Bu yazımızda alışkın olduğumuz hibrid araç tasarımlarına alternatif olan belki de çoğunuzun yeni duyacağı bir modeli sizlere tanıtmak istiyorum.
Hibrid araçlar tekerlekleri tahrik etmek için iki güç kaynağı kullanırken hidrolik hibrid araçlar (HHV) normal içten yanmalı motor ve bir hidrolik motor tahrik için kullanılır. Hidrolik hibrid sistemi iki ana bileşenden oluşmaktadır.
Bunlar; deniz araçlarındaki yüksek basınçlı hidrolik sıvı olarak adlandırılan bataryalar ve hidrolik pompa/motor tahrikleridir. Bataryalar basınçlı sıvıyı depolamak için kullanılmakta olup etkili motorlardaki hidrolik tahriklerde tekerleklerin dönmesi için sıkıştırılmış sıvı kullanılır. Pompalardaki hidrolik tahrikte ise araçlardaki momentum kullanarak tekrarlı hidrolik sıvı basıncı kullanılır. Bu işlemlerde yeniden kullanılan potansiyel enerjinin kinetik enerjiye dönüşümü regeneratif frenleme olarak adlandırılır.
HHV’nin paralel ve seri olmak üzere iki türü vardır. Paralel HHV de hem motor hem de mekanik olarak hidrolik tahrik sistemi tekerleklerle, hidrolik pompa-motor ise tahrik mili yada diferansiyel ile etkileşim içerisindedir. Motor, tekerleklere mekanik gücü direk olarak sağlamadığından seri HHV tekerlekleri tahrik etmek için tamamen hidrolik basınçla yapmaktadır. İhtiyaç duyulduğunda seri HHV’deki motor yapısına motor/pompayı tahrik etmek için sıvı basıncı sağlayan hidrolik motor pompası eklenmiştir.
Hidrolik Hibrid Araç Amacı
Maliyete ek olarak emisyonun azalması ve yakıt ekonomisinin artması gözardı edilse de seri HHV teknolojisinde bu çok önemlidir. Çalışması için büyük miktarda güce gerek duyduğundan hidrolik teknolojisi son derece çok güçlü ve etkilidir. HHV sadece üstün performans sağlamak için değil yapabilirliğinin yanında geleneksel araçlarla birlikte de gerçekleştirebilmektedir.
Hidrolik hibrid araç teknolojisi bir çok uygulama alanına sahiptir. Bunlara örnek olarak; hibrid elektrikli araçlar ve askeri uygulamaları, otobüsler, şehir içi taşımacılığı, çekiciler, toplumsal yarar sağlayan araçlar ve bisikletler. HHV’nin yüksek etkili regeneratif frenleme sistemi ve hızlı kontak kapama çalışma modeli sayesinde ideal şehir araçları yapan trafiğin dur-kalk olduğu yerlerde yaygındır.
Sonuç olarak hidrolik hibrid araç teknolojisi basit, temiz, verimli ve düşük maliyete sahiptir.
- Basit: Bu teknoloji uygun fiyat ya da imal edilmiş olması için yeniliklere ihtiyaçı yoktur.
- Temiz: Yüzde 40’a kadar emisyonu düşürmesi kanıtlanmıştır.
- Verimli: Seri HHV’ de yakıt verimliliğini %60 dan %100’e çıkarmıştır.
- Düşük Maliyet: Yakıt veriminin artması sonucu araçların ömründen binlerce dolar kurtarılması ve fren bakımının düşürülmesi ile düşük maliyette üretimi birleştirildi.
Neden hidrolik hibrid Araçlar daha verimli?
Bütün HHV’lerin maksimum yakıt verimliliğini sağlamasında üç temel tasarım özelliğiyle ortaya çıkar.
Rejeneratif Frenleme: HHVs fren yaptığın zaman, tekerleklerdeki enerjiyi tutar ve depolar. Daha sonra araç harekete başladığı zaman depolanan enerji aracın hızlanması için kullanılır. Bu süreçte frenleme boyunca boşa harcanan enerjinin %70’i depolanır ve yeniden kullanılır. Bu aynı zamanda frendeki sürtünme aşınmasını azaltır.
Enerjinin gerekli olmadı zaman kapatılması: İhtiyaç duyulmadığı zaman, motorun tamamen kapalı olmasına izin veren ve tekerlekleri motora bağlayan alışılmış dişli kutusu ve tahrik mili yoktur. Bu sayede sadece gerek duyulduğunda hibrid kontrolcüler tarafından motor aktifleştirilir. Sonuç olarak şehir içindeki dur-kalk durumlarında motor kullanımı neredeyse yarı yarıya düşer.
Optimum motor kontrolü: Motoru tekerlek tahriklerini mekanik olarak değilde, hibrid kontrolcüler tarafından kontrol edilir. Gerek gördüğünde maksimum verimlilikte çalıştırır. Yada ‘sweet’ moduna geçerek optimum ekonomik yakıt sağlar.
Bir dahaki yazımızda hidrolik hibrid araçların seri ve paralel yapısını daha detaylı inceleyeceğiz…
Kaynak: epa.gov/otaq/technology/research/research-hhvs.htm