Avustralya ve Amerika Birleşik Devleti’nden bilim adamları, Jüpiter’in renkli bantlarının altında yatan gizemi, atmosferler ve manyetik alanlar arasındaki etkileşim üzerine yeni bir çalışmada ele aldılar. Jüpiter, Güneş sistemimizdeki en büyük gezegen olup, Dünya’dan farklı olarak, Jüpiter’in katı bir yüzeyi yoktur ve çoğunlukla hidrojen ve helyumdan oluşan gazlı bir gezegendir. Jüpiter’in atmosferinde, Dünya’nın jet akımına benzer bir şekilde, birçok güçlü jet akımı batıdan doğuya doğru akar.
Jüpiter’in dış atmosferindeki amonyak bulutları, Jüpiter’in beyaz, kırmızı, turuncu, kahverengi ve sarı tonları olan renkli bantlarını oluşturmak için bu jet akımları boyunca taşınır. Araştırmada yer alan ANU Araştırma Bilimleri Enstitüsü’nden Dr. Navid Constantinou, yakın zamana kadar Jüpiter’in bulutlarının altında ne olduğu hakkında çok az şey biliniyor olduğunu belirtti. ”Dünya atmosferindeki jet akımları ve hava iklimindeki oynadıkları önemli rol hakkında çok şey biliyoruz, ancak Jüpiter’in atmosferi hakkında öğreneceğimiz çok şeyimiz var.”
Bilim adamları; jet akımlarının, Jüpiter’in ve diğer gaz bulutlarının yüzeylerinin altına NASA’nın uzay aracı Juno’nun son kanıtlarına göre 3000 km kadar altına ulaştıklarını bildiklerini ama neden Güneş’in iç kısmında görünmediklerini de uzun bir süre tartıştılar. Amerika Birleşik Devleti’ndeki Livermore Ulusal Laboratuvarı’ndan Profesör Dr. Jeffrey Parker, jet akımlarının güçlü bir manyetik alan tarafından bastırıldığını teorileri sayesinde göründüğünü söyledi.
Dünya atmosferindeki kutupsal ve subtropik jet akımları, özellikle Avustralya, Avrupa ve Kuzey Amerika gibi orta enlemlerde, iklimi şekillendirir. Dr. Constantinou, ”Dünya’nın jet akımlarının hava ve iklim üzerinde büyük bir etkisi vardır ve bu durum bariyer olarak hareket ederek ısı, nem ve karbon gibi özelliklerinin değişimini zorlaştırır” dedi. Bu durum Dünya üzerinde jet akımları dalgalı ve düzensiz, Jüpiter’in üzerinde çok daha düzgündürler.
Dr. Parker, Jüpiter’in atmosferinin jet akımının yolunu engellemek için kıtaları ve dağları yoktur dedi.”Bu Jüpiter’in jet akımını daha basit hale getirir. Jüpiter’i inceleyerek, yalnızca gaz bulutu içindeki gizemleri çözmüyoruz, aynı zamanda Jüpiter’i atmosferik akımların genel olarak nasıl çalıştığını incelemek için bir laboratuvar olarak ta kullanabiliriz.”
Araştırma, manyetik alanların varlığında jet akımlarına yol açan kararsızlık için matematiksel hesaplamaları ve teorik tahminleri önceki bilgisayar simülasyonlarından elde edilen sonuçlarla karşılaştıran çalışmaları içermektedir.
KAYNAK: phys. org/news/2018-08-mystery-jupiter-coloured-bands. html