Dünyanın en yüksekte uçan kuşu muhtemelen Afrika akbabasıdır. Akbabalar ailesinden olan bu yırtıcı kuş Afrika’da yaşar ve yerden 11.277 metre yüksekliğe kadar uçabilir. En azından bir kez, bir uçakla tam bu yükseklikte çarpıştığı kaydedilmiştir. Atmosferin üst katmanlarında çok az oksijen bulunmasına rağmen, Afrika akbabasının damarlarında özel bir hemoglobin türü dolaşır, bu da oksijen kullanımını daha verimli hale getirir. Bazı kuşların yükseklerde uçması pek şaşırtıcı değildir. Peki hiç böceklerin ne kadar yüksekte uçabildiklerini düşündünüz mü? Ve hangi böcek bu konuda rekor sahibidir? Şimdi öğreneceksiniz.
Böcekler İçin Uçuş Yüksekliği Rekoru
Bazı böcek türleri, diğer birçok hayvanın hayal bile edemeyeceği yüksekliklerde uçabilir. IFL Science yazarları yakın zamanda hangi böceğin en yüksekte uçtuğu sorusunun cevabını araştırdılar. Bu soruya iki cevap verilebileceğine karar verdiler: İlk olarak, gerçekten yüksek irtifada yakalanmış bir böceği ve ikinci olarak, teorik olarak aşırı yüksekliklerde uçabilen bir böceği belirleyebilirlerdi.
Guinness Rekorlar Kitabı’na göre, uçuş yüksekliği açısından en etkileyici sonuç ısırgan otu kelebeğine (Aglais urticae) aittir. Bu böcek türü sadece Rusya’da değil, dünyanın birçok ülkesinde yaygındır. Adından da anlaşılacağı gibi, bu kelebeklerin tırtılları ısırgan otuyla beslenir.
Her sonbahar, ısırgan otu kelebekleri soğuktan kaçmak için gezegenimizin sıcak köşelerine göç eder. Kışı geçirdikten sonra üreme alanlarına geri dönerler. Kelebeklerin göçü her zaman uzun mesafelere yapılan uzun bir yolculuktur ve gözlemler bazen çok yükseklerde uçabildiklerini göstermektedir.
Bir keresinde ısırgan otu kelebekleri, Doğu Himalayalar’daki en büyük buzul olan Zemu Buzulu üzerinde uçarken görülmüştür. 26 kilometre uzunluğundaki bu buz kütlesi, Hindistan’ın Sikkim Himalaya bölgesindeki Kangchenjunga Dağı’nın eteklerinde bulunur. Gözlemlenen kelebekler 5.791 metre yükseklikte uçuyordu – bilim insanları henüz daha yüksekte uçan böcekler bulamamıştır.
Teorik olarak rekor yüksekliğe çıkabilen böceklerden bahsedecek olursak, bunlar Alp yaban arılarıdır (Bombus impetuosus). Çinli bilim insanları bir keresinde 3.250 metre yükseklikte erkek yaban arıları yakaladılar. Bu, ısırgan otu kelebeklerinin rekorundan çok uzak olsa da, deney gösterdi ki uygun koşullarda daha da yükseğe çıkabilirler.
Deney kapsamında bilim insanları yaban arılarını organik camdan yapılmış bir odaya yerleştirdiler. Daha sonra, uçma yeteneklerini nasıl etkileyeceğini görmek için el pompası yardımıyla kabın içindeki atmosfer basıncını değiştirdiler. Deney, Alp yaban arılarının teorik olarak 9.000 metre yüksekliğe özgü hava basıncında uçabildiklerini gösterdi. Yani, yaban arıları Everest’in zirvesine kadar uçabilir, ancak buna gerçekten ihtiyaçları olup olmadığı ayrı bir soru.
En Büyük Kanatlara Sahip Böcek
En yüksekte uçan böcekler, iyi bildiğimiz kelebekler ve yaban arılarıdır. Büyük kanatları veya diğer olağanüstü özellikleri olmasa da yetenekleriyle bizi şaşırtırlar.
En büyük kanatlara sahip böceklerin en yüksekte uçması daha mantıklı olurdu. 2014 yılında, Çin’in Sichuan eyaletindeki dağlarda, bilim insanları 20 santimetre kanat açıklığına sahip bir böcek yakalamayı başardılar. Bu, neredeyse sıradan bir kurşun kalem uzunluğu kadar – böcekler için oldukça etkileyici bir kanat açıklığı.
Bu böcek, Corydalidae ailesine aittir ve görünüşte yusufçuğa benzer. Ancak ürkütücü alt çeneleri ve kıskaçları vardır. Bilim insanları, erkeklerin bu organlarla insan derisini kolayca delebileceğini, ancak bunları çoğunlukla dişileri çekmek için kullandıklarını belirttiler. Bu dev kanatlı böceklerin bir diğer ilginç özelliği de sadece birkaç gün süren kısa ömürleridir.
Uçuş yüksekliği rekorları kıran böceklerle tanıştık. Peki 50 yıl yaşayabilen bir böcek olduğunu biliyor muydunuz? Bu uzun ömürlü böcek hakkında daha fazla bilgiyi başka bir makalemizde bulabilirsiniz: Böcekler kaç yıl yaşayabilir?