Daha önceki yazımızda girdi maliyetlerinin arttığından ve üreticinin bu konuda dikkatli olması gerektiğinden bahsetmiştik. Bir önceki yazım süt ve yem arasındaki ilişkilere göz atmayı unutmayınız. İneklerde süt verimi neden düşer ve ineklerde süt verimi nasıl artırılır? Büyükbaş hayvanlarda süt verimine etki eden faktörleri sıralamak istersek;
Süt veriminde kalıtsal karakter etkisi % 30-35, çevre faktörünün etkisi ise %65-70 dir.
Irk: Özellikle büyükbaş hayvanların süt verimini belirleyen en büyük etmenlerden birisi de unsur hayvanın ırkıdır. Ülkemizde en fazla bulunan kültür ırklarımız Holstein, Simental ve Jersey ırklarıdır. Bu ırkları açmak gerekirse kısaca;
- Holstein ırkına siyah alaca da denmektedir. Siyah alacanın elde edildiği ülke Hollanda’dır. Süt sığırlarının en verimli türlerindendir.
- Jersey ırkınının anavatını İngilteredir. İsmini bulunduğu kasabadan almıştır. Bu inek türlerinini bakımı ucuz ve verimi yüksektir. Ülkemizde karadeniz bölgesinde görülmektedir.
- Simental ırkına ise sarı alaca denmektedir. Bu ineklerin anavatanı İşviçre’dir. Bu inekler Avusturyadan ithal edilmişlerdir. Süt verimi yine yüksek inek türlerindendir.
Yaş: Yaş tayini dişlere bakılarak yapılır. İneklerin süt verdikleri süreye laktasyon adı verilir. İlk laktasyon da az olan süt verimi daha sonra kademeli olarak artar 8 yaşından sonra süt verimi azalmaya başlar.
Canlı Ağırlık: Süt ineklerinin genellikle iri yapılı olması istenir.
Gebelik: Gebe hayvanların sütlerinde azalma olur, daha sonraları ise sütlerde artış sağlanır.
Sıcaklık: Sıcak olan bölgelerde hayvanlar fazla yem yiyemez, süt verimi az olur. Sıcak havalarda rasyon değişikliği yapılmalıdır. İdeal sıcaklık +5°C ile +27°C arasında değişmektedir. Basınç ve Rakım da önemli dir.
Besleme: Rasyona dikkat edilmeli. Belli protein ve enerjideki yemi verirken hayvanın bu yemi sindirilebilirliği de göz önünde bulunmalıdır. Su içmesi, terlemesi de hayvanın verimini önemli ölçüde etkiler.
Hastalık: Büyükbaş hayvanlar her ne kadar dayanıklı olsa da çok ufak hatalarda tüm hayvanlara bulaşabilen hastalıkların yayılması çok kısa sürede olur. Bu yüzden süt veriminin düşmemesi için dikkat etmek gerekmektedir.
Kuru Dönem: Ortalama olarak hayvanların dinlenme süresi denilir, 60-70 gün arasında değişmektedir.
İneklerde süt verimini artırmak için bu faktörlere dikkat etmek gereklidir. Yorum ve düşüncelerinizi bizler ile paylaşabilirsiniz.
İneklerde süt verimi ile ilgili sizlerden gelen bazı sorular:
Soru: İneklerde ilave olarak hangi yem sütü artırır?
Cevap: Proteini yüksek yemler süt litresi artışı yapar ama hayvan cinsi ve ırkı buna etkilidir. şeker küspesi, yonca, silaj, 21 protein kaliteli yemler bunlara örnektir.
Soru 2: Ortalama ineğim 23 25 lt süt verirken, birden 16 18 lt ye düştü havaların soğuması buna neden olabilir mi?
Cevap: Ortalama olarak 23-25 lt süt veren bir ineğin birden sütünün 16 lt ye düşmesinin nedenlerinden birden farklı olabilir. Bunlar kısaca, ineğinizin yavrusu olabilir, ineğe vermiş olduğunuz yem karışımında değişiklik olabilir, şeker pancarı, hayvan yemleri, v.b. yemlerin oranlarını değiştirmeniz süt litresini düşürebilir. Burada ki bir diğer önemli husus da, süt 25 lt iken yağ ve protein oranı ile 16 lt iken yağ ve protein oranının ne olduğudur. Vermiş olduğunuz yem içeriği ve kullanmış olduğunuz yan ürünleri (silaj yonca v.b.) incelemek gerek.
