Merhaba arkadaşlar bu yazımızda baskı devre tasarımı nasıl yapılır ,nelere dikkat edilir ve iyi bir tasarım için püf noktalar nelerdir ? bu sorulara yanıt vermeye çalışacağım.
Öncelikle tasarımın yapılabilmesi için elimizde bir devre çizimi olması gerekir, bunun için piyasada çeşitli programlar bulunmaktadır. Tavsiye ettiğim program proteus programıdır. Tavsiye sebebim bir paket program olmasıdır.
Baskı Devre Yapımı
isis ve ares programlarından oluşur isis programında devre çizimini gerçekleştirip simülasyon yapabiliyoruz ve ardından çizmiş olduğumuz programı direk isis üstünden ares’ e aktarabiliyoruz ve burada baskı devreye çizeceğimiz şekli düzenliyoruz burada dikkat etmemiz gereken husus kullandığımız elemanların boyutlarını göz önünde bulundurarak elemanların çok bitişik veya çok ayrık yerleştirilmemesi amaç en düzenli şekli elde etmektir. O yüzden elemanlar ne çok ayrık olması lazım nede iç içe girmesi gerekir.
Aklınızda soru işereti kalmaması için isis ve ares çizimlerinden örnek resimler göstermek istiyorum. Pcb Kart Tasarımı
Resimde gördüğünüz isis te gerçekleştirilmiş bir hesap makinesi devre çizimidir.
Alttaki resimde üstteki çizimden bağımsız (farklı bir devre) bir ares çizimidir.
Areste çizdiğimiz devremizi çıktı almak üzere kaydediyoruz. Bundan sonraki işlem ares çizimini pcb kartımıza aktarma işlemidir. Bunun için çeşitli yöntemler vardır. ben en çok kullanılan yöntemi anlatmak istiyorum.
Dipnot: Areste çizdiğimiz çizimi aynalayıp çıktı almalıyız ki çizim kağıttan bakıra düz olarak geçsin.
Öncelikle gerekli malzemelerin listesini çıkaralım;
1) Bakır plaket (areste çizdiğimiz devre göz önünde bulundurularak en uygun ölçülerde seçilmelidir. )
2) Yağlı (ince kuşe) kağıt (areste çizdiğimiz devreyi kuşe kağıda çıktı olarak alıyoruz.)
3) Ütü (kuşe kağıdımızdaki devreyi ütü vasıtasıyla bakır plakete aktarıyoruz.)
4) Plaketi temizlemek için sert sünger
5) Asetat kalemi (ütüleme işleminden sonra çıkmayan yolları çizmek veya düzenleme yapmak için)
6) Karışım için tuz ruhu , en az % 30 saflıkta perhidrol (%50 tercih ederim )
7) Karışımda kullanacağımız plastik kap (plastik olması önemli bakır veya alaşımlı şeyler kullanmayın :)
NOT: bakır plaketi elektronikçilerden , ince kuşe kağıda çıktıyı ve asetat kalemini kırtasiyeden , karışım için perhidrolü kozmatikçilerden veya eczaneden , tuz ruhunuda bakkal market vs. yerlerden temin edebilirsiniz.
Araç gereçlerimizi temin ettiğimize göre sıradaki aşamaya geçebiliriz. Areste çizip baskı devre şemasının ters görüntüsünü yağlı(kuşe) kağıda çıktısını alıyoruz. Sonra aldığımız bakır plaketin bakır yüzeyini temizliyoruz ki çizim üzerindeki detaylı ince yollar kopmadan ve bozulmadan bakırın üzerine geçsin. Bakır yüzeyini temizledikten sonra bakır yüzeyine parmaklarınızı değdirmemeye dikkat edin. Daha sonra yağlı kağıdı plaket boyutuna ayarlayarak plakete ataç veya bant yardımıyla tutturuyoruz.
Yağlı kağıdı bakıra tutturduktan sonra ütüyü fazla bastırmadan yaklaşık 15-20 dk. boyunca ütülüyoruz. Bu işlemi fazla uzatmayın plaketi yakabilir veya zarar verebilirsiniz. Bu işlemi tecrübe ettikçe daha iyi öğreneceksiniz.
