Gün geçtikçe daha da iç içe giren, günümüz teknolojik gelişmelerinin önemli iki dalı elektronik ve yazılım. Bugün pek çoğumuzun kullandığı cep telefonları, palm, PDA ya da adsl modemler, akıllı olarak adlandırılan beyaz eşyalar hepsinin içinde aslında küçük bilgisayalarlar bunların içinde de bytelar ile ölçülen yazılımlar hatta bazılarında GNU/Linux gibi işletim sistemleri var.
GNU/Linux dayandığı özgür/açık kaynak kodlu yazılım düşünce yapısı ve gördüğü destek ile çok hızlı büyüdü ve büyümeye de devam ediyor. Bu büyüme sadece çekirdek ve temel yazılımlar ile değil değişik konulardaki özelleşmiş yazılımlarla da sürüyor. Kimya, medikal, mekanik, ve tabiki elektronik bu özelleşmiş kollardan bazıları. Biz bunlardan sadece elektronik konusu inceleyeceğiz ve GNU/Linux’daki bazı elektronik yazılımlarını tanıyacağız.
gEDA
gEDA belkide GNU/Linux altındaki en ciddi elektronik paketlerinden biri. Simulasyon, şema çizimi ve baskı devre hazırlama yazılımlarını içinde sunan gelişmiş bir paket. İlginizi çekebilir: IoT Kullanım Alanları: Endüstri, Ulaşım ve Lojistik
Paketin temel yazılımı gschem programı. Gschem programı geniş bir kitaplığa sahip olan ve devre şeması tasarlamaya yarayan basit bir program. Program basit ama bu program aracılığı ile yapılabilenler gerçekten müthiş. Öncelikle programın kayıt dosyası düz metin formatında. Bu özelliği sayesinde programın dosyasına kolaylıkla ulaşılıp, dosya farklı amaçlar için kullanılabiliniyor. Bunlardan bazıları yapılan devre şeması SPICE simulasyonuna ya da baskı devre programı olan PCB programının dosya formatına çevirebilen script yazılımları.
KICAD
GNU/LINUX altındaki başka bir paket programda KICAD. Program wx widgets arayüzü ile hazırlanmış. 3d objelerde wings3d programı kullanılmış. Program proje yöneticisi olarak çalışıyor. Şema çizimi ve baskı devre hazırlaya biliyor. Hazırlanan baskı devreyi 3d. olarak olarak görme imkanı sunuyor ve paketin içerisinde gerber dosyaları içinde bir gerber view programı bulunuyor.
Programın sadece baskı devre kısmını inceledim ve bazı sıkıntılarla karşılaştım. Kullanımı çok kolay bir program değil. İstenen elemana ulaşmak biraz zor, geri alma özelliği ve (baskı devre bölümünde) kes – yapıştır özellikleri yok. Bunlarda kullanımda sıkıntılar yaratıyor. Ama bunun yanında module editor’un olması yani herhangi bir parçacık üzerinde rahatlıkla değiştirme yapılabilmesi, internetten modul desteği sağlanması başarılı yanlarından bir kaçı.
PiKDEV
Mikrodenetleyici yazılımları GNU/Linux’da kısmen sıkıntılı olan programlar. Gerek programlaması olsun, gerek simulasyonu olsun (onlarca yazılım incelememe rağmen) dört dörtlük olan bir yazılım bulmak zor.
PiKDEV yazılımlar içinde programlama konusunda en başarılı olanı. Temelde geliştirme ortamı olarak tasarlanan pikdev programının içinde dahili bir editör ve programlama arayüzü bulunuyor. Sitesinden de desteklediği donanımların şemalarına ulaşılabiliniyor.
YaPIDE
Matthias Toussaint tarafından geliştirilen ve sadece 0.1 versiyonu bulunan bir program. Geliştirme ortamının yanı sıra simulasyonun bulunması güzel bir özellikken, simulasyonun sadece pic 16F628 için geçerli olması bu güzelliği kısmen zedeleyen bir neden.
Gnusim8085
Intel 8085 işlemcisi için geliştirilen, içerisinde assembler desteğide olan bir simulasyon aracı.
Ktechlab
Ktechlab geliştirilmeye başlayalı uzun bir zaman olmamasına hatta daha 0.2 versiyonunda bulunmasına rağmen gelecek vaad eden bir yazılım. Başlıca özellikleri temel elektronik elemanlarından oluşan (0.3 versiyonunda buna op-amp’da eklenecek) basit bir devre simulasyonu, gpsim entegrasyonu ile pic simulasyonu, Microbe derleyicisini desteklemesi ve kullanıcının oluşturduğu akış şemasının assembly ya da microbe diline çevirmesi.
