- Kayıt
- 10 Şubat 2015
- Mesajlar
- 63
- Tepkiler
- 52
- Yaş
- 110
- Meslek
- Bilgisayar Mühendisi
- Üniv
- ODTU
Günümüzde BTYK, TÜBİTAK, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının öncülüğünde birçok Ar-Ge merkezli veya iş kurmaya yönelik devlet destekleri bulunmaktadır. Bunların dışında elbette iş fikirlerinizi yurt dışı destek programlarına da taşımanız mümkündür. Özellikle bu amaçla kurulan Avrupa Birliği fonlarından yararlanma imkanlarına sahip oluyorsunuz.
Elbette bunların hiçbirisi göründüğü kadar kolay değil. Destek miktarları ve olanakları arttıkça beklenti de aynı oranda artıyor ve denetimler daha hissedilir hale geliyor. Bu aşamalarda en yorucu olan kısım iş planlarınızı hazırlamak ve maliyetlerinizi belirlemeniz. Teşvik veya hibe miktarlarını gördüğünüzde birçoğunuz da şişirilmiş faturalar ile devlete beyanda bulunup paranın tamamını alma düşüncesi belirebilir, unutmayın devlet sizden daha uyanık ve en katı hali ile sorgulayacak ve aksi durumu yakalarsa faizi ile sizden verdiklerini geri alma durumları var. Bu yüzden aşağıdaki anlatacaklarımızı sonuna kadar inceleyin ve sizin için en iyi olacak programı belirleyip başvurun!
Tabloda özet olarak mevcut destek mekanizmalarını inceleyebilirsiniz. Programların bazılarını bilmeyenler için sırayla anlatacağız.
1. TÜBİTAK AR-GE DESTEKLERİ
1501-Sanayi Ar-Ge Destek Programı
KOBİ ve Sanayi firmalarını kapsayan Ar-Ge destek programıdır. %40-%60 arasında hibe desteği sizlere sunmaktadır. Maksimum proje süreniz 36 ay olarak sınırlandırılmış ancak bütçenizde herhangi bir kısıtlaması yoktur. Bu sürecin en zor yanı detaylı bir değerlendirme sürecinden geçiyor olmanızdır. Sanayi proje olduğundan ve bütçede bir sınır olmadığından gerçekten yoğun bir Ar-Ge çalışması olması bekleniyor (Örnek: Geleneksel araç üretimi yapan bir firmanın elektrikli araç Ar-Ge uygulaması). Belirlediğiniz bütçeniz size 6 aylık dönemler halinde yapılan ödemeler ile gelmektedir. Proje sayı kısıtlaması yok. İstediğiniz kadar proje ile aynı programa defalarca başvurup yararlanabiliyorsunuz. Proje fikir sahibi (sadece KOBİ için) 7.500 TL kendisine ödenek alabilir.
1505-Üniversite Sanayi İşbirliği Destek Programı
Bu programda üniversitedeki bilgi birikiminin sanayiye aktarımı amaçlanmaktadır. Bu yüzden bu programa başvuran kişilerin üniversite bünyesinde akademisyen olması bekleniyor.
- Yürütücü Kuruluş: Üniversite
- Müşteri Kuruluş: Özel Sektör
- KOBİ'lere %75, büyük firmalara %60 hibe olarak uygulanıyor.
Projenin maksimum 24 ay içerisinde tamamlanması gereklidir ve maksimum bütçeniz 1.000.000 TL olarak karşınıza çıkıyor. Proje bütçesinin %5’i kadar yürütücü kuruluşa ‘Proje Kurum Hissesi’ ve proje ekibindeki kadrolu çalışanlara ‘Proje Teşvik İkramiyesi’nin tamamı TÜBİTAK tarafından ödenir. Fizibilite projesi desteği 10.000 TL ve %100 3 ay destek sağlanmaktadır.
1507-KOBİ Ar-Ge Destek Programı
KOBİ yani küçük ve orta büyüklükteki işletmeleri kapsamaktadır. Şirketinizin hangi büyüklükte olduğunu merak edenler için kısaca değinelim
Mikro işletme: 10 kişiden az çalışanı bulunan ve mali bilançosu 1 milyon TL'yi aşmayan,
Küçük işletmeler: 50 kişiden az çalışanı istihdam eden ve mali bilançosu 5 milyon TL'yi aşmayan,
Orta Büyüklükteki işletmeler: 250 kişiden az çalışanı istihdam eden ve mali bilançosu 25 milyon TL'yi aşmayan işletmelere deniyor.
Desteğin Kapsamı
%75 hibe desteği + %25 geri ödemelidir. Maksimum proje süresi 18 ay ile sınırlandırılmıştır. Yani bu süreye kadar vaadinde bulunduğunuz projenizi yapmış olmanız gereklidir. Size verilecek maksimum proje bütçesi:500.000 TL olacaktır. Bu bütçe sizlere 6 aylık dönemler halinde yapılıyor. 1501 programına göre daha hafifletilmiş kabul kriterleri bulunmaktadır. Bu programa sunduğunuz ilk 5 projenizden yararlanma imkanınız bulunuyor. (2 proje ortaklı olmalı) 5 projeden destek aldıktan sonra artık 1501 veya daha farklı programlara başvurmanız bekleniyor. Tabiiki projenizi hayata geçirmek için işe gidemediğiniz ve riske aldığınız zaman için proje fikir sahibine 7.500 TL aylık yazılabiliyor.
1509-Uluslararası Ar-Ge Destek Programı
EUREKA vb. programlar gibi uluslararası başvuruların yapıldığı destek kapsamıdır. Tüm firmalar başvurabilir. Hızlı dış pazarlara açılmayı hedefleyen bir firma iseniz bu program tam size göredir. Projeniz için herhangi bir bütçe ve süre sınırlamasının olmaması da en büyük avantajı olarak karşımıza çıkıyor.
KOBİlere %75, büyük firmalara %60 hibe desteği olarak verilmektedir. Gerisini daha sonra kredi olarak geri ödüyorsunuz.
1511-Öncelikli Alanlar Ar-Ge Destek Programı
Türkiye’nin stratejik öncelikli alanlarına göre çağrılar Tübitak sitesinden ilan edilmektedir. Bu alanları takip ederek Ar-Ge projelerinin geliştirilmesinde yer alabilirsiniz. Elbetteki bu programda çok özgün konular ve Türkiye'de henüz alt yapısı oluşmamış projeler yer alması ve istihdam edilecek mühendis yetersizliği en büyük sorun olarak karşımıza çıkıyor. Örnek proje: TC Kimliklerinin elektronik kartlara dönüştürülmesi için Güvenli çip tasarımı ve kripto geliştirmeleri...
- Yılda 2 dönemde (Güz ve Bahar dönemleri olarak) başvuru yapabilirsiniz.
- KOBİ ve Sanayi firması olmanız bekleniyor. Bütçe üst sınırı çağrının içeriğine göre değişebilir. 3-4 ay değerlendirme süresi sonunda KOBİlere%75, büyük firmalara %60 hibe desteği ve %10 Genel Gider desteği verilmektedir.
1512-Tekno Girişim Sermaye Desteği Programı (BİGG)
Bigg programı daha önceleri Tübitak tarafından tüm aşamaları ile yürütülmekteydi ancak bu programa olan başvurular diğerlerine oranla çok daha fazla olması sonucunda projenizin iş planlarını hazırlama ve Tübitak değerlendirmesine alınması aşamalarında kötü planlama ve yeterli bilgi akışlarının olmaması gibi problemlerden dolayı bu programın ilk aşamasını uygulayıcı kuruluşlara devretti.
