Joseph Black: Fransa’da Bordeaux’da doğan Joseph Black, Glasgow ve Edinburgh üniversitelerinde tıp okudu; profesörünün laboratuvarında kimyasal deneyler yaptı. 1754’te doktora tezinde Black, tebeşir (kalsiyum karbonat) ısıtılıp sönmemiş kireç (kalsiyum oksit) haline getirilince, genellikle inanıldığı gibi ateşten yakıcı bir ilke almadığını,aksine ağırlık kaybettiğini gösterdi. Black, hiçbir sıvı ya da katı üretilmediği için, bu kaybın bir gaz olması gerektiğini anladı ve tebeşirde sabitlenen bir hava (gaz) olduğu için ona “sabit hava” dedi. Sabit havanın (şimdi karbondioksit olarak bildiğimiz) soluduğumuz gazlar arasında olduğunu da gösterdi.
1756’dan itibaren Glasgow’da tıp profesörüyken Black, ısı konusunda dönüm noktası olan araştırmasını yaptı. Ulaştığı sonuçları yayımlamamasına rağmen, öğrenileri bulgularını yaydı. 1776’da Edinburgh’a taşındıktan sonra, araştırma yapmayı bırakıp ders vermeye ve Sanayi Devrimi hız kazanırken İskoçya sanayisinde ve tarımında kimya temelli yenilikler konusunda tavsiyelerde bulunmaya odaklandı.
Henry Cavendish
18.yüzyıl kimyasının ve fiziğinin en garip ve en parlak öncülerinden biri olan Henry Cavendish 1731’de Fransa’da Nice’de doğdu. Her iki dedesi de düktü ve çok zengindi. Cambridge Üniversitesinde okuduktan sonra, Londra’daki evinde tek başına yaşadı ve çalıştı. Çok az konuşan ve kadınlardan utanan bir kişiydi; hizmetçilerine not bırakarak yemek siparişlerini verdiği söyleniyordu.
Cavendish yaklaşık 40 yıl boyunca Kraliyet Derneğinin toplantılarına katıldı ve Royal Institution’da Humphry Davy’e yardım etti. Kimya ve elektrik alanında önemli özgün araştırmalar yaptı, ısının doğasını doğru bir biçimde tarif etti ve Yer’in yoğunluğunu ölçtü ya da halkın dediği şekliyle,”dünyayı tarttı.” 1810’daa öldü. 1874’te Cambridge Üniversitesi, yeni fizik laboratuvarına onu adını verdi.
Önemli Eserleri
- 1766 Three Papers Containing Experiments on Factitious Air
- 1784 Experiments on Air (Philosophical Transactions of the Royal Society of London)
Sözü:”Bu deneylerden anlaşılıyor ki, bu hava, diğer yanıcı maddeler gibi, sıradan havanın yardımı olmadan yanamaz.”
Joseph Priestly
Yorkshire’de bir çiftlikte doğan Joseph Priestly muhalif bir Hristiyan olarak büyüdü, ömrü boyunca yoğun bir biçimde dindar ve politik davrandı.
Priestly 1770’lerin başında Leeds’te yaşarken gazlara ilgi duydu; ama en iyi çalışmalarını, Shelburne Kontu’nun kütüphanecisi olarak Wilshire’a taşındıktan sonra yaptı. İşleri hafifti ve araştırma yapmaya bol vakti vardı. Daha sonra kontla arası açıldı siyasal görüşleri çok radikal olmuş olabilir ve 1780’de Birmingham’a taşındı. Orada, özgür düşüncelilerden, mühendislerden ve sanayicilerden oluşan gayri resmi ama nüfuzlu bir gruba, Lunar Society’e katıldı.
Priestly’in Fransız Devrimini desteklemesi sevilmemesine neden oldu. 1791’de evi ve laboratuvarı yakıldı; Londra’ya ve ardından Amerika’ya taşınmak zorunda kaldı. Pennsylvania’ya yerleşti ve 1804’te orada öldü.
Önemli Eserleri
- 1767 The History and Present State of Electricity
- 1774-77 Experiments and Observations on Different Kinds of Air
Sözü: “Ürettiğim bütün hava türlerinin en dikkate değer olanı. Solunum bakımından sıradan havadan beş altı kat daha iyi olan havadır.”
