Neden Mars? Mars’a gitmek için neden bu kadar çok yatırım yapılıyor, Mars’ı özel kılan şey nedir? Mars’ta araştırma ve gözlem yapan robotlar olmasına rağmen insanlı araştırma neden bu kadar önemli ve bu araştırmalar kendi gezegenimizde ne işimize yarar? Bu soruların yanıtlarıyla ilgili kısaca fikir edinmek için bir göz atalım:
Mars, Roma mitolojisindeki savaş tanrısının ismini taşımaktadır, bir diğer adıyla Kırmızı Gezegen (Red Planet) Güneş sistemimizdeki en küçük ikinci gezengendir ve kırmızı olmasının sebebi toprak yapısındaki demir-oksit bileşenidir. Mars, Phobos ve Deimos isimlerinde iki tane uyduya sahiptir. Mars’ın Güneş sistemimizdeki sırası Dünya’dan sonra gelerek dördüncü sıradadır.
-Neden Mars ve Mars’ı bu kadar özel kılan şey nedir?
Öncelikle Mars’ın tercih edilmesinin sebebi bugünün teknolojisiyle kabul edilebilir ve akla uygun uzay yolculuğu yapılabilecek bir gezegen olmasıdır ve Dünya’ya olan yakınlığı bunu daha cazip kılmaktadır. Gezegenlere gönderilip araştırma için kullanılan robotlar yeryüzü sıcaklığı 482 santigrat dereceyi bulan Venüs ve Merkür gezegenlerinde ya erimekte ya da buharlaşmaktadırlar. Bu yüzden elimizde en iyi seçenek olarak Mars kalmaktadır. Ayrıca NASA’nın Mars’ta su, buz ve oksijen kalıntılarını bulması orada yaşam bulunma ihtimalini veya bulunmuş olma ihtimallerini arttırmaktadır.
Dünya ve Mars’ın karşılaştırılabilir olması da buna bir etkendir. Örneğin ikisi de dağlara, kanyonlara ve hatta kanallara, nehirlere sahiptirler. Buna ek olarak Mars’ta bir günün 24,6 saat olması Dünya’ya diğer gezegenlere göre daha benzer olduğunun göstergesidir. Mars’ı diğer gezegenlerden ayıran bir etken de kutuplarında donmuş su bulunmasıdır, tıpkı Dünya’daki gibi. 
-Mars’a insanlı araç göndermek neden bu kadar önemli?
Uzayla ilgili yapılan çalışmalar ve araştırmalar çok büyük şirketlerin bile tek başına karşılayamayacağı büyük bütçeler gerektirmektedir. Bu sebeple derin uzaya(deep space) yapılan yolculuklar tüm insanlığı ilgilendiren konulardır ve birbirlerine siyasi olarak zıt ülkelerin bile birlikte hareket etmesini gerektirir ve günümüzde uzay çalışmalarına baktığımızda birçok ülkenin ortak katkısıyla sürdürülmektedir.
2030 yılı başlarında planlanan Mars’a insanlı yolculuğu sadece oradan toprak örnekleri alıp ya da oranın yeryüzü şekillerini inceleyip orda yaşam kurma amaçlı olmadığını, bu amaca ulaşmak için gerekli olan zorlu süreçte yapılan icatların ya da daha önceden karşılaşmadığımız, tahmin bile edilemeyen zorluklarla başa çıkma yöntemlerimizin temel amaçlardan biri olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. NASA uzay araştırmaları hakkında şu sözü söylüyor: ”Önceden tamamlanmış olan uzay görevlerinin sonuçlarında ortaya çıkan teknolojilerin ve pratik zeka gerektiren yöntemlerin uzun yıllar süren yararları ve uygulamaları vardır.” Bu konuya küçük bir örnek vermek gerekirse astronotların kullandığı giysilerin kumaşlarını verebiliriz. NASA’nın geliştirdiği bu kumaş çelikten daha güçlü olmakla birlikte düşük saydamlık ve yüksek yansıtma özelliklerine de sahiptir. Bu araştırmalar neticesinde elde edilen teknoloji itfaiyecilerin giysilerinde, yangın esnasında kolayca nefes alabilmelerini sağlayan sistemlerde ve itfaiyecinin vücuduna yerleştirilebilir kalp ritmini gösteren monitörlerde (IPG system) kullanılır, IPG sistemi ile ilgili ayrıntılı bilgiyi aşağıda paylaştığım linkten okuyabilirsiniz.
Bir diğer gelişmede çevre bilimi alanındadır. Çoğu insan, NASA için uzayda yaşam bulmak adına testlerde 100 binlerce kiloluk roket yakıtlarını yakarken dünyayı kirlettiğini düşünebilir. Fakat NASA’nın bu konuda birçok araştırmaları mevcuttur. Şuana kadar hava kalitesi, iklim değişikliği ve alternatif enerji konularında birçok çalışmasını tamamlamış bulunmaktadır. Ayrıca Dünya’daki hızlı nüfus artışı doğal kaynakların tükenmesine, çevresel sorunlara, hayvanların yaşam alanlarının yok edilmesine, kirli havaya ve beraberinde hastalıklara sebep olmaktadır (Örneğin: Çin). Bu durumdan elde edeceğimiz sonuç, insanların yaşayacak başka bir gezegene ihtiyacı olmasıdır ve Dünya’daki aşırı nüfusu dengeleme ihtiyacıdır.
Ek olarak otomasyon-makineleşme, röprodüksiyon, biyosfer yönetimi ve bir gezegeni yaşanabilir kılma yöntemleri gibi konularda teknolojik gelişmelere imkân sağlamaktadır. Günümüzde teknolojinin sürekli gelişmesi, ilerlemesi yeni ihtiyaçların ortaya çıkmasına bağlıdır. İhtiyaçlar icatların annesidir…
Bu yazımda özellikle bu sene sürekli gündemde olan Mars ile ilgili merak edilenleri açıklamaya çalıştım. Diğer yazılarımda Uzaydaki ilginç gerçekleri ve bilinmeyenleri, bununla birlikte SpaceX’in ve NASA’nın Mars ile ilgili çalışmalarını, ayrıca göz önünde olmayan, Havacılık ve Uzay araştırmalarına yatırım yapan şirketlerin(Amazon gibi) çalışmalarını sizlerle paylaşacağım.
Uzay sizinle olsun…
Kaynaklar:
- nasa audience/forstudents/k-4/stories/nasa-knows/what-is-mars-k4.html
- education.seattlepi /advantages-going-mars-scientific-point-5563.html
- planetsave /2009/07/26/top-5-reasons-why-space-exploration-is-important-for-the-world/
IPG system: mdtmag /article/2012/01/implantable-pulse-generators-stimulate-medical-device-industry