Merhaba arkadaşlar bu yazımda araçların motorlarının bir nevi nefes alıp vermesini sağlayan supap sistemini ve bu sistemde değişiklikler yapılarak daha fazla devir çevirme güç üretiminin nasıl olduğunu inceleyeceğiz. İlk önce supap zamanlamalarına girmeden supap sisteminden bahsedelim.
Supaplar emme zamanında silindir içerisine taze hava veya hava yakıt karışımının girmesine ve sonra egzoz zamanında silindir içerisinde yanmış gazların dışarı çıkmasını sağlayan sistemdir.
Değişken Supap Zamanlaması
Nefes alıp vermenin zamanlaması yani emme ve egzoz supap zamanlaması kamın şekline ve kam milinin açısının ayarlanmasına bağlıdır. Bunun optimize edilmesi için motorun farklı hızlarında farklı supap zamanlamasına ihtiyaç duyulur. Bu sağlanmazsa devir artıkça emme ve egzoz supapları yetersiz kalacak ve böylece hem taze hava yeterli miktarda yanma odasına giremeyecek hem de egzoz gazı yanma odasını yeterince hızlı terk edemeyecektir.
Bunun en iyi çözümü emme supaplarının erken açılması ve egzoz supaplarının geç kapanmasıdır. Yani emme ve egzoz zamanlarının üst üste bindirilmesi gerekir ve devir artıkça bu artırılmalıdır. Emme ve egzoz supaplarının beraber açık olduğu devreye supap bindirmesi (overlap) adı verilmektedir. Motor devrine göre supapların hava giriş ve çıkış değişkenlik gösterir. Bundan dolayı en iyi supap ayarına ihtiyaç vardır.
Bir kamyon düşük motor hızlarında kullanıldığından supap bindirmesine az ihtiyaç duyulurken yarış arabalarında yüksek motor hızlarında yüksek performans istendiğinden önemli ölçüde supap bindirmesine ihtiyaç vardır ve buna uygun supap ayarı kullanılır. Binek otomobillerin motorlarında daha çok kullanılan orta devirlere göre bir supap ayarı yapılır. Bu nedenle motor orta devirlerde verimli çalışırken çok düşük devirlerde (örneğin rölantide) ve çok yüksek devirlerde yeterince verimli değildir. Aynı şekilde yüksek devirlerde performans sağlayacak şekilde hazırlanan motorlar da düşük devirlerde verimli çalışmaz.
VVT-i Sistemi
VVT-i denilince akla gelen ilk marka Toyota’dır. Çalışma prensibi:
Motor devri emme havası hacmi gaz kelebek konumu ve su sıcaklığına göre motorun ECU’su tüm sürüş şartları altında en uygun supap zamanlamasını hesaplar ve eksantrik mili zamanlama yağ kontrol valfini kontrol eder.
VTEC (Variable Timing Control – Değişken Zamanlama Kontrolü)
Vtec denilince herkesin aklına Honda gelir. Vtec sistemi gerçekten başarılı ve çok sevilen ve üzerinde ince ayar yapılarak yüksek güç ve tork üretilebilen bir sistemdir. Bir Hondacı sözü derki Hayat 5500 rpm sonra başlar. :)
DOHC VTEC sistemi yüksek devirli bir DOHC motorunda hem gücü hem de torku optimize etmek için geliştirilmiştir. Her iki supap için 3 kam profili bulunur. Dış taraflardaki profiller düşük devirlerde ortadaki profil ise yüksek devirlerde kullanılır.
Vtec demişken kesiciye girmeden önce ki hatatata sesini duymadan konuyu geçmek olmaz. Sesleri açalım :)
VANOS (Valvetronic )
BMW kullandığı sistemin adıdır. Motor gücü tork rölantide çalışma ve egzoz emisyonları emme ve egzoz kam millerinin değişken olarak yayılması ile geliştirildi.
Seri motor üretiminde benzersiz bir teknolojidir.Valvetronic sayesinde hava emme valflerinin sürekli değişken hareketleri sağlanarak motorda gaz kelebeğine ihtiyaç duyulmaz. Daha az tüketim daha düşük egzoz emisyonu bununla beraber daha dinamik ve anında tepkili bir sürüş avantajı elde edilir.
Merak ettiniz sormak istediğiniz veya yardımcı olabileceğiniz konuları yorum yaparak bildirmenizi rica ederim. Teşekkür ederim.