Fizikte zaman kavramı hakkında yüzlerce teori ortaya atılmıştır. Bunun üzerine birçok fizik kitapları yazılmıştır. Bunların en güzellerinden birisini tavsiye edecek olursak Richard A. Muller’in yazdığı “ŞİMDİ” kitabıdır.
Fizikte zaman hakkında çokça fikir var ama bunların arasında en ilginç olanı “şimdi” kavramıdır. Şimdi kavramını kimisi direkt “şuan” olarak tanımlar. Yani düz bir yolda bir arabanın sabit bir hızla ilerlemesi durumunda arabayı anlık olarak ışık hızı baz alınarak durmuş halde sayarsak, işte o an “şimdi” kavramının karşılığıdır.
Veya ışık hızına göre düşünen de vardır. Eğer ışık hızını baz alırsak ve ışık hızında gittiğimizi varsayarsak, zaman hep şimdide kalır. Aslında bunlardan hiçbiri. Evet herkesin kafasında soru işareti olan bu kavram diğer her şey baz alındığında aslında şöyle tanımlanabilir: Zaman bir yoldur. Eni ve boyu olmayan bir yoldur. Yani zamanın belli bir boyutu yoktur.
İnsanlara göre başka, öte gezgendekilere göre başka, hatta metafiziksel canlılara göre de başkadır. Bilindiği üzere zaman kavramı evren var olunca oluştu. Zaman kavramına muhatap olan her canlı aslında düz bir yolda sadece ileri yönde giderek evrenin sonuna hareket etmektedir. Zamanda geri gidilebileceğini savunanlar gidilemeyeceğini savunanlardan daha az delillere sahip değiller ancak zamanda geri gitmek, zamanı altüst etmek ve onu resmen yok etmek olacağından madde, hareket ve kütle denilen şeyin olmaması lazımdır ki zaman kavramı aşılsın.
O zaman da zamanda ileri ya da geri gitme diye bir şey kalmaz çünkü zaman mefhumu ortadan kalkmış olur. Dediğimiz gibi zaman evrenle birlikte yaratıldı. Bu mantık üzerinde düşünürsek gelecek, şimdi ve geçmiş kavramları görecelidir. Yoktur denilmesi şuan ki fizik yasalarına karşı çıkmak olur. Ama bir varsayım dersek o zaman çok daha mantıklı olacaktır. Biz “şu olay 1 dk önce geçmişte kaldı” derken aslında beynimiz zaman kavramını izah edemediği için buna kendine göre bir kılıf biçiyor. Bunu da eklediğimizde zamanda aslında ileri, geri kavramlarından ziyade zaman aslında nedir sorusunun cevabını verip bu cevabı da zor olsa da kabul etmemiz ve hayatımıza uygulamamız lazım. Bu en rasyonel olan seçenek. Bunu insanoğlu şuan ki yapısıyla yapamaz, kabullenemez.
Zamanın dini konularda da bahsi geçmesi bize biraz daha yardım ediyor. Örneğin Kuranda zaman üzerine yemin edilirken, hadislerde de zamanın evrenin sonu geldiğinde (kıyamet kopunca) bir koç gibi kesilip yok edileceği ve artık ebediliğin ve ölümsüzlüğün başlayacağı söyleniyor. Bu sebeple zamanın her anı aynı anda yaşanamaz. Çünkü her yerde farklı gözlemler yapılmalıdır. Bir yolda hem ileri hem geri yürüyemezsiniz. Şimdi bu yolla düşünürsek ışık hızı zaman kavramının odak noktası mıdır? Einstein’in zaman hakkında ki teorisini bu fikirle daha net irdeleyebiliriz.
Peki ışık hızında her şey duruyorsa zaman da mı durur? O zaman ışıktan hızlı hareket ettiği ileri sürülen “Takyonlar” zaman kavramını delip geçmişler midir? Ya da evrenle birlikte var olan zaman, evren ışık hızından çok daha hızlı bir şekilde genişlerken nereye kaybolmuştur? Işık hızından hızlı genişleyen evren için zaman kavramı söz konusu değilken, evrenin içinde ki her şey için zaman kavramının olması akılda soru işaretleri doğuruyor? Yani zaman hala tam olarak çözülebilmiş bir mevzu değildir.
Bu konudaki genel konjonktür zaten biliniyor. Zaman kavramının bu değişken özelliklerini bir regresyon analizi ile birleşik kümeler altında toplayıp mantıksal olarak hayali veya rasyonel bir tanım yapılmalıdır. Tarih boyunca kümülatif bilgiler ışığında bilim gelişiyorsa o zaman bizim deyişimizle “gelecekte” daha net sonuçlar alınacaktır. Zaman kavramının hiçbir zaman kompleks oluşundan ödün vermeyeceğini düşünenlerdenim. Yani zaman kavramı her zaman sofistike özelliğini koruyacaktır.
Mesela elektriği bulunca bir gariplik görmedik. Elektrik hala bildiğimiz elektriktir. Ama atomlar için aynı şeyi söyleyemeyiz çünkü atom altı parçacıklardan tutun da elektronların Young deneyinde ki gibi iki yüzlü bir tavır sergilemesine kadar birçok garip ve çözülemeyen bulmacaları var. Young deneyinde ki her bir elektron için zaman nasıl işler? Yoksa yarıktan geçerken hayali olarak ayrılmış gibi mi görünüyorlar? Bunlar halen günümüz fizik dünyasının üzerinde kafa yorduğu ve net bir cevabı bulunmayan konular. Zaman kavramı yani ‘Şimdi’ nin gizemi ise hala çözülemedi.