Türk mühendislerin elinden; ipek böceği tramvay. Ulaşımın artık büyük bir gerekliliği olan raylı sistemler büyük şehirlerin vazgeçilmezi. Bursa’da bu şehirler arasında. Uzun zamandır raylı sistemlere yatırım yapan Bursa, metro ve tramvay vagonlarının çok yüksek fiyatlarla yurt dışından alınmasından duydukları rahatsızlıkla Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Recep ALTEPE kontrolünde, ASELSAN tarafından geliştirilen, Durmazlar Makina tarafından üretilen, 2010 yılında üretime başlanan ilk yerli tramvay İpek Böceği, 12 ekim 2013 yılında Bursa raylarında yerini almıştı.
Nasıl Karar Verildi?
Seçimler sırasında Recep ALTEPE’nin yerli tramvay vaadiyle başlamıştı. Yerli tramvay sözünün verilme sebebi ise hem Bursa’nın otomotiv sektöründe büyük tecrübelere sahip olması hemde genel olarak toplu taşıma da raylı sistemlerin tercih edilmesi. Bu sebeplerin dışında farklı açılardan bakıldığında Recep ALTEPE;
“Bu araçlar yerli yapılması gerekiyor çünkü öncelikle bizler kendi ihtiyaçlarımızı kendi ülkemizden karşılamamız gerekiyor. Bununla ilgili imkanımız, birikimimiz ve altyapımız var. Aynı zamanda bunlara çok yüksek ücretler ödüyoruz şu anda bir vagona 3.1 milyon € ödüyoruz. Bu çok büyük bir rakam bizler bunu çok daha uygun fiyata yapabiliriz” diyor.
Şimdi birazda üretim sürecine bakalım. Ama önce neden adı İpekböceği açıklamak istiyorum. Test edilişi sırasında ortaya çıkan hatalardan dolayı iskelette büyük değişiklikler yapmaları gerekiyordu. Üç modül olarak düşündükleri tramvayı 5 modüle çıkartmaya karar verdiler. Değişimle beraber Bursa’nın simgelerinden biri olan İpekböceğine benzeyecekti. Bu yüzden adı İpekböceği oldu.”
AR-GE Ve Üretim Süreci
Tramvay, Bursa’da kullanılacağı için aracın teknik özelliklerinin arazi yüzeyinin hassasiyetine bağlı olarak kullanılabilecek şekilde geliştirildi. Tasarımı 4 kısımdan oluşuyor.
- Stil tasarımı
- Çelik konstrüksiyon tasarımı
- Şasi sistemi tasarımı
- Elektrifikasyon tasarımı
Tasarımı bittikten sonra tramvayın standartlara uygun olması için gerekli hazırlıklara başlanıyor. Raylı sistemlerde çok detay olduğu için öğrenmek uzun zaman alacağından ekip çalışmasıyla bu sorunun üstesinden geliyorlar. Tasarım bittikten sonra ise bilgisayar ortamında simüle edildi tüm parçalar. Olumlu sonuçlardan sonra sıra geldi imalata. Malzemeler için normalde yurtdışından alınan malzemeleri bu defa yurtiçinden bulmak için araştırmaya başladılar. Malzeme temininde genel olarak tüm tercihlerini yurtiçinden yaptılar. Üretimi olmayan firmalar için ise üretme konusunda cesaretlendirerek tramvayın tamamen yerli olması için çok uğraştılar.
Şasi Ve Motor
Hala tamamen yerli olması için verdikleri uğraş sonucunda bir ilke imza atarak tek eksen üzerinde iki parça olarak tasarlandı şasi. Demek oluyordu ki kıvrımlarda ve yokuşlarda iyi performans sağlayacak. Ve Türkiye kendi şasini üreten 6 ülke arasına girmiş oldu. Motoruna gelindiğinde ise yerli temin etme şansı olmadığından yurtdışından alınmasına karar verildi.
Yazılım
En önemli püf noktalardan biriydi. Araç nerdeyse hazırdı ve sadece onu yönetecek komutlara ihtiyacı vardı. Ve yabancı yazılım alıp kullanmak aracın yerli olmaması demekti. Uzun uğraşlar sonucunda 60 bin satırlık kod Türk mühendisler tarafından geliştirildi. Yazılımda tamamlandıktan sonra sıra geldi test etmeye, gerekli düzeltmeler de yapıldıktan sonra, araç tüm güvenlik ve yeterlilik sertifikalarını aldı. Şuan da T1 tramvay hattında kullanımda.
İpek Böceği Tramvay Özellikleri
- Tipi: İpekböceği Cadde Tramvayı
- Enerji Tipi: 750V DC
- Max Hız: 50 km/h
- Ray Genişliği : 1435 mm
- Boş Ağırlık: 39,3 ton
- Uzunluk: 28 m
- Genişlik: 2,46 m
- Yükseklik: 3,60 m
- Yolcu Kapasitesi: 282