Öncelikle yukarıdaki tabloyu özetleyerek genel anlamda programı tanımanızı istiyorum. Bu program 3 aşamalı olarak gerçekleşmektedir. İlk aşama için Tübitak kurumunun belirlediği uygulayıcı kuruluşlara bizzat başvurmanız gerekiyor. Başvuru ekranı genel olarak iş fikrinizin özeti, görsel veya videolar ile detaylı anlatımı, ekibiniz, girişim için tahmini gereken bütçeniz, neden seçtiğiniz ve önemi, sizin neden başarılı olabileceğiniz ve diğerlerinden farklı olan üstün özellikleriniz gibi kısımları kapsamaktadır. Özenli ve düzgün bir Türkçe ile başvurunuzu yapmışsanız zaten kabul edilme şansınız çok yüksek. Bu programa başvuru yapan birçok şahsın başvuru metinlerini incelerseniz kompozisyon metinlerinin anlaşılamayacak kadar karışık olduğunu görebilirsiniz. Çok açık ve net ifadeler ile projem budur, bunları yapacağım ve bu olacak şeklinde herkesin ilk okuduğunda anlaması gerekli, laf kalabalığı yapılmış projelerin ilk değerlendirmede şans bulması zor oluyor. Bu aşamaya kabul edilenler iş planı hazırlama eğitimi alıyorlar. Juri değerlendirmesi sonucu en iyi iş planı hazırlayanlar 2.aşamaya geçiyor. Bu aşamada limited veya anonim şirket kurmanızı bekliyorlar. Şirketi kurduktan sonra belirli oranda hibeleri alıyorsunuz. En önemli husus bu aşamada kesinlikle satış yapmamanız gereklidir. Eğer projenizi 1 yıl olarak belirlemiş ve ürünü önceden çıkartmışsanız destek o anda bitiyor ve 3. aşamaya geçmiş olduğunuz kabul ediliyor. Hibenin tamamını alamıyorsunuz. Bu yüzden çok iyi iş planı hazırlamalısınız.
Gelin şimdi aşama aşama neler olduğuna detaylı olarak değinelim.
1. Aşama
Bu aşamada sizden sadece "iş planı" oluşturmanız bekleniyor. Yani kesinlikle fikriniz proje aşamasına geçmiş olmayacak ve elinizde herhangi bir demo ürün bulunmayacak. Eğer prototip yaptım da geldim daha etkili olur diyorsanız Tübitak bu aşamaya kadar yaptıklarınız için size ileride herhangi bir ödenek vermeyecek. Projeniz için alacağınız ödenekleri prototip geliştirme için kullanmanızı bekliyor.
Örnek olarak 3D Printer ile alakalı bir projeniz varsa ve kendiniz demosunu ortaya çıkartmışsanız size sorulacak soru bunun üzerine ne eklemek için ödenek almak istiyorsunuz oluyor. Tabii ki burada hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz çünkü birçok kişi girişimcilik denildiği zaman hazır fikirleri ile alakalı iş kuracağını düşünerek geliyor, ancak bu programın amacı o değildir. Elinizde bir ürün var ve piyasaya çıkmak istiyorsanız banka kredisi veya 1507 programına başvurmanız gereklidir. Devletin sizden beklentisi literatür çalışması yapmış ve üzerine daha fazla teknoloji katarak onu sürdürülebilir Ar-Ge projesi haline getirmenizi ve ileride bir Ar-Ge firması olarak kalmanızı istiyor. Bu yüzden de ikinci aşamada kuracağınız firmanın Anonim veya limited olması şartını koşuyor. Bunun anlamı hukuksal olarak firmanızı kurduktan sonra 2 yıl boyunca kapatamayacaksınız demektir. İşleri eğer batırırsanız sizi çok kötü günler bekliyor yani ondan dolayı çok iyi iş planı ve ekonomi hesabı yapmalısınız. Ortaklarınızı baş ağrıtmayacak tipten ve projeniz ile alakalı olarak seçmeniz çok önemli. Özellikle avukat ve maliyeden bir tanıdık bulundurun çünkü bolca rahatsız edeceksiz.
Programın amacını anladığımıza göre gelelim nasıl başvuru yapacağımıza. 1. aşama için Tübitak'ın belirlediği uygulayıcı kuruluşlara başvurup en az 2-3 ay boyunca 1512 hakkında detaylar ve iş planı hazırlama eğitimlerini alacaksınız. Tabi öncelikle bu kurumlara fikirlerinizi yazılı formlar halinde iletmeniz gerekiyor ve sizi davet edecekler. Kabul oldunuz ve eğitimlerinizi tamamladınız, bundan sonrası artık sizin fikirleriniz tamamen uygulayıcı kuruluşun juri üyelerinin o anki davranışlarına bağlı.
Özellikle İTÜ'de gördüğüm durumlardan bir tanesi kendi öğrencilerine ayrıcalık tanıyorlar. Onlardan bolca görmeniz sizleri şaşırtmayacak çünkü içeriye girdiğinizde bile itü öğrencisiminiz diye soruyorlar, kayıtlar sırasında sunumlara ilk önce onların alındığını da gördük. Daha dinç kafadaki juri, sıcak atmosfere daha girmeden öncelikli kişileri değerlendiriyor. Elbette herkes kazanıyor diyemeyiz ancak çıkanların ifadesi gayet memnun ve emin olduğu için siz siz olun girerken evet bizde itülüyük diyin secerenize bakmıyorlar nasılsa!
Jüri değerlendirmesi nasıl oluyor merak edenler için anlatalım. İlk jüri değerlendirmeniz uygulayıcı kuruma davet edildiğinizde gerçekleşiyor. Uygulayıcı kuruluşa göre yapacağınız sunumun süresi değişken olabilir ancak itü çekirdek için 5 dk sunum + 5 dk soru cevap olarak karşınıza çıkıyor. Sunum için süreyi çok iyi kullanın yoksa uyarı alıyorsunuz ve yarım kalabilir bu yüzden çok uzatmayın laflarınızı. Karşınızdaki kişilerde sandığınız gibi teknik bilgisi olan kişiler değil. Benim en çok şaşırdığım nokta zaten burası oldu ki sizi değerlendiren juri aslında melek yatırımcılardan oluşan kişiler. Nedir melek yatırımcı kısaca değinirsek sizin iş fikirlerinizi bunlar dinlerler ve eğer evet bundan para kazanılır diye düşünüyorsa hayata geçirmeniz için size proje parasını veren iş adamlarıdır. Ancak hiç bir iyilik karşılıksız değil elbet. Sizin şirketinize %30-60 gibi oranlarda ortak olmak istiyorlar. Düşünün facebook fikri ile ilk siz gitmiş olsaydınız hiç emek harcamadan %60 ına ortağınız olacaktı. Neyse uzatmadan juri değerlendirmesinden çıktığınızda size jürimiz fikrinizin kullanılmayacağı ve başkalarına aktarılmayacağına dair anlaşma imzalatıldığını söylüyor, artık inanırsanız
Bu değerlendirme kısa sürede sonuçlanıyor ve kabul edilenler için uzun süreli eğitim başlıyor. Eğitim kalitesi elbetteki çok çok iyi değil çünkü ülkede Ar-Ge işini gerçekten kendisi yapan çok çok az firma var ve size sunumlara gelenler genellikle lokanta işletmiş ve batırmış tipler oluyor yada üst düzey CEO'lar gelip aramızda kalsın diye tabirde bulundukları tiyoları sizlere anlatıyor. Sektörde çalışanlar elbet duruma hakimdir ancak birçok yeni kişi için ilk defa duydukları kavramlar oluyor ve yararlı bulanların sayısı da azımsanamaz. Sunumlar akabininde iş planı hazırlama eğitimi yapılıyor ki en yararlı olacak mevzu işte burada. Çünkü Tübitak ile aranızda olacak tüm mesele burada sizlere anlatılıyor. İş planlarınızı en az 3 hafta gibi bir süre önceden taslak olarak hazırlayın yoksa çok sıkışıyorsunuz ve istediğiniz gibi olmuyor.
