Bu yazımda sizlere dünyanın en yüksek tahtası olması planlanan W350 Kulesi’nden bahsedeceğim. Araştırmalarıma göre bu yapı için yazılmış bir Türkçe kaynak yok. Bu yüzden farklı yabancı kaynaklardan edindiğim bilgileri sizinle paylaşacağım. W350 ismi wooden yani ahşap kelimesinden geliyor. Tahmin edebileceğiniz gibi yüksekliğinin de 350 metre olması planlanıyor. Ayrıca fikrin sahibi Japon kereste şirketi “Sumitomo Forestry Company” yapının planlanan teslim tarihi olan 2041 yılında 350. kuruluş yılını kutlamış olacak.
Bu yapı tasarımı itibariyle şimdiye kadarki en yüksek ahşap gökdelen ve en yüksek 5. gökdelen olarak biliniyor. İngilizce literatürde beton ve çelikle yapılan gökdelenlere “Scyscraper” adı verilirken; ağırlıkla ahşap kullanılan gökdelenlere “Plyscraper” deniyor. Fakat dünyanın en büyük plyscraper’ı olarak tasarlanmış bu yapının yapılacağı tarihe kadar yeni birçok gökdelen yapılması planlandığından onların arasında sönük kalması da muhtemel. Yapımı için yaklaşık 185.000 m3 kereste yani yaklaşık 25-30 bin ağaç harcanması planlanıyor. Aslında hibrit tasarlanan kulenin yüzde 90’ı ahşap, yüzde 10’u çelik olarak düşünülmüş. Günümüz gökdelenlerinde kullanılan taşıyıcı sistem olan tübüler sistem bu yapının ayakta kalmasını sağlayacak.
Peki bu yapıyı diğer yapılardan ayıran özellik ne?
W350 Kulesi içinde oteller, evler, ofisler, dükkanlar barındıracak dev bir şehir gibi. Ancak onu farklı kılan şey balkonlarındaki bitkiler. Dolayısıyla dünyanın en uzun bahçesini inşa etmeyi planlanıyor. Yeşil, bu yapının temelinden en üst katlara kadar ağırlıklı renk. Şirket müşterilerine kentsel bir biyoçeşitlilik sunuyor. Yapının iç kısmı ahşabın sıcak ve sakin dokusuyla şehrin stresini atmayı planlıyor. İnsanların samimiyetsiz beton yığınlarından sıkıldığı ve hobi bahçeleri ve ağaç evler gibi yapıları satın almaya başladıkları bugünlerde böylesine doğal bir yapı simgesel bir anlam taşıyor.
Elbette burada yaşamak için dolu bir cüzdana ihtiyacınız var. Zira bu yapının bugünkü maliyeti 5 milyar dolar gibi astronomik bir rakam. Hızla gelişen ve ucuzlaşan teknolojiyle birlikte yapı tamamlandığında harcanılan paraya değeceği tahmin ediliyor. Aslında bu yapılar Japonya için sıkı bir gelenek . Dünya genelinde ahşap yapılar konusunda ipi göğüslüyorlar diyebiliriz. Hatta bu bağlamda 2010 yılında 3 ve daha az katlı kamu yapılarının ahşap yapılmasına ilişkin bir yasa çıkarılmış. Bunun yanında Tokyo 2020 Olimpiyatları için Kengo Kuma Stadyumu’nunda belirgin biçimde ahşap kullanılmıştır.
Bu yapının ve diğer ahşap yapıların karşılaştığı zorluklar nelerdir?
Aklımıza gelen ilk sorun yangın tehlikesi. Devasa bir orman olacak W350 Tower yangınlara karşı nasıl dayanacak diye sorduğumuzda cevabın tahmin ettiğimizden çok daha farklı olduğunu görüyoruz. Çünkü düşünüldüğü gibi yanıcı bir madde olan ahşabın dışında, yangın esnasında bir karbonlaşma tabakası meydana gelir. Yangın ancak bu tabakayı tamamen yaktıktan sonra iç kısma ulaşabilir. Üzerinde yoğun bir şekilde çalıştıklarını belirten şirket bu sürenin 3 saat gibi bir zamana çıkarılması için araştırmalar yapıyor. Aslında yangın yalnızca ahşap değil çelik ve betonarme bütün yapıların baş belası. Çünkü çelik yandığı zaman mukavemetini kaybetmeye başlar. Betonarme binalar da içerisindeki çelik donatılar yüzünden bu tehlikeye maruz kalırlar. Birkaç kere yangına maruz kalan bir betonarme binanın bir süre sonra yıkılması çok şaşırılacak bir durum değildir.
Bir başka önemli sorun iste bir plyscraper’ın depreme karşı nasıl mücadelece edeceği. Aslında bu da doğru bildiğimiz yanlışlardan bir tanesi. Çelik ve beton yapay, ahşap doğal bir materyaldir. Dolayısıyla insanın başaramayacağı bir takım özellikler barındırır. Bunun en önemlisi de hafifliktir. Yapıların depreme maruz kaldığındaki en büyük sorunu kendi ağırlıklarıdır. Yanal bir kuvvet olan deprem, yapının ağırlıyla doğru orantılı şekilde etki eder. Ahşap, çelik ve betondan kat be kat daha hafif bir materyaldir ve 8 büyüklüğüne kadar olacak depremlere karşı dayanıklıdır.
Ahşap yapıların en büyük avantajı ise kullanılan materyalin hammaddeden geri dönüşüme, üretimden demontaja kadar her türlü değişikliğe açık olmasıdır. Bir kolon ya da kiriş gerektiğinde kolaylıkla yenileriyle değiştirilebilir.
Çelikten 400 kat daha yalıtkan olan ahşaptan yapılan bir evde ısınmak için betonarme binada harcadığınız enerjinin yüzde 35’i yeterli olacaktır. Dolayısıyla çok verimli ve ekonomik bir yapı materyalidir.
Çelik yapılara merakım oldukça fazla olduğu halde ahşap yapıların da hakkını teslim etmek gerekiyor. Eksik ya da hatalı bulduğunuz kısımlar veya ekleme yapmak için yorum yazmayı unutmayın.