Tekstil yüzeyini oluşturan, farklı lif çeşitleri veya kombinasyonlarından oluşmuş ipliklerin meydana getirdiği ve çoğumuzun bildiği veya sık sık duyduğu temel kumaş yapıları iki çeşittir; dokuma kumaş ve örme kumaş. Sektörün demirbaşı olan bu kumaşlar, kullanım yeri, amaca uygunluk ve günümüz için en önemlisi de modaya göre değişken olarak farklı alanlarda kullanılabilmektedir. Fakat bazı alanlarda bu iki tür kumaş istenilen amacı karşılamamakta, istenilen mukavemeti vermemekte veya kullanılacağı alana göre maliyetli olabilme gibi bir çok etmenden dolayı tercih edilmemektedir. İşte burada devreye dokusuz yüzeyler girmektedir.
Peki nedir bu dokusuz yüzeyler?
İsminden de anlaşılacağı gibi örme ya da dokuma gibi dokulu bir yüzeyin aksine ve bu yüzeylerde kullanılan ipliğin aksine, iplik haline gelmemiş liflerin kimyasal, termal veya mekanik yöntemlerle birbirlerine bağlanması sonucu oluşan yüzeylere denilmektedir. Burada bahsedilen lifler kesikli veya kesiksiz lifler olabilmektedir.
Dokusuz yüzeylerde kullanılan lif türleri, üretici için müşterinin isteğine, genel olarak maliyetine, kullanım yerine, bağlanma yeteneğine ve lifin temel özelliklerine göre değişmektedir. Bütün bu etmenlerle birlikte dünyada, dokusuz yüzey üretiminde en çok kullanılan lif çeşitleri; polipropilen, polyester, rayon (yapay ipek), akrilik (yüne en çok benzeyen yapay lif), poliamid, olefin, naylon, pamuk ve diğer lif çeşitleridir. Bu lifler arasında polipropilen, dokusuz yüzeyli kumaşların üretiminde %63 oranla en çok kullanılan liftir. Bunun sebebi polipropilenin sahip olduğu özellikleridir. Bunlar; yüksek hacimlilik, yüksek sürtünme direnci, ısıyla kolay fikse olma, kolay bağ yapma, düşük erime noktası ve düşük maliyetli oluşudur. Fakat tüm bunların yanında düşük dayanıma sahiptir bu yüzden mukavemet gerektiren alanlar için tercih edilmemektedir.
Dokusuz yüzeyler nerelerde kullanılıyor?
Aslında günlük kullandığımız ürünlerin çoğu dokusuz yüzey kumaşlar içermektedir. Fakat bu ürünler, bu kumaşların kullanım alanının ufak bir kısmını oluşturmaktadır. Bunlar, kozmetik mendiller (kolonyalı mendiller, makyaj temizleme mendilleri vb.), paketleme malzemeleri (poşet çaylar vb.), su emici mendiller veya bezler (çok amaçlı, tek kullanımlık bezler), ayakkabı saklama torbaları, çadırlar, elektrik süpürgesi torbaları, kitap ciltleri, tıbbi maskeler veya başlıklar ve çocuk bezleri gibi. Bu ürünler günlük hayatta en çok karşılaştığımız dokusuz yüzeylerdir.
Günlük hayatta kullanmış olduğumuz bu ürünlerin yanı sıra bir de tekstil, mobilya, ayakkabı ve çanta, endüstri, inşaat, ziraat ve bahçe ve tıp olarak alanlara ayrılan ve sıkça kullanılan dokusuz yüzeyler de mevcuttur. Bu ürünlere örnekler aşağıdaki gibidir;
• Tekstil: Konfeksiyon yardımcı malzemeleri (telalar, vatkalar vb.), toz koruma kumaşları vb.
• Mobilya: Mobilya dolgu malzemeleri, halılar, halı koruma kılıfları vb.
• Ayakkabı ve çanta: Çanta ve çizme astarları, ayakkabı ve çantaları oluşturan üst suni deri, süet iç astarları vb.
• Endüstri malzemeleri: Klima malzemeleri, sıvı, hava ve toz tutucular, kablo ve disket kaplamaları, otomobil iç kısımları, bantlar vb.
• İnşaat malzemeleri: Asfalt kaplamalar, filtre malzemeleri, erozyon önleme malzemeleri, takviye malzemeleri, çatı kaplamaları, yer döşemeleri, ev ve boru yalıtım kumaşları ve diğer yalıtım kumaşları, akustik tavanlar vb.
• Ziraat ve bahçe malzemeleri: Güneş perdeleri, meyve koruma malzemeler, böceklere karşı koruma malzemeleri, fidanlık malzemeleri vb.
• Tıbbi ve hijyenik malzemeler: Yara bantları, galoş ve süngerler, ortopedik pedler, bandajlar, ameliyat önlükleri, steril paketlemeler, yetişkinler için idrar tutma ürünleri vb.
Endüstrileşme, teknolojinin gelişmesi, diğer tekniklerle üretilen materyallere oranla daha ekonomik oluşu ve bu sebeplerden dolayı dokusuz yüzeylere taleplerin artmasıyla, oldukça popüler hale gelen bu kumaş cinsi aslında 10. Yüzyılda keçenin üretilmesiyle ortaya çıkmıştır. Bu yüzden keçe için tekstil materyalinin ilk üretim yöntemi denebilir. Yüzyıllar önce keşfedilen bu yüzey, geliştirilmiş haliyle günümüzde hala kullanılmaktadır. Geçmişten bu yana keçenin kullanılmasındaki en büyük etmen iyi bir ısı tutucu olmasıdır, bunun yanında esnek, mukavemetli ve dayanıklıdır. Bu yüzden de, hala pek çok alanda kullanılmaktadır.
Sonuç olarak, bir tekstil ürünü olan dokusuz yüzeyler örme ve dokuma kumaşlara oranla daha az tekstil alanında kullanılmaktadır. Bunun sebebi bu ürünlerin insan teniyle uzun süre temasının sağlık ve konfor açısından uygun olmamasından kaynaklanmaktadır.
Burada aklınıza “sağlık açısından uygun değilse tıp ve hijyen alanında nasıl kullanılabiliyor” sorusu gelebilir. Bunun cevabı şöyledir; tıp alanında kullanılan bu ürünler maske, önlük, galoş vb. gibi ürünlerdir yani kısa süre kullanılacak ve sonra atılacak ürünlerdir bu sebeple diğer ürünlere oranla en iyi performansı sergileyen dokusuz yüzeyler olduğu için tercih edilmektedir, hijyen kısmına gelecek olursa bu alanda kullanılmak üzere üretilen dokusuz yüzeyler, sentetik lifler yerine doğal liflerden üretilmekte ve ciltle birebir temasında ve bu temastan sonra atılacağından tekrar diğer dokulu ürünlere oranla daha ucuz ve amaca uygunluğu daha yüksektir buna en iyi örnek bebek bezleridir. Bu sebeple tekstil alanında herhangi bir iç veya dış giyim ürünü olarak kullanılmamaktadır. Fakat diğer alanları ele alacak olursak bu ürünler amaca uygunluk konusunda biçilmiş kaftandır ve öyle gözüküyor ki, dokusuz yüzeyli ürünlerin kullanımı daha da artacaktır.