Bana nasılsınız hocam dediklerinde “bomba gibiyim” derim ve bana gülerler. Şimdi sizin de birer bomba olduğunuzu kanıtlayacağım, bana bira izin verin lütfen.
Einstein amcamız bir formül koymuş ortaya ama onu anlamakta biraz aciziz. Olay nedir; kütlede ne kadar enerji var? Bu E=mc^2 formülü bize bunu anlatır. Biliyorsunuz burada c ışık hızı ve formül bize kütle ile enerji arasındaki ilişkiyi verir. E, Joule cinsinden ölçülen enerji, SI ölçümüne göre ise Joule = kg*(m/s)^2. m ise ele alınan cismin kilogram cinsinden kütlesidir. c’nin ne olduğunu biliyoruz 300 milyon m/s.
Bu meşhur denklem diyor ki ele aldığınız cismin kütlesini ışık hızının karesi ile çarpın ne kadar enerjiye eşdeğer olduğunu bulursunuz. Güneşin merkezinde 4 hidrojen atomundan bir helyum atomu elde edilirken kütlenin (4 H atomunun toplam kütlesi) sadece %0.7’si enerjiye çevrilir. Fakat bunu bir kenara bırakalım, çok basit olarak benim kütlem ne kadar enerjiye eşdeğer ona bakalım.
Ben iyice yaşlandığım için kemiklerim küçülüyor ve ağırlığım da azalıyor. Şu anda 70 kiloyum. Ağırlık ile kütle arasındaki ilişkiyi bir kenara bırakıp hesap yapmaya başlayalım. O zaman E=(70 kg)(300 milyon m/s)^2. Buradan E=5.6*10^18 Joule eder. Yani 5 600 000 000 000 000 000 Joule.
Bu ne kadar fazla bir enerji? Bazen sayıların dili yoktur derim de kimse inanmaz, evet bu sayı konuşmuyor, şimdi onu konuşturalım. Kaç kiloton (=bin ton) dinamit 1 Joule yapar? 1 Joule=2.39*10^-13 kiloton dinamite eşdeğer. Diğer bir deyişle
0.000000000000239 kiloton dinamit 1 Joule ediyor, veya 1 kiloton dinamit =4.18*10^12 Joule yapar. O zaman 5.6*10^18 Joule kaç kiloton dinamite eşit olduğunu basit bir orantı ile bulabiliriz.
5.6*10^18 J x (1/4.18*10^12 J)= 1 339 713 kiloton dinamit. Rakam küçük olsun diye kiloton kullandım ama üç tane sıfır eklerseniz ton cinsinden de bulabilirsiniz.
İkinci dünya savaşı sırasında Japonyada ki Nagasaki kentine atılan atom bombası 21 kiloton dinamite eşdeğerdi. Ben o bombadan kaç tanesine denk gelirim;
1 339 713 / 21 = 63 796 tane atom bombasına eşdeğerim. Bugün sizi sayılara boğdum ama çok güzel bir hesaplama olduğu için fen bilgisi öğretmen arkadaşlarım kullanırlar belki.
Unutmayın siz de bomba gibisiniz. Sevgilerimle…
Ethem Derman Hocamıza yazısı için teşekkür ederiz.
İlginizi çekebilecek diğer yazımız : Rolativite Teorisi Nedir