Soru 3: İnek sütü artırmak için şeker küspesi yonca silaj saman kaç adet olmalı?
Cevap: Soru yanlış anlamadı isem ineklerde sütün litresini arttırmak için şeker küspe, yonca ve silaj dan kaç kilo kullanmamız gerektiğini soruyorsunuz? İneklerin Holstein ve ilk yavrusunu yapmış olduğunu kabul ederek ve Orta Anadolu iklim bölgesinde olduğumuzu düşünerekten 1-1,5 kg civarı Küspe, 6-8 kg civarı yonca, 8 kg civarı da mısır silajı ve 5 kg civarı da fabrika yem (20-21 protein) olabilir, lakin burada dikkat etmemiz gereken nokta hayvan süt verimlerinin öncesinde ne olduğudur. Sonuçta onlar da canlı 30 lt/gün süt vermesini sağlamak için hayvanın canını okumamıza gerek yok. Her canlının bir sınırı vardır ve bu sınırlara dikkat etmek gerekiyor. Hayvanlara verilecek vitaminlere de dikkat edelim.
Soru 4: Aydın’da yaşamaktayım. 15bin tl’ye arabamı sattım. Araba alacağıma 2 adet gebe düve alayım diye düşünmekteyim. Bakımını dayım yapacak. Bakımları ona ait. Süt onun doğacak olan buzağılar benim dedim bakarım dedi. Sizce 31 yaşında tek tabanca ailesine asgari ücretle bakmaya çalışan bir kişi olarak düşüncem nasıl.
Cevap: Şu zamanda arabasını satarak yatırım yapan ender insanlardan olduğunuz için öncelikle tebrik ederim. Gelelim sorunuza, dayınız fedakarlık göstererek bakımlarını üstlenmiş yem veteriner hekim masrafı v.b. masraflarını sütten karşılamak 2 hayvan için çok zor tabii ki kendi bünyesindeki hayvanlar ile bir nebze olsun bu masraflar düşecektir. Yıl sonunda 2 ana ve 2 buzağı sahibi olacaksınız. Yavrular erkek ise satış yapacak ve ilk başta koymuş olduğunuz sermayeni 3’te 1 ini geri alacaksınız. İmkan dahilinde geri almadan ona da bir gebe düve alırsanız 2. sene sonunda 3 ana hayvan ve 3 buzağı sahibi olacaksınız. Süt parası yemini ancak karşıladığı ve talihsizlik yaşanmadığı sürece bu böyle devam eder. Ama kendiniz yapacak olsanız zarar edersiniz. Arabanız duruyor olsa ve aileniz ile gezseniz yıllık 1 buzağı parasını da harcarsınız bu duruma göre 2 ana 2 buzağınız var ve 1 buzağı zarar etmiyorsunuz. Bence gayet mantıklı bu arada devlet teşviklerini de unutmayın. Yatırıma yönelim yapacağınız için tekrar tebrikler.
Soru 5: Holstein cinsi inek 2. doğumuna 10 gün kala tırnak rahatsızlığı geçirdi, tedavi edildi. Doğumundan sonra bir meme mastist oldu tedavi edildi. İlk doğumunda 25 kilo süt veren inek şuan 2 kilo veriyor, sağlık durumu ve yem tüketimi normal. Süt verme düzelir mi yada düzelmesi için bir şey yapabilir miyiz?
Cevap: Gebelikte yemleme çok önemlidir. Özellikle 7. aydan itibaren süt yemi yerine et besi yemi verilmeli ve özellikle ilave tahıl grubu veriliyor ise düşürülmesi germektedir. Arpa ve arpa gruplarının fazla verilmesi tırnak hastalıklarına sebep olur. Hayvanlar asidoza girmiş olabilir ama uzaktan bunları söylemek zor. Süt litresi çok çok düşük, muhakkak bir veteriner hekim arkadaşa tanışmanız gerekiyor.
Bu gibi diğer soruların cevaplarını yorum kısmından verdim. Hemen aşağı inerek benzer sorularınız var ise cevapları bulabilirsiniz.