Hazırladığınız iş planlarınızı artık son kez jüriye sunmanız gerekiyor. Tübitak bu aşama için tamamen uygulayıcı kuruluşu sorumlu tutmuş. Yani nasıl değerlendirir, yürütmesine karışmıyorum diyor ve yine sizi benzer jüri karşılıyor; içlerinde melek yatırımcılarda yer alıyor. Üstelik değerlendiren jüri teknik yönden sizin konularınıza hakim olma zorunluluğu da yok. Biyomedikal mühendislik uygulaması, nano teknoloji, hastahane ekipmanları geliştirme vb ile alakalı bir projeniz varsa sizi projenizin ne işe yarayacağını jüriye anlatmak için sahnede taklalar atmanız gereklidir.
Sinüzit tedavisi için yeni bir yöntem geliştirmiş ve makinasını anlatmaya çalışan Doçent Doktor ünvanına sahip bir girişimciye "sen bunu kaç kişiye satacaksın ki? Evde de kullanabiliyor muyuz?" diye soru yönelten işletme mezunu jüri üyeleri ile muhatap oluyorsunuz. Bu cidden yaşanmış bir olay gülmeyin sonra yapan varda desteklemiyor muyuz diyen tipler bunlar! Siz fikrinizle rezil olduğunuza mı yoksa dalgaya alındığınıza mı üzüleceksiniz yoksa o kadar eğitimin heba olmasına mı? Egoya sahip birçok jüri değerlendirmesi üstelik size neden Tübitak yolunu tutamayacaksınız onu bile izah etmek zorunda değil. Tamamen kendi o anki psikolojisine bağlı durum!
Özellikle İtü çekirdekte gördüğüm hususlardan birkaç tanesi iş fikirlerinizi internet ortamında BigBang yarışması adı altında ifşa edebiliyorlar. Bu Tübitak kurumunun gizlilik sözleşmesine aykırı olmuş olsa da "onlar görene kadar biz yarışmayı yapar, bu videoları da kaldırırız nasılsa" şeklinde açıklamalar ile gayri resmi işlere girebiliyorlar. Ayrıca sitesinde KOSGEB sertifikası da vereceğiz demelerine karşın hiçbir şekilde sertifika dağıtımı da olmadı. Biz sadece kazananlara özel anlaşmamız ile bunu sağlayacağız diyorlar ancak zaten 2.aşama için Tübitak desteği alıyorsunuz ve KOSGEB ile hiç bir bağlantınız yok. KOSGEB bile bu olaydan habersiz Siz siz olun sırf adı var diye bu tür kurumlara girip kendinizi rezil etmeyin. İçeriye girdiğinizde ve juri değerlendirmelerinde hangi üniversiteden olduğunuza kadar değerlendirme yapıyorlar ve istanbul dışında bir üniversiteden mezun olduysanız "buraya ne adamlar geldi sen mi yapacaksın" diyebilecekleri bir ortama gireceğinizi de unutmayın. Bu atmosferi içeride yaşayacağınızdan kuşkunuz olmasın!
En kötü durumlardan birisi de livestream.com/banttancanli/itucekirdek (kaldırmışlar sonunda) sitesinden halen ulaşılabilir durumda iş fikirlerini bırakan İTÜ ÇEKİRDEK, başvuru yapan herkesi mağdur ediyor. Görüntüler izlendiğinde kendi özel yarışması olan Big Bang Çeyrek final elemelerini, TÜBİTAK 1512 Girişimcilik sunumları ile aynı anda juri değerlendirmesine tabi tutarak gizlemeye çalıştığı görülebiliyor. Ticari iş fikirlerini internet ortamında paylaşarak "Gizlilik İhlali" yaratan bu kuruma artık hiç güvenim kalmadı, her yolu dener bunlar.
Bu aşamayı bir şekilde atlatanlar için artık Ankara yolunu tutma zamanı geliyor...
2. Aşama
Bu aşamaya gelmek için 1.aşama sonucundaki iş planlarınızın Tübitak tarafından yapılan panel ile değerlendirilmiş olması gereklidir. Burası elbetteki daha elit bir kurum ve ilk aşamada yaşadığınız saçma durumları en az yaşamayı beklediğiniz bir yer olacak. Artık projenizin ilgili alanına hakim teknik kişilerin olduğu, sizi anlayabilen bir juri karşınıza çıkıyor. Çok net ve teknik bir dille projenizi anlatın. Sunumları aynı zamanda ekonomi bakışıyla anlatmaya çalışın ki sizin firmanız sürdürülebilir olacağını 2-3 sene sonra firmayı kapatma vaya başkasına satarak kaçmayacağınızı gösterin. Birçok kazanan kişi üzerindeki sorumlulukları atınca firmasının hisselerini satıyor veya yabancı firmalara pazarlıyor. Bunlar gibi olmayacağınızı gösterin çünkü devlet artık bu tür kötü niyetli kişilerin yaptıkları yüzünden her defasında sonraki nesillerin işlerini zorlaştıracak adımlar koyuyor. Bu adımlar "çakal" kişiler yüzünden atılmış olduğunu ve sizi bu yüzden ince eleyip sıkı dokuyacaklarını unutmayın bu yüzden.
Bu aşamayı kazananlar 2-3 ay içerisinde limited veya anonim şirket kurması gereklidir. Elbette size hemen paranın hepsi verilmiyor. Öncelikle şunu belirtelim bu destek 150 bin tl değerinde max. bir hibe desteğidir. İş planlarınızı 150 bin olarak kurgularsanız bunun kabul edilme olasılığı sizin cidden projenizin değip değmeyeceği ile de kıyaslanacak. Bu yüzden ihtiyacınız olacak kadarını istemeniz çok önemli. Devlet cidden en küçük ayrıntıyı soruyor. Yazılım geliştirme yapacaksanız veya e-ticaret türü bir işiniz olacaksa devletten para geliyor nasılsa diyip i7 işlemcili 5 bin tl değerinde iş bilgisayarı talep etmeniz çok abes kaçıyor. Sizin işinizi görecek uygun bütçeli bir donanım almanız gerekli, neden aldığınızı ve neden bunu seçtiğinizi eğer çok iyi anlatacam güveniyorum diyorsanız buyurun hadi yazın
Kısacası devleti kazıklama, paraları fazladan gösterme gibi birçok oyunları oradaki kişiler görmüş ve yaşamış, bu yüzden limitlerinizi çok iyi belirlediğinizi varsayıyorum. İş kurdunuz ve bu süre zarfında risk aldığınız. Ayrıca sizin dışında ortaklarınız veya çalıştıracağınız personeller olacak. Bunların tamamı için 150 bin hibeden bütçe ayırabiliyorsunuz. Örnek verecek olursak 3 ortak olarak her birisine 2000 TL maaş verdiniz ve 10 ay da bitireceğinizi söylediniz. Bu şekilde hesap yaparsak 2000x3x10 = 60 bin TL yapmakta ve neredeyse tüm hibenin yarısını siz maaş olarak aldınız. İşte bu çok göze batan bir durum. İş planı sunumlarında çok fazla göze batıyor ve soruyorlar. Bunları çok iyi etüt etmelisiniz. Özellikle ortaklarınız veya çalışacak personele sürekli ihtiyaç var mı? Ortaklarınızdan birisi programlama işini yapıyor ve belki 3 ay yeterli yapması için bu yüzden 10 ay yerine kendisine 3 aylık maaş yazmanız daha mantıklı. Bu kişi geri kalan dönemlerde çalışmadan ne yapacak diyorsanız eğer bu program Ar-Ge desteği ve asıl işi başvuran yapıyor olarak görüyor. Yani ortaklık yapısını 3.aşamada aslında istiyor. Bu aşamada sadece prototip olacağı için en minimum koşullar ile bu parayı değerlendir, eğer beceremiyorsan zaten 3.aşamada da batacaksın diyor. Buna aslında "nefes alma süresi" deniyor ve sizin ne kadar direne bileceğiniz de sınanmış olunuyor.
