Bir çoğumuzun merak konusudur su içerisine yapılmış olan yapılar. Mesela; “Su içerisine bir köprünün ayaklarını nasıl yerleştiriyorlar, açılan temel çukurunun içerisine su dolmuyor mu?” gibi soruları bazen zihnimizden soruyor olabiliriz. Bu yazımda bu gibi durumlarda kulanılan sistemleri inceleyelim.
Palplanş Nedir?
İlk olarak “palplanş” lardan bahsetmek istiyorum. Bunlar perde şeklinde yapılardır. Suyun, zemin yan duvarlarından açılan temel çukuruna dolmasını engellerler. Sızan su da pompalar yardımıyla ve akıntı yönünde olmak kaydıyla boşaltılır. Suyun tahliyesi işlemine için kullanılan sistemlere “drenaj” denilmektedir.
Palplanşlar yapıldıkları malzemeye göre; ahşap, çelik ve betonarme olarak sınıflandırılırlar. Günümüzdeki büyük çaplı inşaatlarda betonarme ve çelik önem kazanmıştır çünkü ahşap palplanşlar su içerisinde uzun süre dayanamaz.
Palplanşlar, genellikle lamba-zıvana sistemi dediğimiz birbirine geçmeli malzemelerdir. Vinçlerle kaldırılıp zemine çakılarak yapımı tamamlanır. Aşağıda ki videoda bu uygulamanın animasyonunu izleyebilirsiniz.
Batardolar da palplanşlara benzer. Deniz kenarına yapılan yapılar için kullanımı idealdir.Su seviyesinden 30-50 cm daha yukarıda inşa edilerek bir nevi bariyere görevi görür ve suyu tutar böylece kuru zeminde kazı yapılabilir.Batardoları,suyu tutan baraj kapakları gibi düşünebiliriz.
Bir temel türü olarak da keson temeller vardır. Bu temel türü içindeki “yüzen kesonlar” ya da “yüzen sandıklar” adından da tahmin edileceği gibi su içerisindeki yapıların temelleri için idealdir. Bunlar dışarıda hazırlanır ve dibe çökmesi için içerisi taş-beton dolguyla doldurulur. Daha sonra belirlenen noktalara sağlam zemine ulaşıncaya kadar gömülür.
Bu resimde “İzmit Körfez Geçiş Köprüsü” nde kullanılan yüzen kesonları görmektesiniz.
Yapımı 3 yıldan fazla süren bir köprü inşaatının hızlandırılmış görüntülerini izleyebilirsiniz.