Tarihi verilere göre karpuzlar, günümüz Türkiye topraklarına MS 12. yüzyılda İran’dan gelen tüccarlar tarafından getirildi. Selçuklu döneminde çok popüler hale geldiler. Bugün karpuzlardan bahsedildiğinde, genellikle diğer karpuz çeşitlerinden çok daha sulu ve tatlı olan Astrahan çeşidi akla gelir. Dünyada toplam 1200 karpuz çeşidi vardır ve her birinin kendine özgü özellikleri bulunur. Örneğin, Japonya’nın Hokkaido adasında kabuğunda çizgiler olmayan ve içinde az çekirdek bulunan karpuzlar yetiştirilmektedir. Japon karpuzları tanesi yaklaşık 250 dolara, yani güncel kura göre yaklaşık 9 bin Türk lirasına mal olmaktadır. Böylesine tatlı bir lüksü, tabii ki, çok az kişi satın alabilir.
Kaç Çeşit Karpuz Var?
Karpuzlar (Citrullus lanatus), kabakgiller ailesinden büyük ve sulu meyvelere sahip çiçekli bitki ailesidir. Dünyada toplam 1200 karpuz çeşidi vardır ve bunların arasında çok ilginç türler bulunmaktadır.
Densuke – Dünyanın En Pahalı Karpuzları
Japonya’nın Hokkaido adasında yetiştirilen karpuz çeşidine Densuke denir. Bu türün meyveleri benzersiz bir görünüme sahiptir: kabukları siyah renklidir ve üzerlerinde çizgi yoktur. Ancak içleri neredeyse diğer tüm karpuzlar gibidir – sadece biraz daha az çekirdekleri vardır.
Densuke karpuzlarının yıllık üretimi yaklaşık 10 bin meyvedir. Bu çok azdır ve pahalı olmalarının nedeni budur. 250 dolar fiyat minimum seviyedir – 2014 yılında 3,5 bin dolara satılan bir meyve olmuştur.
Densuke’nin tadı sulu ve tatlı olarak tanımlanır, dilde açığa çıkan meyve notaları vardır. Elbette, bu fiyata Astrahan çeşidinden onlarca kat daha lezzetli olmalıdırlar.
Dünyanın En Büyük Karpuzları
Dünyanın en büyük karpuzlarını Amerikalı Lloyd Bright yetiştiriyor. 1979’dan beri bununla uğraşıyor ve hâlâ açıklamadığı bir sırrı var gibi görünüyor. 2005 yılında Carolina Cross çeşidinden yaklaşık 122 kilogram ağırlığında bir karpuz yetiştirmeyi başardı.
Rusya’da da karpuzlar arasında rekor kıranlar var. Bir keresinde Krasnodar’dan Igor Lisenko adlı biri 61,4 kilogram ağırlığında bir karpuz yetiştirdi. Ancak onun hiçbir sırrı yoktu – çiftçi karpuzu, meyvelerin topraktan maksimum besin almasını sağlayan güçlü kabak kökleri yanına dikmişti.
Dünyanın En Küçük Karpuzları
Dünyada devasa karpuzlar varsa, minik olanları da vardır. Örneğin, Pepquinos çeşidinin meyveleri birkaç santimetre çapındadır ve dış görünüşleri bektaşi üzümüne benzer. Kimsenin bunlara ihtiyacı olmadığını düşünebilirsiniz, ancak öyle değil – restoranlar bunları pahalı tatlılar hazırlamak için satın alıyor. Ancak Rusya’da popüler değiller ve bunun nedeni sadece küçük boyutları değil, aynı zamanda salatalık gibi ifadesiz tatlarıdır.
Türkiye’de En Popüler Karpuzlar
Türkiye’de yetiştirilen başlıca karpuz çeşitlerini şöyle sıralayabiliriz:
- Diyarbakır Karpuzu: Büyük boyutu ve tatlılığıyla ünlüdür.
- Adana Karpuzu: Sulu ve lezzetli olmasıyla bilinir.
- Çınar Karpuzu: Diyarbakır’ın Çınar ilçesinde yetiştirilir, iri taneli ve tatlıdır.