Şimdi daha doğru bir planlama yapalım. Fikir sahibi olarak tek kişi başvuru yaptınız ve 2 de yardımcı arkadaşınız olsun. Kendinize 2500 TL x 10 ay + 2 x 1500 TL x 3 ay = 34 bin TL gibi bir maaş yazdınız. Dışarıdan alacağınız hizmetler (Atölye, kesim, kalıp vb işler) için 5 bin TL, Projeniz için gerekli malzeme ve ekipmanlar için 50 bin TL ve Malzemeler için bin TL yazdığınızı varsayalım. Bu şartlar altında 90 bin TL gibi bir ihtiyacınız çıkıyor ortaya. Bunun %40'lık kısmı kadar da üzerine ilave koyuyorsunuz (işletme giderleri, su, elektrik, kira gibi) 36 bin TL + 90 bin TL = 126 Bin TL toplam hibe başvurusu yapmış olduğunuzu kabul ediyorum.
Bu hibenin 10-20 bin tl olan kısmını şirket kurarken size veriyorlar. Bu para ile en az 2-3 ay boyunca kurma işlemleri ile uğraşıyorsunuz ve ekipmanları alıyorsunuz, yavaştan geliştirmelere başlıyorsunuz. Sonra sizi denetlemeye geliyorlar ve iş planında 3 aylık planlarızını yerine getirip getirmediğinize bakıyorlar. Eğer sağlamışsanız paranın %30-40'lık kısmını size veriyorlar. Paranın diğer kalanı için yine 3-4 ay süre sonunda kapınızı çalıyor ve denetliyorlar. Herşey yolunda ise alıp devam ediyorsunuz. Projeniz bittiğinde artık hiçbir şekilde programın gerisinde kalamazsınız. Yani paraları alana kadar sen bizi idare et diyip biz bitirecez nasılsa diyeceğiniz müfettişler olmayacak. Sizin için kimse riske girmiyor ve tazminatı ile alırlar eğer kötüye kullanım yapmışsanız.
Bu programın 1507'den farkı paraların önceden alınıp donanım satın almak için cebinizden hiçbir paranın çıkmamasıdır. Diğer bir farklılık ise kesinlikle seri üretime geçecek veya ürünü ticari olarak satma beklentiniz olmayacak. Yani 1 yıllık bir plan yapmışsanız ve ürünü tamamladıysanız önceden destek o anda bitiveriyor. Diyelim herşey planladığınızdan 3 ay önce bitti ve sizin daha almadığınız 30 bin tl var. Devlet denetimlerde bunu görürse eğer ipler kopar ve o parayı alamazsınız. Çünkü bu desteğin amacı ürünü prototip yapma ve deneysel çalışma üzerine kurulmuş.
Kısacası elinizde öyle bir ürün olacak ki sürekli literatür tarayacaksınız icabında olmayacak ve iş planınızda söylediğiniz B planlarını uygulayacaksınız. Akademik anlamda proje üreten kişilerin özellikle başvurması bu yüzden bekleniyor. Eğer herşey harfi harfine gidecek bir iş planınız olacaksa da devlet gidin kredi alın veya 1507 için başvurun diyor. Bu programın özü tam olarak bu şekilde kurgulanmış durumdadır.
Şimdi firma kurduk ama satış yapamıyoruz diyorsunuz ne anlamı kaldı dimi? İşte bu yüzden size devlet maaş veriyor, siz maaşı ister kendinize verebilir veya personellere ödeyebilirsiniz buna karışan olmuyor. Bunları bile çok iyi planlamanız gerekli en baştan. Bu aşama en fazla 18 ay sürüyor ve bundan sonra artık Kobi firması olarak sahneye çıkabilirsiniz.
3. Aşama
Bu aşama aslında 1507 programı olarak geçmektedir. Prototip ürününüz hazır ise artık satış yapma ve kâr elde etmeniz için fırsat elinize geçmiş oluyor. Bu programda artık seri üretim için makine, teçhizat gibi daha pahalı donanımları alabilirsiniz. Yukarıda 1507 programını tanımladık, dilerseniz bu bölümde yaşananları oradan okuyup öğrenebilirsiniz.
2. BİLİM, SANAYİ ve TİCARET BAKANLIĞI AR-GE DESTEKLERİ
San-Tez Programı
Akademiye ticarileşme yeteneği, sanayiye Ar-Ge desteği sağlama ve akademi-sanayi işbirliklerini artırma amacıyla açılan programdır. Programı yürüten kuruluş üniversitedir. Ortak olacağınız kuruluşunuz ise Özel Sektör (KOBİ yada Sanayi) olmalıdır. Devlet kurumlarına ortak olamıyorsunuz. Program en fazla 24 ay içerisinde tamamlanmış olmalıdır. %65-%85 arasında hibe desteği alabilmekle birlikte yıl içinde sürekli başvuru yapma imkanınız bulunmaktadır.
3. KOSGEB AR-GE DESTEKLERİ
Girişimciliğin desteklenmesi, yaygınlaştırılması ve başarılı işletmelerin kurulumu amacıyla açılan destek programıdır. KOBİ ve Girişimcilere yönelik başvurular değerlendirilmektedir. KOSGEB ve İşbirliği Kuruluşların verdiği eğitimler sonucunda başvuru yapabiliyorsunuz.
AR-GE, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı
Bilim ve teknolojiye dayalı yeni fikir ve buluşlara sahip KOBİ ve girişimcilerin geliştirilmesi amacıyla açılan programdır.
Proje süreleri
Destek bütçesi ve oranı bütçe kalemine göre değişken olmaktadır. Kira, Makine–teçhizat, personel, danışmalık, eğitim gibi giderler desteklenmektedir.
4. AVRUPA BİRLİĞİ FONLARINDAN YARARLANABİLECEĞİNİZ AR-GE DESTEKLERİ
H2020
The EU Framework Programme for Researchand Innovation açılımı ile yapılan program 2014-2020 yılları arasındaki Ar-Ge girişimlerini kapsamaktadır. 71 Milyar Euro toplam bütçesiyle Avrupa’nın öncelikli alanlarında çağrı bazlı programlar ile yapılmaktadır. %70-%100 oranında hibe + %25 dolaylı maliyetleri kapsamaktadır.
