Merhaba arkadaşlar bu yazımızda araçlarımızdan kaynaklanan çevre kirliğini aza indirgemeye yarayan katalitik konvertör ile ilgili olacak. Daha önceki yazımız Katalitik konvertör nedir‘e de göz atmanızı öneririz.
Katalitik konvertör ne işe yarar?
Araçlardaki zehirli gazların hava kirliğine neden olmasından dolayı yaşam kalitesi düşmektedir. Bu problemi azaltmak için 1975 yılından itibaren araçlarda katalitik konvertör kullanılmaya başlanmıştır. Egzoz çıkış boğazına bağlanıp zararlı gaz emisyonunu azaltan zararlı maddeleri daha az zararlı maddelere dönüştüren elemandır. Oldukça basit bir yapıda olmasına karşın oldukça önemli bir görev görmekte ve havaya salınan zehirli gazların büyük bir kısmını engellemektedir.Araçların motor devirleri doğrultusunda yanabilecek yakıt miktarı hesaplanarak bilgisayar kontrollü olarak işletilir. Konvertör içerisinde bu gazlar çeşitli reaksiyonlara girer hemen hemen tamamı zararsız hale getirilerek dışarıya atılır. Katalitik konvertörün yaptığı yanmamış hidrokarbonlara ikinci bir yanma ve kirletici gazlara bir indirgeme ortamı sağlamaktır.
Katalitik Konvertör Nasıl Çalışır?
Bir otomobilden çıkan gaz emisyonları nitrojen gazı, karbondioksit gazı ve su buharıdır. Atmosferdeki havanın büyük bir kısmını oluşturan bu gazlar, direkt olarak dışarıya atılır. Yanma sonrası oluşan bir gaz olan karbondioksit gazı ise karbon atomlarının oksijenle birleşerek oluşturduğu gazdır. Havada yaklaşık %0.03 oranında bulunur ve fazlası insan sağlığı açısından zararlıdır. Su buharı ise yanma odasında oluşur ve zararsızdır.Bu gazlar temel gazlar olup doğruca egzoz borusundan dışarı atılır.
Katalitik konvertörün devreye girdiği gazlar ise karbonmonoksit, hidrokarbonlar, uçucu organik bileşikler ve nitrojenoksitlerdir. Nitrojenoksitler kirli sis bulutları ve asit yağmurlarının kaynağıdır. İnsanlar üzerinde etkili ve zararlıdır.
Redüksiyon ve oksidasyon katalitik olmak üzere iki tür katalitik görev yapar.
Redüksiyon Kataliti: Pilatinyum ve rodyumu kullanarak nitrojenoksit emisyonunun düşmesine yardımcı olurlar. Nitrojenoksit katalite girdiğinde, katalit nitrojeni tutar ve oksijen serbest kalır.
2NO == N2 + O2 veya 2NO2 == N2 + 202
reaksiyon yukarıdaki gibidir.
Oksidasyon Kataliti: İkinci basamaktır. Yanmamış karbon ve karbonmonoksiti platinyum ve alüminyum oksitlerle reaksiyona girerek birleştirirler.
2CO + O2 == 2CO2
reaksiyon yukarıdaki gibidir.
Umarım yazımızı yararlı bulmuşsunuzdur.