Bu yazımda 2000 yıl öncesine ait bağdat pili hakkında olacak. Elektrik üretme kapasitesine sahip olduğu görülen Bağdat Pili isimli düzenek, 2000 yıl öncesine ait, kilden yapılmış 13 santimetre uzunluğundaki bir çömlek idi. Çömleğin içinde, demir bir çubuk etrafına sarılmış olan bakır silindir bulunuyor, içerideki düzenek ziftle kaplanarak mühürlenmişti. Bu düzenek, içine konulan sıvının özelliğine göre elektrik üretebiliyor. Dünyanın en gizemli antik nesneleri arasında sayılan ve sıkça adından söz ettiren pil, 1930’lu yıllarda Alman arkeolog Wilhelm Koenig tarafından, Bağdat yakınlarındaki bir bölgede keşfedildi.
Koenig, düzeneğin beraberinde bulduğu parçalara göz attığında, bir arada kullanılabilen bir sistem meydana geldiğini düşündü ve kıymetli objeleri elektroliz yoluyla kaplamak amacıyla üretilmiş olduğunu ileri sürdü. Bu antik düzenek, izleyen seneler içerisinde yabancı araştırmacıların da ilgisini çekmeye başladı. Yapılan analizler, içine sirke ya da şarap gibi asidik özellikli sıvılar konulduğunu, bu nedenle oluşmuş bazı aşınma izleri olduğunu gösterdi. 70’li yıllarda Alman araştırmacılardan oluşan bir grup, düzeneğin bir kopyasını yaparak Koenig’in iddiaları test ettiler ve ince bir gümüş tabakasını elektrolizle kaplamayı başardılar.
Başka bir araştırmacı da yine kendi ürettiği bir kopyayı üzüm suyuyla doldurdu ve 1,5-2 volt gücünde elektrik ürettiğini gördü. O zamandan bu yana farklı kopyaları üzerinde sayısız deney gerçekleştirildi ve bilimsel olarak da kanıtlandığı için bir pil olduğu kabul edildi. Peki antik bir kültür elektriğin varlığından nasıl haberdar oldu ve bu pili hangi sebeple kullandı?
En iyi açıklama şu şekilde;
Pilin yaşı ve bulunduğu bölge, Pers imparatorluğu ya da İkinci Pers İmparatorluğu dönemlerine ait olduğunu göstermekte. Her ikisinin de savaşçı kimlikleriyle ünlü oldukları ve bilimsel çabalarına dair pek fazla kayıt olmadığı düşünülürse, Bağdat Pili’nin gerçekten çok gizemli bir düzenek olduğuna hiç şüphe yok. Bazı araştırmacılar, tarihlerin doğru belirlenememiş olabileceğini, yine de yapısının İkinci Pers İmparatorluğu devrindeki çanaklara benzediğini söylüyor.
Bağdat pili amacıyla ilgili birden fazla teori mevcut. Bunlardan biri, tedavi edici bir yöntem olarak kullanılmış olabileceğini söylüyor. Çünkü Antik Yunan medeniyetinde, elektrik uygulamanın acıyı dindirdiği biliniyor, bunun için hastanın ayak tabanına elektrikli yılan balığının elektriği veriliyordu. Ancak uzmanlar bu düşük voltajlı pilin acıyı dindirebilecek kadar elektrik üretemediğini de söylüyor.
Öyleyse bu teoriyi elemek zorundayız. Arkeologların üzerinde anlaştığı herhangi bir teori yoksa da geniş çapta kabul gören tek açıklama, elektroliz kaplama için kullanıldığı. Bakır bir altın olduğuna inandırabilirsiniz. Örneğin takı üretiyorsanız, elinizdeki malzeme bir anda değerlenecek demektir.
Sonuç: Bağdat Pilinin gerçekten bir pil olduğu kesindir. Neden üretildiği ise bilinmiyor. Hangi amaçla kullanıldığı konusundaki yaklaşımların hiç biri henüz ispatlanmış değil.