Programdaki Temel Başlıklar:
- Excellent Science (Bilimsel Mükemmeliyet)
- Industrial Leadership (Endüstriyel Liderlik)
- Societal Challanges (Toplumsal Sorunlara Çözümler)
SME Instrument
SME Instrument (KOBİ Aracı) programı 2.8 Milyar EURO Toplam Bütçesiyle KOBİ’lerin tek başına başvurabildikleri yüksek bütçeli bir programdır.
3 Aşamada destek bulunmaktadır.
- Technical and Market Feasibility (€50.000)
- Demonstration Activities (€2,500,000)
- Commercialization (Network etc)
Genel olarak yararlanabileceğiniz önemli Ar-Ge programları bunlardır. Bilgiler için Novicor danışmanlık firmasına teşekkür ederim.
Elbette bunların hiçbirisi göründüğü kadar kolay değil. Destek miktarları ve olanakları arttıkça beklenti de aynı oranda artıyor ve denetimler daha hissedilir hale geliyor. Bu aşamalarda en yorucu olan kısım iş planlarınızı hazırlamak ve maliyetlerinizi belirlemeniz. Teşvik veya hibe miktarlarını gördüğünüzde birçoğunuz da şişirilmiş faturalar ile devlete beyanda bulunup paranın tamamını alma düşüncesi belirebilir, unutmayın devlet sizden daha uyanık ve en katı hali ile sorgulayacak ve aksi durumu yakalarsa faizi ile sizden verdiklerini geri alma durumları var. Bu yüzden aşağıdaki anlatacaklarımızı sonuna kadar inceleyin ve sizin için en iyi olacak programı belirleyip başvurun!
Tabloda özet olarak mevcut destek mekanizmalarını inceleyebilirsiniz. Programların bazılarını bilmeyenler için sırayla anlatacağız.
1. TÜBİTAK AR-GE DESTEKLERİ
1501-Sanayi Ar-Ge Destek Programı
KOBİ ve Sanayi firmalarını kapsayan Ar-Ge destek programıdır. %40-%60 arasında hibe desteği sizlere sunmaktadır. Maksimum proje süreniz 36 ay olarak sınırlandırılmış ancak bütçenizde herhangi bir kısıtlaması yoktur. Bu sürecin en zor yanı detaylı bir değerlendirme sürecinden geçiyor olmanızdır. Sanayi proje olduğundan ve bütçede bir sınır olmadığından gerçekten yoğun bir Ar-Ge çalışması olması bekleniyor (Örnek: Geleneksel araç üretimi yapan bir firmanın elektrikli araç Ar-Ge uygulaması). Belirlediğiniz bütçeniz size 6 aylık dönemler halinde yapılan ödemeler ile gelmektedir. Proje sayı kısıtlaması yok. İstediğiniz kadar proje ile aynı programa defalarca başvurup yararlanabiliyorsunuz. Proje fikir sahibi (sadece KOBİ için) 7.500 TL kendisine ödenek alabilir.
1505-Üniversite Sanayi İşbirliği Destek Programı
Bu programda üniversitedeki bilgi birikiminin sanayiye aktarımı amaçlanmaktadır. Bu yüzden bu programa başvuran kişilerin üniversite bünyesinde akademisyen olması bekleniyor.
- Yürütücü Kuruluş: Üniversite
- Müşteri Kuruluş: Özel Sektör
- KOBİ'lere %75, büyük firmalara %60 hibe olarak uygulanıyor.
Projenin maksimum 24 ay içerisinde tamamlanması gereklidir ve maksimum bütçeniz 1.000.000 TL olarak karşınıza çıkıyor. Proje bütçesinin %5’i kadar yürütücü kuruluşa ‘Proje Kurum Hissesi’ ve proje ekibindeki kadrolu çalışanlara ‘Proje Teşvik İkramiyesi’nin tamamı TÜBİTAK tarafından ödenir. Fizibilite projesi desteği 10.000 TL ve %100 3 ay destek sağlanmaktadır.
1507-KOBİ Ar-Ge Destek Programı
KOBİ yani küçük ve orta büyüklükteki işletmeleri kapsamaktadır. Şirketinizin hangi büyüklükte olduğunu merak edenler için kısaca değinelim
Mikro işletme: 10 kişiden az çalışanı bulunan ve mali bilançosu 1 milyon TL'yi aşmayan,
Küçük işletmeler: 50 kişiden az çalışanı istihdam eden ve mali bilançosu 5 milyon TL'yi aşmayan,
Orta Büyüklükteki işletmeler: 250 kişiden az çalışanı istihdam eden ve mali bilançosu 25 milyon TL'yi aşmayan işletmelere deniyor.
Desteğin Kapsamı
%75 hibe desteği + %25 geri ödemelidir. Maksimum proje süresi 18 ay ile sınırlandırılmıştır. Yani bu süreye kadar vaadinde bulunduğunuz projenizi yapmış olmanız gereklidir. Size verilecek maksimum proje bütçesi:500.000 TL olacaktır. Bu bütçe sizlere 6 aylık dönemler halinde yapılıyor. 1501 programına göre daha hafifletilmiş kabul kriterleri bulunmaktadır. Bu programa sunduğunuz ilk 5 projenizden yararlanma imkanınız bulunuyor. (2 proje ortaklı olmalı) 5 projeden destek aldıktan sonra artık 1501 veya daha farklı programlara başvurmanız bekleniyor. Tabiiki projenizi hayata geçirmek için işe gidemediğiniz ve riske aldığınız zaman için proje fikir sahibine 7.500 TL aylık yazılabiliyor.
1509-Uluslararası Ar-Ge Destek Programı
EUREKA vb. programlar gibi uluslararası başvuruların yapıldığı destek kapsamıdır. Tüm firmalar başvurabilir. Hızlı dış pazarlara açılmayı hedefleyen bir firma iseniz bu program tam size göredir. Projeniz için herhangi bir bütçe ve süre sınırlamasının olmaması da en büyük avantajı olarak karşımıza çıkıyor.
KOBİlere %75, büyük firmalara %60 hibe desteği olarak verilmektedir. Gerisini daha sonra kredi olarak geri ödüyorsunuz.
1511-Öncelikli Alanlar Ar-Ge Destek Programı
Türkiye’nin stratejik öncelikli alanlarına göre çağrılar Tübitak sitesinden ilan edilmektedir. Bu alanları takip ederek Ar-Ge projelerinin geliştirilmesinde yer alabilirsiniz. Elbetteki bu programda çok özgün konular ve Türkiye'de henüz alt yapısı oluşmamış projeler yer alması ve istihdam edilecek mühendis yetersizliği en büyük sorun olarak karşımıza çıkıyor. Örnek proje: TC Kimliklerinin elektronik kartlara dönüştürülmesi için Güvenli çip tasarımı ve kripto geliştirmeleri...
- Yılda 2 dönemde (Güz ve Bahar dönemleri olarak) başvuru yapabilirsiniz.
- KOBİ ve Sanayi firması olmanız bekleniyor. Bütçe üst sınırı çağrının içeriğine göre değişebilir. 3-4 ay değerlendirme süresi sonunda KOBİlere%75, büyük firmalara %60 hibe desteği ve %10 Genel Gider desteği verilmektedir.
1512-Tekno Girişim Sermaye Desteği Programı (BİGG)
Bigg programı daha önceleri Tübitak tarafından tüm aşamaları ile yürütülmekteydi ancak bu programa olan başvurular diğerlerine oranla çok daha fazla olması sonucunda projenizin iş planlarını hazırlama ve Tübitak değerlendirmesine alınması aşamalarında kötü planlama ve yeterli bilgi akışlarının olmaması gibi problemlerden dolayı bu programın ilk aşamasını uygulayıcı kuruluşlara devretti.