John Dalton
İngiltere’de Lake District’te 1766’da Quaker bir ailede doğan John Dalton, 15 yaşından itibaren düzenli hava durumu gözlemleri yaptı. Bunlar birçok önemli iç görü edinmesini sağladı atmosfer neminin hava soğuyunca yağmura dönüştüğünü görmesi gibi. Dalton meteorolojik araştırmaları dışında, kardeşleriyle paylaştıkları bir durumdan da büyülendi: renk körlüğü. Bu konuyla ilgili bilimsel tebliği, 1817’de başkanlığına seçildiği Manchester Edebiyat ve Felsefe Derneğine kabul edilmesini sağladı. Bu dernek için,atom teorisiyle ilgili olanlar da dahil yüzlerce bilimsel yazı yazdı. Atom teorisi hızla kabul gördü ve Dalton sağlığında bir şöhret oldu. 1884’te Manchester’te cenaze törenine 40.000’den fazla kişi katıldı.
Önemli Eserleri
- 1805 Experimental Enquiry into the Proportion of the Several Gases or Elastic Fluids, Constituting the Atmosphere
- 1808-27 New System of Chemical Philosophy
Sözü:”Cisimlerin nihai parçacıklarının göreli ağırlığını araştırmak,bildiğim kadarıyla tamamen yeni bir konudur.”
Friedrich Wöhler
Almanya’da Frankfurt’a yakın Eschersheim’de doğan Friedrich Wöhler, Heidelberg Üniversitesinde doğum doktorluğu eğitimi aldı. Ama kimyaya tutkusu vardı ve 1823’de Stockholm’de Jöns Jakob Berzelius’tan ders almaya gitti. Almanya’ya dönünce, kimya alanında dikkate değer ve değişik bir mesleki yaşama başladı.
Organik bir maddenin ilk yapay sentezi dışında, Wöhler’in keşifleri çoğu kez Justis von Liebig’le birlikte yaptığı arasında alüminyum, berilyum, trityum, titanyum ve silikon da vardı. “Radikaller” başak maddeleri oluşturan temel moleküler gruplar düşüncesinin gelişmesine de yardımcı oldu. Bu teori, daha sonra çürütülmesine rağmen, bugün moleküllerin nasıl bir araya geldiğinin anlaşılmasının yolunu açtı. Sonraki yıllarda Wöhler göktaşlarının kimyası konusunda otorite haline geldi ve bir nikel saflaştırma fabrikasının kurulmasına yardım etti.
Önemli Eserleri
- 1830 Summary of Inorganic Chemistry
- 1840 Summary of Organi Chemistry
Leo Baekeland
Leo Baekeland Belçika’da Ghent’te doğdu ve oradaki üniversitede okudu. 1889’da kimya doçenti oldu ve Celine Swarts ile evlendi. Genç çift New York’ta balayındayken, Baekeland ünlü bir fotoğraf şirketinin başkanı olan Richard Anthony ile tanıştı. Anthony, Baekeland’ın fotografik işlemlerle ilgili çalışmalarından o kadar etkilendi ki, onu kimya danışmanı olarak işe aldı. Baekeland ABD’ye taşındı ve çok geçmeden kendi işini kurdu.
Baekeland, zenginleşmesini sağlayan Bakaliti geliştirmeden önce Velox olarak bilinen ilk fotoğraf kağıdını icat etti. Plastik dışında birçok buluşu vardır ve toplam 50’den fazla patenti tescil ettirdi. Ömrünün sonlarına doğru yalnızca konserve yiyen tuhaf bir münzevi oldu. 1944’te öldü ve New York’ta Sleepy Hollow Mezarlığına gömüldü.
Önemli Eserleri
1909 Paper on Bakelite read to the American Chemical Society
Sözü:”Gerçekten sert bir şey yapmaya çalışıyordum; ama sonra onun yerine gerçekten yumuşak, farklı şekillere sokulabilen bir şey yapmam gerektiğini düşündüm. İlk plastik böyle ortaya çıktı.”
August Kekule
Kendisine August diyen Friedrich August Kekule, şimdi Almanya’nın Hesse eyaletinde bulunan Darmstadt’ta 7 Eylül 1829’da doğdu. Giessen Üniversitesindeyken mimarlık okumayı bırakıp, Justus von Liebig’in derslerini dinledikten sonra kimyaya yöneldi. Sonunda Bonn Üniversitesinde kimya profesörü oldu.
