Devalüasyon, sabit kur sistemlerinde açık veren ülkelerin, hükümet tarafından alınmış bir kararla, ulusal paraların dış satın alma gücünün düşürülmesi anlamına gelmektedir. Kısaca, milli para değerinin yabancı para karşısında düşürülmesi olarak anlaşılabilmektedir. Özellikle enflasyonu yüksek olan ülkelerde, para azı o ülkedeki toplam kıymetlerden daha fazladır. Bunun normal hali ise, ülkenin toplam kıymeti kadar para miktarının piyasada olması gerekmektedir.
Merkez bankaları, karşılığı olmayan miktarlarda para basmaktadırlar. Karşılıksız olarak basılan bu paraların yüzdesi kadar mevcut paranın değeri düşürülmektedir. Devalüasyon yoluna gidilerek kıymet bedeli ve para arzı birbirine eşitlenmektedir. Bu durumda da yerli para değer kaybederken, yabancı paralar da değer kazanmaktadır.
Devalüasyonun Nedenleri Nelerdir?
Devalüasyonun bir çok nedeni olabilmektedir. Bunların en çok bilineni ihracatı artırmak, ihracatı özendirmek ve avantajlı duruma getirmek olarak kabul edilebilmektedir. Bunun dışında, yurtiçinde üretilen hizmetler ile malların fiyatları artış gösterirse, yabancı paranın satın alma gücünün de aynı oranda artırılması adına devalüasyona gidilmektedir. Enflasyonun kontrol altına alınamadığı dönemlerde, IMF’nin baskıları ile de devalüasyona gidilebilmektedir.
Devalüasyonun Etkileri Nelerdir?
Devalüasyon etki bakımından sanayi sektöründe de oldukça kapsamlıdır. Devalüasyondaki asıl amaç ihracatı artırmak olsa da, ihracatın artırılması ile birlikte ithalatın da azaldığı görülmektedir. Buna bağlı olarak da dış ticaret açığı meydana gelmektedir. Artan ihracat ile birlikte ülkedeki milli gelir üzerinde de oynamalar meydana gelmektedir.
Yapılan devalüasyonun ülke ekonomisindeki dengeyi koruyabilmesi için bazı hususlara dikkat etmek gerekir. Bunlar; yabancı ülkelerin, karşı yönde devalüasyon yapmalarını önlemek, enflasyon oranlarının düşürülmüş olması ve ihraç mallarının talebi artıran ürünler olması şeklinde sıralanabilmektedir. Türkiye’ de belirli periyodlarda birçok kez devalüasyona gidilmiştir. Türkiye’ de, Türk lirasının Amerika doları karşısındaki değerine göre yapılarak, çapraz kurlar dolara göre belirlenmektedir.