Öncelikle yukarıdaki tabloyu özetleyerek genel anlamda programı tanımanızı istiyorum. Bu program 3 aşamalı olarak gerçekleşmektedir. İlk aşama için Tübitak kurumunun belirlediği uygulayıcı kuruluşlara bizzat başvurmanız gerekiyor. Başvuru ekranı genel olarak iş fikrinizin özeti, görsel veya videolar ile detaylı anlatımı, ekibiniz, girişim için tahmini gereken bütçeniz, neden seçtiğiniz ve önemi, sizin neden başarılı olabileceğiniz ve diğerlerinden farklı olan üstün özellikleriniz gibi kısımları kapsamaktadır. Özenli ve düzgün bir Türkçe ile başvurunuzu yapmışsanız zaten kabul edilme şansınız çok yüksek. Bu programa başvuru yapan birçok şahsın başvuru metinlerini incelerseniz kompozisyon metinlerinin anlaşılamayacak kadar karışık olduğunu görebilirsiniz. Çok açık ve net ifadeler ile projem budur, bunları yapacağım ve bu olacak şeklinde herkesin ilk okuduğunda anlaması gerekli, laf kalabalığı yapılmış projelerin ilk değerlendirmede şans bulması zor oluyor. Bu aşamaya kabul edilenler iş planı hazırlama eğitimi alıyorlar. Juri değerlendirmesi sonucu en iyi iş planı hazırlayanlar 2.aşamaya geçiyor. Bu aşamada limited veya anonim şirket kurmanızı bekliyorlar. Şirketi kurduktan sonra belirli oranda hibeleri alıyorsunuz. En önemli husus bu aşamada kesinlikle satış yapmamanız gereklidir. Eğer projenizi 1 yıl olarak belirlemiş ve ürünü önceden çıkartmışsanız destek o anda bitiyor ve 3. aşamaya geçmiş olduğunuz kabul ediliyor. Hibenin tamamını alamıyorsunuz. Bu yüzden çok iyi iş planı hazırlamalısınız.
Gelin şimdi aşama aşama neler olduğuna detaylı olarak değinelim.
1. Aşama
Bu aşamada sizden sadece "iş planı" oluşturmanız bekleniyor. Yani kesinlikle fikriniz proje aşamasına geçmiş olmayacak ve elinizde herhangi bir demo ürün bulunmayacak. Eğer prototip yaptım da geldim daha etkili olur diyorsanız Tübitak bu aşamaya kadar yaptıklarınız için size ileride herhangi bir ödenek vermeyecek. Projeniz için alacağınız ödenekleri prototip geliştirme için kullanmanızı bekliyor.
Örnek olarak 3D Printer ile alakalı bir projeniz varsa ve kendiniz demosunu ortaya çıkartmışsanız size sorulacak soru bunun üzerine ne eklemek için ödenek almak istiyorsunuz oluyor. Tabii ki burada hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz çünkü birçok kişi girişimcilik denildiği zaman hazır fikirleri ile alakalı iş kuracağını düşünerek geliyor, ancak bu programın amacı o değildir. Elinizde bir ürün var ve piyasaya çıkmak istiyorsanız banka kredisi veya 1507 programına başvurmanız gereklidir. Devletin sizden beklentisi literatür çalışması yapmış ve üzerine daha fazla teknoloji katarak onu sürdürülebilir Ar-Ge projesi haline getirmenizi ve ileride bir Ar-Ge firması olarak kalmanızı istiyor. Bu yüzden de ikinci aşamada kuracağınız firmanın Anonim veya limited olması şartını koşuyor. Bunun anlamı hukuksal olarak firmanızı kurduktan sonra 2 yıl boyunca kapatamayacaksınız demektir. İşleri eğer batırırsanız sizi çok kötü günler bekliyor yani ondan dolayı çok iyi iş planı ve ekonomi hesabı yapmalısınız. Ortaklarınızı baş ağrıtmayacak tipten ve projeniz ile alakalı olarak seçmeniz çok önemli. Özellikle avukat ve maliyeden bir tanıdık bulundurun çünkü bolca rahatsız edeceksiz.
Programın amacını anladığımıza göre gelelim nasıl başvuru yapacağımıza. 1. aşama için Tübitak'ın belirlediği uygulayıcı kuruluşlara başvurup en az 2-3 ay boyunca 1512 hakkında detaylar ve iş planı hazırlama eğitimlerini alacaksınız. Tabi öncelikle bu kurumlara fikirlerinizi yazılı formlar halinde iletmeniz gerekiyor ve sizi davet edecekler. Kabul oldunuz ve eğitimlerinizi tamamladınız, bundan sonrası artık sizin fikirleriniz tamamen uygulayıcı kuruluşun juri üyelerinin o anki davranışlarına bağlı.
Özellikle İTÜ'de gördüğüm durumlardan bir tanesi kendi öğrencilerine ayrıcalık tanıyorlar. Onlardan bolca görmeniz sizleri şaşırtmayacak çünkü içeriye girdiğinizde bile itü öğrencisiminiz diye soruyorlar, kayıtlar sırasında sunumlara ilk önce onların alındığını da gördük. Daha dinç kafadaki juri, sıcak atmosfere daha girmeden öncelikli kişileri değerlendiriyor. Elbette herkes kazanıyor diyemeyiz ancak çıkanların ifadesi gayet memnun ve emin olduğu için siz siz olun girerken evet bizde itülüyük diyin secerenize bakmıyorlar nasılsa!
Jüri değerlendirmesi nasıl oluyor merak edenler için anlatalım. İlk jüri değerlendirmeniz uygulayıcı kuruma davet edildiğinizde gerçekleşiyor. Uygulayıcı kuruluşa göre yapacağınız sunumun süresi değişken olabilir ancak itü çekirdek için 5 dk sunum + 5 dk soru cevap olarak karşınıza çıkıyor. Sunum için süreyi çok iyi kullanın yoksa uyarı alıyorsunuz ve yarım kalabilir bu yüzden çok uzatmayın laflarınızı. Karşınızdaki kişilerde sandığınız gibi teknik bilgisi olan kişiler değil. Benim en çok şaşırdığım nokta zaten burası oldu ki sizi değerlendiren juri aslında melek yatırımcılardan oluşan kişiler. Nedir melek yatırımcı kısaca değinirsek sizin iş fikirlerinizi bunlar dinlerler ve eğer evet bundan para kazanılır diye düşünüyorsa hayata geçirmeniz için size proje parasını veren iş adamlarıdır. Ancak hiç bir iyilik karşılıksız değil elbet. Sizin şirketinize %30-60 gibi oranlarda ortak olmak istiyorlar. Düşünün facebook fikri ile ilk siz gitmiş olsaydınız hiç emek harcamadan %60 ına ortağınız olacaktı. Neyse uzatmadan juri değerlendirmesinden çıktığınızda size jürimiz fikrinizin kullanılmayacağı ve başkalarına aktarılmayacağına dair anlaşma imzalatıldığını söylüyor, artık inanırsanız
Bu değerlendirme kısa sürede sonuçlanıyor ve kabul edilenler için uzun süreli eğitim başlıyor. Eğitim kalitesi elbetteki çok çok iyi değil çünkü ülkede Ar-Ge işini gerçekten kendisi yapan çok çok az firma var ve size sunumlara gelenler genellikle lokanta işletmiş ve batırmış tipler oluyor yada üst düzey CEO'lar gelip aramızda kalsın diye tabirde bulundukları tiyoları sizlere anlatıyor. Sektörde çalışanlar elbet duruma hakimdir ancak birçok yeni kişi için ilk defa duydukları kavramlar oluyor ve yararlı bulanların sayısı da azımsanamaz. Sunumlar akabininde iş planı hazırlama eğitimi yapılıyor ki en yararlı olacak mevzu işte burada. Çünkü Tübitak ile aranızda olacak tüm mesele burada sizlere anlatılıyor. İş planlarınızı en az 3 hafta gibi bir süre önceden taslak olarak hazırlayın yoksa çok sıkışıyorsunuz ve istediğiniz gibi olmuyor.