GPUTILS
Gputils, pic ile uğraşmak isteyenlerin sisteminde mutlaka bulunması gereken, kullanılan mikrodenetleyici yazılımlarının ihtiyaç duyduğu temel bir pakettir. İçerisinde assembly derleyicisi ve diassembler gibi araçların yanında pek çok küçük yazılımlarda sunar.
JAL
Jal, pascal dil yapısana sahip pic mikrodenetleyicileri için geliştirilen bir dil. Kullanım kolaylıği ve internette kaynak bulunabilmesi* avantajlarının yanı sıra versiyonların uzun aralıklarda geliştirilmesi ve 18X serisine destek vermemesi en büyük dezavantajları.
SDCC
SDCC – Small Device C Compiler , adından da anlaşılabileceği gibi sadece pic mikrodenetleyicileri için değil onun dışında ki denetleyiciler içinde C dilini derleyebiliyor. Tanıdığı başlıca denetleyiciler Intel 8051, Maxim 80DS390, Z80 tabanlı mikrodenetleyiciler ve PIC16 ve PIC18 serisi mikrodenetleyiciler.
Oregano
GNU/Linux, devre simulasyonu konusunda zengin sayılabilecek bir işletim sistemi. Bunlar içinde de benim en çok beğendiklerim ktechlab, oregano, tkgate programları. Oregano hem spice, hemde gnucap devre analiz programlarını tanıyan GTK grafik arayüzü kullanılarak geliştirilmiş bir yazılım. Uzun zamandır geliştirilmemesine rağmen son zamanlarda geliştirilmesi hız kazandı.
Tkgate
Tkgate (yine adı üstünde) tk ara yüzü kullanılarak geliştirilmiş bir dijital devre simulasyon yazılımı. Bünyesinde mikroişlemci simulasyonu için logic analiz arayüzü, mikroişlemciler için microcode ve macrocode simulasyonu ve çıkacak olan 2.0 versiyonunda bulunan emulatör özellikleri ile diğer simulasyon yazılımlarından ayrılıyor.
qucs
Qucs şuan için 0.0.7 versiyonuyla dağıtılan ve sunduğu bazı özelliklerle alternatif
oluşturan bir simulasyon aracı. Hızlıca qucs (Yardım dosyasında anlatılan örnek uygulama):
- ./qucs komutu ile qucs programını başlatın.
- Sol tarafta bulunan sekmelerden components olanı seçin
- Components sekmesinin içinden lumped components bölümünü seçin
- Bu bölümden bir adet toprak ve iki direnç işaretleyerek çalışma alanına yerleştirin. Elemanları çalışma alanına sürükle – bırak ile değil elamanı seçtikten sonra çalışma alanına bir kez basarak yerleştiriyoruz.
- Components sekmesinden source bölümünü seçin
- Bu bölümden dc Voltage Source elemanını çalışma alanına yerleştirin. Yerleştirmeden önce farenin sağ tuşu ile yerleştirdikten sonra Ctrl – R tuşu ile elemanın yönünü değiştirebilirsiniz.
- Elemanları yerleştirdikten sonra Insert Wire ya da Ctrl – E tuşu ile elamanları birbirine
bağlayın - Direnç elemanını seçin ve iki kez ard arda basın.
- Karşınıza Edit Component Properties çıkacak.
- Buradan direncin değerini 50 ohm diğer direncin değerini 100 ohm yapın yapın.
- Şimdi iki direnç arasındaki hattı seçili hale getirin ve Insert menüden Wire Label’ı
seçin ya da Ctrl – L tuşuna basın. - Çıkan simgeyi seçili hattın üzerine götürüp bir kez basın.
- Karşınıza bir pencere çıkacak, buraya Voltaj kelimesini girin.
- Components sekmesinden simulations bölümünü seçin ve burdaki dc simulations
elemanını çalışma alanına ekleyin. - Çalışmanızı kayıt edin.
- F2 tuşuna basın ya da menüden simulations’ı seçin.
- Karşınıza boş bir çalışma alanı çıkacak. Bu alana sol taraftan Tabular’ı ekleyin.
- Açılan pencerede Voltaj kelimesini bulup üzerine iki kez tıklayın.
- Ve sonuç. Voltaj olarak adlandırdığımız hatta ki gerilimin değeri.
EDA INDEX
Eda index programı web tabanlı bir program olup, hazırladığınız proje ile ilgili baskı devre, şema, programlanabilen donanımlar ile ilgili bilgileri saklamaya yarayan ihtiyaç anında çok işe yarayabilecek bir programdır.
VIPEC
Farklı bir simulasyon programı da vipec. Çok inceleme fırsatı bulamadığım hakkında fazla dokümanda bulunmayan alternatif bir simulasyon yazılımı.