1857’de ve ertesi yıl Kekule, karbonun dört valansı, basit organik moleküllerde bağlanma ve benzenin yapısı üzerine bir dizi yazı yayımladı; bu yayınlar onu, moleküler yapı teorisinin baş mimarı yaptı. 1895’te Kaiser 2. Wilhelm tarafından soyluluk unvanı verildi ve August Kekule von Stradonitz oldu. Kimya dalında ilk beş Nobel ödülünün üçünü onun öğrencileri aldı.
Önemli Eserleri
- 1859 Textbook of Organic Chemistry
- 1887 The Chemistry of Benzene Derivatives or Aromatic Substances
Sözü:”Gecenin bir kısmını bu düşüncelerin hiç olmazsa taslaklarını kağıda geçirmekle geçirdim. Yapısal teori bu şekilde var oldu.”
Dimitri Mendeleyev
En az 12 çocuğun en küçüğü olan Dimitri Mendeleyev 1834’te Sibirya’da bir köyde doğdu. Babası kör olup öğretmenlik işini kaybedince, Mendeleyev’in annesi bir cam fabrikası işleterek aileyi, geçindirdi. Fabrika yanınca, 15 yaşındaki oğlunu yüksek eğitim alması için St. Petersburg’a götürdü.
1862’de Mendeleyev Feozva Nikitiçna Laşçeva’yla evlendi;ama 1876’da Anna İvanova Popova’ya tutuldu ve ilk karısından boşanmadan onunla evlendi.
1890’larda Mendeleyev votka üretiminin yeni standartlarını düzenledi. Petrolün kimyasını araştırdı ve Rusya’nın ilk petrol rafinerisinin kurulmasına yardım etti. 1905’te İsveç Kraliyet Akademisi üyeliğine seçildi; Nobel Ödülüne aday gösterildi,ama olasılıkla iki eşliliğinden ötürü kabul edilmedi. Radtoaktif element 101 mendelevyum adını ondan alır.
Önemli Eserleri
1870 Principles of Chemistry
Sözleri:”Doğada genel bir düzen egemenliğinin varlığını keşfetmek ve bu düzeni yöneten nedenlerini bulmak bilimin işlevidir.”
“Alüminyum ve silisyuma benzer elementlerin atom ağırlıkları 65 ile 75 arasında olacak keşfini beklemeliyiz.”
Linus Pauling
Linus Carl Pauling ABD’DE, Oregon’da Portland kentinde doğdu. Hala Oregon’dayken kuantum mekaniğinden haberdar oldu ve 1926’da Avrupa’da dünya uzmanlarının yönetiminde konuyu araştırmak üzere bir burs kazandı. Dönüp, California Teknoloji Enstitüsünde yardımcı profesör oldu ve ömrünün çoğunu orada geçirdi.
Pauling biyolojik moleküllere büyük ilgi duydu ve orak hücreli aneminin moleküler bir hastalık olduğunu keşfetti. Barış kampanyaları da yürüttü ve ABD ile Vietnam arasında arabuluculuk çabalarından ötürü 1963’te Nobel Barış Ödülünü aldı.
Sonraki yaşamında,alternatif tıp coşkusunun bir sonucu olarak ünü zarar gördü.Soğuk algınlığına karşı bir savunma olarak yüksek dozda C vitamini alınmasını savundu;bu tedavinin etkisiz olduğu daha sonra kanıtlandı.
Önemli Eserleri
1939 The Nature of the Chemical Bond and the Structure of Molecules and Crystals
Sözleri: “Dünyada bilim insanlarının araştırmayacağı hiçbir alan yoktur. Yanıtlanmamış bazı sorular hep olacaktır. Genel olarak, henüz sorulmamış sorular vardır.”
“1935’te kimyasal bağın doğasını temelde eksiksiz anladığımı hissettim.”
Justus von Liebig
Almanya’da Darmstadt’ta bir kimyasal ürün imalatçısının oğlu olan Justus von Liebig ilk kimya deneylerini, çocukken babasının laboratuvarında gerçekleştirdi. Büyüyüp karizmatik bir kimya profesörü oldu; laboratuvara dayalı öğretme yöntemleri çok etkili oldu. Von Liebig bitkilerin büyümesinde nitratın önemini keşfetti ve ilk sınai gübreleri geliştirdi. Besin kimyasıyla da ilgilendi ve et özü çıkarmak için bir imalat süreci geliştirdi. Kurduğu şirket, Liebig Et Özü Şirketi daha sonra Oxo marka et suyu tabletleri üretecekti.