Hazırladığınız iş planlarınızı artık son kez jüriye sunmanız gerekiyor. Tübitak bu aşama için tamamen uygulayıcı kuruluşu sorumlu tutmuş. Yani nasıl değerlendirir, yürütmesine karışmıyorum diyor ve yine sizi benzer jüri karşılıyor; içlerinde melek yatırımcılarda yer alıyor. Üstelik değerlendiren jüri teknik yönden sizin konularınıza hakim olma zorunluluğu da yok. Biyomedikal mühendislik uygulaması, nano teknoloji, hastahane ekipmanları geliştirme vb ile alakalı bir projeniz varsa sizi projenizin ne işe yarayacağını jüriye anlatmak için sahnede taklalar atmanız gereklidir.
Sinüzit tedavisi için yeni bir yöntem geliştirmiş ve makinasını anlatmaya çalışan Doçent Doktor ünvanına sahip bir girişimciye "sen bunu kaç kişiye satacaksın ki? Evde de kullanabiliyor muyuz?" diye soru yönelten işletme mezunu jüri üyeleri ile muhatap oluyorsunuz. Bu cidden yaşanmış bir olay gülmeyin sonra yapan varda desteklemiyor muyuz diyen tipler bunlar! Siz fikrinizle rezil olduğunuza mı yoksa dalgaya alındığınıza mı üzüleceksiniz yoksa o kadar eğitimin heba olmasına mı? Egoya sahip birçok jüri değerlendirmesi üstelik size neden Tübitak yolunu tutamayacaksınız onu bile izah etmek zorunda değil. Tamamen kendi o anki psikolojisine bağlı durum!
Siz siz olun sırf adı var diye bu tür kurumlara girip kendinizi rezil etmeyin. İçeriye girdiğinizde ve juri değerlendirmelerinde hangi üniversiteden olduğunuza kadar değerlendirme yapıyorlar ve istanbul dışında bir üniversiteden mezun olduysanız "buraya ne adamlar geldi sen mi yapacaksın" diyebilecekleri bir ortama gireceğinizi de unutmayın. Bu atmosferi içeride yaşayacağınızdan kuşkunuz olmasın!En kötü durumlardan birisi de livestream.com/banttancanli/itucekirdek (kaldırmışlar sonunda
) sitesinden halen ulaşılabilir durumda iş fikirlerini bırakan İTÜ ÇEKİRDEK, başvuru yapan herkesi mağdur ediyor. Görüntüler izlendiğinde kendi özel yarışması olan Big Bang Çeyrek final elemelerini, TÜBİTAK 1512 Girişimcilik sunumları ile aynı anda juri değerlendirmesine tabi tutarak gizlemeye çalıştığı görülebiliyor. Ticari iş fikirlerini internet ortamında paylaşarak "Gizlilik İhlali" yaratan bu kuruma artık hiç güvenim kalmadı, her yolu dener bunlar.Bu aşamayı bir şekilde atlatanlar için artık Ankara yolunu tutma zamanı geliyor...
2. Aşama
Bu aşamaya gelmek için 1.aşama sonucundaki iş planlarınızın Tübitak tarafından yapılan panel ile değerlendirilmiş olması gereklidir. Burası elbetteki daha elit bir kurum ve ilk aşamada yaşadığınız saçma durumları en az yaşamayı beklediğiniz bir yer olacak. Artık projenizin ilgili alanına hakim teknik kişilerin olduğu, sizi anlayabilen bir juri karşınıza çıkıyor. Çok net ve teknik bir dille projenizi anlatın. Sunumları aynı zamanda ekonomi bakışıyla anlatmaya çalışın ki sizin firmanız sürdürülebilir olacağını 2-3 sene sonra firmayı kapatma vaya başkasına satarak kaçmayacağınızı gösterin. Birçok kazanan kişi üzerindeki sorumlulukları atınca firmasının hisselerini satıyor veya yabancı firmalara pazarlıyor. Bunlar gibi olmayacağınızı gösterin çünkü devlet artık bu tür kötü niyetli kişilerin yaptıkları yüzünden her defasında sonraki nesillerin işlerini zorlaştıracak adımlar koyuyor. Bu adımlar "çakal" kişiler yüzünden atılmış olduğunu ve sizi bu yüzden ince eleyip sıkı dokuyacaklarını unutmayın bu yüzden.
Bu aşamayı kazananlar 2-3 ay içerisinde limited veya anonim şirket kurması gereklidir. Elbette size hemen paranın hepsi verilmiyor. Öncelikle şunu belirtelim bu destek 150 bin tl değerinde max. bir hibe desteğidir. İş planlarınızı 150 bin olarak kurgularsanız bunun kabul edilme olasılığı sizin cidden projenizin değip değmeyeceği ile de kıyaslanacak. Bu yüzden ihtiyacınız olacak kadarını istemeniz çok önemli. Devlet cidden en küçük ayrıntıyı soruyor. Yazılım geliştirme yapacaksanız veya e-ticaret türü bir işiniz olacaksa devletten para geliyor nasılsa diyip i7 işlemcili 5 bin tl değerinde iş bilgisayarı talep etmeniz çok abes kaçıyor. Sizin işinizi görecek uygun bütçeli bir donanım almanız gerekli, neden aldığınızı ve neden bunu seçtiğinizi eğer çok iyi anlatacam güveniyorum diyorsanız buyurun hadi yazın
Kısacası devleti kazıklama, paraları fazladan gösterme gibi birçok oyunları oradaki kişiler görmüş ve yaşamış, bu yüzden limitlerinizi çok iyi belirlediğinizi varsayıyorum. İş kurdunuz ve bu süre zarfında risk aldığınız. Ayrıca sizin dışında ortaklarınız veya çalıştıracağınız personeller olacak. Bunların tamamı için 150 bin hibeden bütçe ayırabiliyorsunuz. Örnek verecek olursak 3 ortak olarak her birisine 2000 TL maaş verdiniz ve 10 ay da bitireceğinizi söylediniz. Bu şekilde hesap yaparsak 2000x3x10 = 60 bin TL yapmakta ve neredeyse tüm hibenin yarısını siz maaş olarak aldınız. İşte bu çok göze batan bir durum. İş planı sunumlarında çok fazla göze batıyor ve soruyorlar. Bunları çok iyi etüt etmelisiniz. Özellikle ortaklarınız veya çalışacak personele sürekli ihtiyaç var mı? Ortaklarınızdan birisi programlama işini yapıyor ve belki 3 ay yeterli yapması için bu yüzden 10 ay yerine kendisine 3 aylık maaş yazmanız daha mantıklı. Bu kişi geri kalan dönemlerde çalışmadan ne yapacak diyorsanız eğer bu program Ar-Ge desteği ve asıl işi başvuran yapıyor olarak görüyor. Yani ortaklık yapısını 3.aşamada aslında istiyor. Bu aşamada sadece prototip olacağı için en minimum koşullar ile bu parayı değerlendir, eğer beceremiyorsan zaten 3.aşamada da batacaksın diyor. Buna aslında "nefes alma süresi" deniyor ve sizin ne kadar direne bileceğiniz de sınanmış olunuyor.
