaki iyonlar ve serbest elektronlarla çarpışır. Bu çarpışma sonucu oluşan elektron alışverişi ve uyarılma sonucu atomlar kendine özgü ışımalar meydana getirirler. Bu ışınların rengi kendisini oluşturan atomların kimyasal bileşimine bağlıdır. Daha çok rastladığımız yeşil ışımalar etkileşen oksijen molekülleri tarafından, mavi renkli ışımalar nitrojen(azot) molekülleri tarafından meydana gelen ışımalardır. Bu meydana gelen ışımalar sonucu oluşan manyetik ve elektriksel kuvvetler pek tabii birbiri ile etkileşim halindedirler, bu etkileşim sonucu Kutup Işıkları Dansını gözlemleyebiliriz.
Kutup ışıkları Nedir
Kutup ışıkları neden daha çok kutup bölgelerinde görülüyor
Dünya’nın çekirdeği dev bir mıknatıs gibidir. Bu dev mıknatısın oluşturduğu manyetik alan çizgileri spiraller halinde yayılmışlardır. Işımaları oluşturan parçacıklar bu manyetik alanlardan etkilendiği için elektronlar atmosfere Kuzey ve Güney kutup bölgeleri yakınlarından, daha yüksek enlemlerden, giriş yapabilir. Bunun sonucunda ışımalar daha çok Kuzey ve Güney kutup bölgelerinde oluşurlar. Bu ışımaların enerjisini biraz daha hayal edebilmemiz için sayısal değerler vermek gerekirse atmosferik akımlar ile birlikte 50.000 Volt’ta 20 milyon Amper’e kadar ulaşılabileceği söyleniyor.
Işımalar hangi zamanlarda gözlemlenebilir?
Kutup ışıkları, Güneşteki patlamaların arttığı zamanlarda daha sık görülüyor. Genellikle kış aylarında görülen Kutup ışıkları Aralık-Mart dönemlerinde geceleri daha rahat gözlemlenebiliyor.
Kutup Işıkları birçok gezegende görülebildiği gibi özellikle çekim kuvvetleri Dünya’ya göre daha fazla olan Satürn ve Jüpiter’de de görülebiliyor.
Jüpiter’den bir görüntü.
Auroraların (kutup ışıkları) muhteşem görüntüsünü ve danslarını görselleyen kısa videoyu da izlemenizi tavsiye ederim.