Sevgili okur ve havacı tutkunu arkadaşlarım, bu okumakta olduğunuz yazı F-35 lightning, F-35 Türkiye ile ilgili bir kısım genel bilgidir. Soğuk savaşların bitmesiyle, ABD Havacılık bölümü hızla kendini hava sistemleri ve teknolojisine vermiştir. Bunların meyvesini ”ardyanma” kullanmadan ses üstü hızlarda uçup düşük bir iz bırakarak rakiplerine nazaran daha üstünlük yakalayıp beşinci nesil hafif muharebe uçaklarını envantere dahil etmesini gündeme almıştır.
F-35 projesi 1996’da JSF (joint strike fighter) kampsamında başlanmıştır. Projenin devamında 3 adet F-35 tipi ortaya çıkmıştır. Kara, hava konuşlu ve bir adet SVTOL kabiliyetli olarak belirlenmiştir. Locked Martin ile ortaklık sağlayan İngiliz BAE sistem şirketi JSF programının birinci seviye ortağı haline gelmiştir. 17 OCAK 2001’de katılım anlaşması imzalayan İngiltere Savunma Bakanlığı bu projeye 2 milyar dolarlık katkıda bulunmuştur. Projedeki ayrıcalık yeri sayesinde Atlantik ötesi akrabalarının uçağın isimlendirilmesi sürecinde etkisi büyük olmuştur. 7 Ocak 2006’da verilen F-35 Lightining II hem ABD’nin hemde İngiltere’de geliştirilen ses üstü hıza sahip P-38 jet önleme uçağının adıdır.
JSF’de 2 ci seviye olarak adlandırdığımız ülkeler ise; Hollanda 800 miyon dolar, İtalya 1 milyar dolar katkı sağlamıştır. 85ve 109 F-35 almayı planmayı hedeflemişlerdir. Üçüncü seviye olarak adlandırdığımız ülkeler ise; Danimarka, Türkiye, Kanada, Norveç projeye dahil olmuştur. 3. seviye ülkelerin fikrimce daha çok havacılık sanayi ve askeriyesine katkı sağlamak amacıyla bu projede yer almaktadır.
Tüm bakım ve arıza sorunları ABD’de yapılacak olan F-35 bakım merkezinde yapılacaktır. Sorun ise; katılımcı ülkeler asla kendi düşünce ve teknolojisine göre hareket etmiyecektir aksi taktirde ABD’de hükumeti ile karşı karşıya kalacaktır. Uçak için birçok alt sistemin tasarımını da gerçekleştiren TÜRKİYE dördüncü büyük ortak olmasıyla aldığı yüksek iş payı ile TUSAŞ (TIE) JSK projesinde gözde ülkelerden biri. F-35’in ilk uçuş tarihi 15 Aralık 2006 ‘da gerçekleştirilmiştir. Birçok ülkeninde göz bebeği olan bu proje Brezilya, Hindistan gibi ülkerinde ilgi alalına girmiştir. F-35’in birim fiyatı 75 milyon dolara yükseleceği duyumlar içerisindedir.
F-35 Türkiye’ye ne zaman gelecek sorusu çok sorulmakta. Net tarihi ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır. Şuan test amaçlı bir adet bulunmaktadır.
F-35 Lightning ile ilgili tanıtım video.