Ütüleme işleminden sonra devre çiziminin bakır plakete daha iyi geçmesi için ılık suyun içinde bekletmenizi öneririm diğer türlü soğuk suda plaket üzerindeki kağıdı elinizle temizlemek zorunda kalacaksınız.
Devremizi plaket üzerine aktarma işlemini tamamladık. Plaket üzerindeki devreyi kontrol etmemizde fayda var eğer çıkmayan yol veya eklemek istediğimiz birşey varsa asetat kalemiyle düzenlemeler yapabiliriz. Sırada bakır plaketin devre çizimi dışındaki kısmını asit karışımımızla eritme zamanı bu işlem biraz dikkat ve tedbir gerektirir. Bu işlem için almamız gereken önlemleri söyleyip işlemimize geçelim.
1) Bu işlemi kesinlikle ev dışında bir yerde yapmalıyız yaptığımız yer açık bir yer olmalı ve işlem sırasında çıkan gaz zararlı olduğundan solumamaya dikkat etmeliyiz. Tabi ki bu işlem esnasında kesinlikle eldiven kullanmalıyız.
2) Yaptığımız karışıma temas etmekten kaçınmalıyız ve cildinize temas etmemesine dikkat edin.
Ederse ne olur sorusuna karşın karışımın değdiği yer beyaz renk alıyor ve deride biraz yanma ve sertleşme oluyor 1,2 saat içinde geçiyor fakat dikkatli olmamızda fayda var.
Uyarılarımızdan sonra karışımın hazırlanmasına gelelim. Karışımın oranı çok önemlidir perhidrolü fazla kaçırırsanız bakır plaketteki çiziminiz komple veya bir kısmı kalkar. Eğer perhidrolü az atarsanız bu sefer bakırın çözülmesi gecikir ve uzun zaman alır.
Şimdi bu oran için tecrübelerimi size aktarmaya çalışacağım.malzeme listesinde de bahsettiğim gibi perhidrolün saflık oranı çok önemlidir. piyasada en düşük oran olarak % 6 gördüm ki bu işimize yaramaz almayın karışımda kullanılabilecek oranlar % 20 üstüdür ve ben % 20 , % 30 ve % 50 saflık oranlarına sahip perhidroller için karışım oranlarını vereceğim.
%20 için karışım oranı;
1 kapak perhidrol 2,5 kapak tuz ruhu
%30 için karışım oranı;
1 kapak perhidrol 3 kapak tuz ruhu
%50 için karışım oranı;
1 kapak perhidrol 4 kapak tuz ruhu
Eğer yaptığınız devre büyük bir devre ve bakır plaketinizde büyükse bu oranlarla başlayıp üzerine yavaş yavaş biraz daha perhidrol eklemenizde fayda var çünkü bakır çözüldükçe asitin etkisi azalıyor. Duruma göre biraz daha perhidrol ekleyebilirsiniz fakat bu ekleme işlemini direk plaketin üzerine doğru değilde kabın kenarından yaparsanız daha iyi olur.
Başka bir öneri plaketi karışımın içine attıktan sonra kabı sağa sola yavaşça sallarsanız çözülme etkisi daha iyi olur ve daha çabuk sonuç alırsınız asit bakırın yüzeyine ne kadar temas ederse o kadar etkili oluyor.
Bakırın çözülme işlemi gerçekleştikten sonra plaketi tahta kağıt vb. birşeyle alıp suyla yıkayın ve kurulayın üzerinde asit kalmasın. Son olarak plaket üzerindeki asetatı zımpara veya sert bir sünger yardımıyla yollara zarar vermeden çıkarıyoruz.
Plaket üzerinde siyah leke kalırsa selülozik tiner yardımıyla lekeleri silebiliriz. Böylelikle bakırın yüzeyi parlak ve lehime daha elverişli duruma gelir.
Pcb tasarım işlemimiz bitmiştir bundan sonra drill motor yardımıyla deliklerimizi açıp elemanlarımızı yerleştirip lehim işlemimizi gerçekleştirebiliriz.
Bu resimde de örnek bir şeffaf baskı devre kağıdına aktarılmış yollar mevcut.
Umarım açıklayıcı ve yardımcı olabilmişimdir, Saygılarımı sunar iyi çalışmalar dilerim.