Şimdi daha doğru bir planlama yapalım. Fikir sahibi olarak tek kişi başvuru yaptınız ve 2 de yardımcı arkadaşınız olsun. Kendinize 2500 TL x 10 ay + 2 x 1500 TL x 3 ay = 34 bin TL gibi bir maaş yazdınız. Dışarıdan alacağınız hizmetler (Atölye, kesim, kalıp vb işler) için 5 bin TL, Projeniz için gerekli malzeme ve ekipmanlar için 50 bin TL ve Malzemeler için bin TL yazdığınızı varsayalım. Bu şartlar altında 90 bin TL gibi bir ihtiyacınız çıkıyor ortaya. Bunun %40'lık kısmı kadar da üzerine ilave koyuyorsunuz (işletme giderleri, su, elektrik, kira gibi) 36 bin TL + 90 bin TL = 126 Bin TL toplam hibe başvurusu yapmış olduğunuzu kabul ediyorum.
Bu hibenin 10-20 bin tl olan kısmını şirket kurarken size veriyorlar. Bu para ile en az 2-3 ay boyunca kurma işlemleri ile uğraşıyorsunuz ve ekipmanları alıyorsunuz, yavaştan geliştirmelere başlıyorsunuz. Sonra sizi denetlemeye geliyorlar ve iş planında 3 aylık planlarızını yerine getirip getirmediğinize bakıyorlar. Eğer sağlamışsanız paranın %30-40'lık kısmını size veriyorlar. Paranın diğer kalanı için yine 3-4 ay süre sonunda kapınızı çalıyor ve denetliyorlar. Herşey yolunda ise alıp devam ediyorsunuz. Projeniz bittiğinde artık hiçbir şekilde programın gerisinde kalamazsınız. Yani paraları alana kadar sen bizi idare et diyip biz bitirecez nasılsa diyeceğiniz müfettişler olmayacak. Sizin için kimse riske girmiyor ve tazminatı ile alırlar eğer kötüye kullanım yapmışsanız.
Bu programın 1507'den farkı paraların önceden alınıp donanım satın almak için cebinizden hiçbir paranın çıkmamasıdır. Diğer bir farklılık ise kesinlikle seri üretime geçecek veya ürünü ticari olarak satma beklentiniz olmayacak. Yani 1 yıllık bir plan yapmışsanız ve ürünü tamamladıysanız önceden destek o anda bitiveriyor. Diyelim herşey planladığınızdan 3 ay önce bitti ve sizin daha almadığınız 30 bin tl var. Devlet denetimlerde bunu görürse eğer ipler kopar ve o parayı alamazsınız. Çünkü bu desteğin amacı ürünü prototip yapma ve deneysel çalışma üzerine kurulmuş.
Kısacası elinizde öyle bir ürün olacak ki sürekli literatür tarayacaksınız icabında olmayacak ve iş planınızda söylediğiniz B planlarını uygulayacaksınız. Akademik anlamda proje üreten kişilerin özellikle başvurması bu yüzden bekleniyor. Eğer herşey harfi harfine gidecek bir iş planınız olacaksa da devlet gidin kredi alın veya 1507 için başvurun diyor. Bu programın özü tam olarak bu şekilde kurgulanmış durumdadır.
Şimdi firma kurduk ama satış yapamıyoruz diyorsunuz ne anlamı kaldı dimi? İşte bu yüzden size devlet maaş veriyor, siz maaşı ister kendinize verebilir veya personellere ödeyebilirsiniz buna karışan olmuyor. Bunları bile çok iyi planlamanız gerekli en baştan. Bu aşama en fazla 18 ay sürüyor ve bundan sonra artık Kobi firması olarak sahneye çıkabilirsiniz.
3. Aşama
Bu aşama aslında 1507 programı olarak geçmektedir. Prototip ürününüz hazır ise artık satış yapma ve kâr elde etmeniz için fırsat elinize geçmiş oluyor. Bu programda artık seri üretim için makine, teçhizat gibi daha pahalı donanımları alabilirsiniz. Yukarıda 1507 programını tanımladık, dilerseniz bu bölümde yaşananları oradan okuyup öğrenebilirsiniz.
2. BİLİM, SANAYİ ve TİCARET BAKANLIĞI AR-GE DESTEKLERİ
San-Tez Programı
Akademiye ticarileşme yeteneği, sanayiye Ar-Ge desteği sağlama ve akademi-sanayi işbirliklerini artırma amacıyla açılan programdır. Programı yürüten kuruluş üniversitedir. Ortak olacağınız kuruluşunuz ise Özel Sektör (KOBİ yada Sanayi) olmalıdır. Devlet kurumlarına ortak olamıyorsunuz. Program en fazla 24 ay içerisinde tamamlanmış olmalıdır. %65-%85 arasında hibe desteği alabilmekle birlikte yıl içinde sürekli başvuru yapma imkanınız bulunmaktadır.
3. KOSGEB AR-GE DESTEKLERİ
Girişimciliğin desteklenmesi, yaygınlaştırılması ve başarılı işletmelerin kurulumu amacıyla açılan destek programıdır. KOBİ ve Girişimcilere yönelik başvurular değerlendirilmektedir. KOSGEB ve İşbirliği Kuruluşların verdiği eğitimler sonucunda başvuru yapabiliyorsunuz.
AR-GE, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı
Bilim ve teknolojiye dayalı yeni fikir ve buluşlara sahip KOBİ ve girişimcilerin geliştirilmesi amacıyla açılan programdır.
Proje süreleri
- Ar-Ge ve İnovasyon Programı için: 12-24 ay
- Endüstriyel Uygulama Programı için:en çok 18 ay
Destek bütçesi ve oranı bütçe kalemine göre değişken olmaktadır. Kira, Makine–teçhizat, personel, danışmalık, eğitim gibi giderler desteklenmektedir.
4. AVRUPA BİRLİĞİ FONLARINDAN YARARLANABİLECEĞİNİZ AR-GE DESTEKLERİ
H2020
The EU Framework Programme for Researchand Innovation açılımı ile yapılan program 2014-2020 yılları arasındaki Ar-Ge girişimlerini kapsamaktadır. 71 Milyar Euro toplam bütçesiyle Avrupa’nın öncelikli alanlarında çağrı bazlı programlar ile yapılmaktadır. %70-%100 oranında hibe + %25 dolaylı maliyetleri kapsamaktadır.
Programdaki Temel Başlıklar:
- Excellent Science (Bilimsel Mükemmeliyet)
- Industrial Leadership (Endüstriyel Liderlik)
- Societal Challanges (Toplumsal Sorunlara Çözümler)
SME Instrument
SME Instrument (KOBİ Aracı) programı 2.8 Milyar EURO Toplam Bütçesiyle KOBİ’lerin tek başına başvurabildikleri yüksek bütçeli bir programdır.
3 Aşamada destek bulunmaktadır.
- Technical and Market Feasibility (€50.000)
- Demonstration Activities (€2,500,000)
- Commercialization (Network etc)
Genel olarak yararlanabileceğiniz önemli Ar-Ge programları bunlardır. Bilgiler için Novicor danışmanlık firmasına teşekkür ederim.