- Crimson Sweet: Dünyada yaygın olarak yetiştirilen bu çeşit Türkiye’de de popülerdir.
- Sugar Baby: Küçük boyutlu, koyu yeşil kabuklu ve tatlı bir çeşittir.
- Charleston Gray: Uzun oval şekilli, açık yeşil kabuklu bir çeşittir.
- Klondike: Orta boyutlu, çizgili kabuklu bir çeşittir.
- Karışık Hibrit: Farklı özelliklere sahip melez çeşitlerdir.
- Çekirdeksiz Karpuz: Son yıllarda popülerliği artan bir çeşittir.
- Manisa Karpuzu: Ege bölgesinde yetiştirilen lezzetli bir çeşittir.
- Edirne Karpuzu: Trakya bölgesinde yetiştirilen, iri ve tatlı bir çeşittir.
- Antalya Karpuzu: Akdeniz bölgesinde yetiştirilir, erken hasat edilen bir çeşittir.
Bu çeşitler, Türkiye’nin farklı bölgelerinde yetiştirilmekte ve her biri kendine özgü tat, boyut ve görünüm özelliklerine sahiptir. Ayrıca, yerel üreticiler tarafından geliştirilen veya adapte edilen başka çeşitler de bulunmaktadır. Türkiye’nin iklim çeşitliliği ve verimli toprakları, farklı karpuz çeşitlerinin yetiştirilmesine olanak sağlamaktadır.
Sadece sulu ve tatlı tatları için değerli değiller. Buna ek olarak, hastalıklara dayanıklıdırlar, taşımayı kolayca kaldırırlar ve en iyi olmayan koşullarda bile lezzet özelliklerini korurlar. Tüm bunlar sayesinde çiftçiler büyük hasatlar elde eder ve bu da düşük fiyatları mümkün kılar.
Çekirdeksiz Karpuzlar
Birçok karpuz çeşidinde çok sayıda çekirdek vardır ve yemek sırasında bunları tükürmek birçok insan için gerçek bir ritüeldir. Ancak çoğumuz bunlardan hoşlanmıyoruz ve bu, çekirdeksiz karpuzlara para harcamak için bir nedendir. Bunlar Türkiye’de nispeten yakın zamanda ortaya çıktı ve hızla büyük bir popülerlik kazandı.
Çekirdeksiz karpuzlar ilk kez 20. yüzyılın ikinci yarısında Japon çiftçiler tarafından yetiştirildi. Onları takiben ABD, Bulgaristan, Hollanda ve diğer birkaç ülkeden çiftlik sahipleri de yetiştirme teknolojisini benimsedi. Çekirdeksiz karpuzlar farklı çeşitlerin melezlenmesiyle yetiştirilir ve özel çevre koşulları gerektirir. Örneğin, sadece sıcakta yetişirler ve zararlılara ve hastalıklara karşı arttırılmış koruma gerektirirler.
Çok sayıda çekirdeksiz karpuz çeşidi vardır. Örneğin, imbar, chervonny kral ve regus bunlara dahildir.
En Sıra Dışı Tada Sahip Karpuz
Karpuzların tadı genellikle hep aynıdır, fark sadece tatlılık ve sululukta fark edilir. Ancak Astrahan’lı çiftçi Artem Sokolov’un geliştirdiği Vector çeşidi, benzersiz bir misk tadına sahiptir.
Bu tadı, insan vücudu hücrelerinin işleyişinde büyük rol oynayan monosakkaritlerin miktarını artırarak elde etmiştir.
En Dayanıklı Karpuz Çeşidi
Genellikle karpuzların lezzetli ve sulu yetişmesi için sıcak ve güneşli günler gerekir. İdeal olarak, hava sıcaklığının 10 ile 30 santigrat derece arasında olması gerekir.
Ancak ilk kez Tayland’da ortaya çıkan şeker parçası çeşidi karpuzlar farklıdır. Bunlar, diğer birçok çeşit gibi, çok sulu ve lezzetlidir. Ancak en önemli özellikleri, ayarlanabilir çevre özelliklerine sahip seralarda yetiştirilebilmeleridir.