Pitot tüpü, uçaklarda bildiğimiz en basit haliyle sıvı akış hızını ölçmek için kullanılan ve daha spesifik olarak bir uçağın hava hızını belirlemek için kullanılan bir basınç ölçüm cihazıdır ve ayrıca yarış arabalarına da uygulamaları vardır.
Pitot tüpü çalışma prensibi olarak; akışkanın yani havanın hareket yönüne paralel ve ters istikamette yerleştirilir.
Akışkan pito tüpünden geçer bu esnada taşıt ve akışkanın göreceli hareketi sebebiyle oluşan dinamik basıncın ve akışkanın tüm yüzeylerde oluşturduğu (pitot tüpü dahil) statik (durağan) basıncın bileşkesini yani toplam basıncı ölçer.
“Uçuş olmadığı zamanlarda pitot tüpü böcek ve pisliklerden korumak gerekir bunun içinde kılıf ile muhafaza edilir. Kılıfın takılı unutulması veya pitot tüpünün başka herhangi bir nedenle tamamen tıkanması, sürat saatinin 0 (sıfır) değer göstermesine neden olur.”
“F1 gibi yarışlarda pitot tüpü çok önemlidir çünkü rüzgar tünellerinde ve araçların test aşamalarında hız ölçmede kullanılır.”
Kısa bir özet geçecek olursak; Rüzgar tünellerinde ve uçaklarda havanın basıncını ölçmeye yarayan içi delik çubuğa PİTOT tüpü denmektedir. Pitot tüpu, bir noktada akımın enerjisini ölçmek için yardımcıdır. Akım hızını sıfırlar bundan kaynaklı olmakla birlikte “statik basınç + potansiyel enerji” toplam enerjiye eşit olur.
Belki de hiç fark etmedik yada gördük ama ne olduğunu bilmediğimiz bir çok uçakta, burunda, kanat altında, gövde kenarında ileriye doğru çıkmış uzun ince bir çubuk, görürseniz bilin ki o pitot tüpüdür.
Pitot tüpü adını Fransız bilim adamı olan Henri Pitot’tan alır. Henri Pitot 3 Mayıs 1695 yılında Aramon Fransa’da doğmuştur ve 27 Aralık 1771 yılında 76 yaşında doğduğu evde vefat etmiştir. Mühendis Pitot, Hayatı boyunca birçok köprü, ve kanal tasarımı, su kemeri ve inşaatında çalışmış ve 1724 yılında Fransız Bilimler Akademisi üyesi olmuştur. Henri Pitot, Fransız bir hidrolik mühendisi olmakla birlikte ve pitot tüpünün mucidi olmuştur. Bu nedenledir ki tüpün adı pitottur.
Bir pitot tüpünü incelemeye aldığımızda, sıvı kolonunun yüksekliği (h), pitot tüpüne girişin derinliğindeki sıvının hızının karesiyle doğru orantılıdır. Bu ilişki, Henri Pitot tarafından 1732’de, Seine nehrindeki akışı ölçme görevine atandığında keşfedildi.