Yaygın kullanımı argon kaynağı olarak bilinse de çeşitli platformalarda karşımıza TIG, WIG ve GTAW gibi farklı isimlendirmelerle de çıkar. Sahada kullanıldığında çok fazla avantaja sahip olan argon kaynağını anlatmadan önce konuyu daha iyi kavrayabilmemiz adına kabaca kaynak nedir, sağlıklı kaynak nasıl olmalıdır ve kaynak yaparken nelere dikkat edilmelidir, bunlardan bahsedeceğim. Anlatımımda yaptığım araştırmaların yanısıra sahada şahit olduğum deneyimlerimden, gözlem ve raporlarımdan da yararlanacağım. Keyifli okumalar.
Kaynak işlemi imalat alanının en önemli aşamalarından biridir. Üretim aşamasında kullanılacak iki parçayı ısı, gaz, basınç veya hepsini kullanarak birleştime işlemine basitçe kaynak diyebiliriz. Tabiki kaynak işlemi sadece iki parçayı birleştirmek için değil daha fazla parça montajında da kullanılabilir. Sahadaki gözlemlerime dayanarak kaynak işlemi yaygın olarak metal ve termoplastik malzemelerin montajında kullanılıyor. Fakat daha sonra araştırmalarımdan öğrendim ki ahşap temelli malzemeler için de kaynak kullanılabiliyor. Tabiki kaynak işlemi içerisinde birçok farklı türü içeriyor. Bundan dolayı da yapacağımız işlemin türüne, kaynak uygulanacak malzemenin cinsine de bakılarak en uygun kaynak yöntemi seçiliyor.
Bu nokta çok önem arz ediyor çünkü dışarıdan bakıldığında oldukça basit gibi görünen kaynak işlemi yanlış malzemeye yanlış kaynak yöntemi seçildiği zaman tam bir fiyasko ile sonuçlanabiliyor. Bu da hem mali hem de zaman açısından zararda olmak demek. Bu nedenle kaynak yapılacak malzeme ve kaynak yönteminin uygunluğu oldukça önemli olduğundan kaynak türlerini tanımak ve malzeme bilgisi konusunda yetkinliğe ulaşmak kritik bir nokta.
Kaynak işlemi hem açık alanda hem de kapalı alanda (staj yaptığım fabrikada çok büyük bir asit tankı üretiminin kalite kontrol aşamasında bir problem çıktı ve tanka içeriden argon kaynağı yapılması gerekiyordu. İşin zorlu tarafı tank üzerinde emisyon işlemi için kullanılacak çok küçük çapta bir giriş vardı. Kaynak işlemini gerçekleştirecek ebat açısından en uygun usta seçildi ve gerekli önlemler alınarak o daracık ve hava akımının minimum döndüğü alanda argon kaynağı yapıldı. Oldukça zorlu bir işlemdi ama başarıyla tamamlandı.) gerçekleştirilebilir.
Günümüzde 10 dan fazla kaynak çeşidi kullanılmaktadır fakat bunlardan en yaygın olanları MIG gazaltı kaynağı, Argon kaynağı, Elektrik ark kaynağı, Özlü telle ark kaynağı, Tozaltı kaynağı, Oksi-asetilen kaynağı ve Plazma ark kaynağı olarak bilinir. Hangi kaynak türü gerçekleştirilecek olursa olsun mutlaka uygun koruyucu ekipmanlarla ve usta kişiler tarafından yapılmalıdır çünkü kaynak sırasında göz sağlığını olumsuz etkileyen ışımalar gerçekleşmekte ve solunduğunda sağlığa zarar veren zehirli bazı gazlar(kaynak türüne göre değişir) açığa çıkmaktadır. Bu yüzden gerekli önlemleri almak hayati önem taşımaktadır.
Argon Kaynağı Nedir?
Sahada yukarı saydığım ve saymadığım birçok kaynak türünü gözlemleme ve bunlar hakkında rapor tutma, araştırma yapma, kaynak ustaları ve mühendisleriyle konuşma şansına eriştim. Bu sayede kolayca diğerleri ile mukayese ederek Argon kaynağını daha çok sevdim daha avantajlı buldum ve bu alanda birçok araştırma yaptım. ”Tungsten Inert Gas” kelimelerinin baş harflerini alarak TIG kaynağı olarak da geçen argon kaynağı ergime derecesi çok yüksek olan tungstenden yapılmış elektrotlar ile kaynatılacak parçalar arasında oluşur. Koruyucu gaz olarak argon kullanılır.
Hepimizin kimyadan da hatırlayacağı üzere argon soygazdır ve herhangi bir tepkimeye girmez bu sebeple de yüksek koruma sağlar diyebiliriz. Argon(TIG) kaynağının gözlemlediğim avantajlarından bahsedecek olursam:
- Şöyleki kullanılan yüksek kaliteli ekipmanlar sayesinde yapılan kaynak diğer kaynaklara göre yüksek hassasiyet içerir. Sıcaklık daha kontrol altındadır. Ses, sıçrama ve gürültü
oldukça minimum düzeydedir. Hatta kaynak türleri arasında en sessiz ve narin olan kaynak olarak biliniyor argon kaynağı. Kaynak sırasında açığa çıkan ark kullanılan tesirsiz gazın korunması nedeniyle şeffaftır ve bu da büyük avantaj sağlar. Neden peki? Şöyleki kaynak işlemi sırasında çektiğimiz kaynağı ne kadar pürüzsüz ve net görebilirsek o kadar hatasız çekeriz. Bu argon kaynağında arkın şeffaf olması nedeniyle kaynak hizası netliğini korur ve hata oranı çok aza indirgenir ayrıca yapılan kaynak tertemiz olur. - Diğer bir avantajlı durum ise her türlü pozisyon ve uygulama alanına olan yatkınlığıdır. Argon kaynağını dikey, yatay ve kalınlık ölçüleri dahil olmak üzere birçok pozisyonda kullanabilirsiniz. Yani birden çok boyut ve şekil bu kaynağı açık, kısıtlı ve dar alanlarda kullanmamıza imkan verir. Yukarıda bahsettiğim asit tankı örneğini hatırlayacağınız üzere çok dar ve kapalı bir alanda işlemin başarılı olmasını ve imalat hatasının kapanmasını sağlamıştı. Yani her türlü pozisyona olan yatkınlığı imalat alanında işlemlerin hızlanmasını sağlıyor. Ayrıca argon kaynağı endüstriyel ekipman, mobilya, araç ve daha uygulamalar için de olumlu açıdan imkan sağlıyor.
- Tungsten,Molibden ve Titanyum gibi yüksek erime noktasına sahip malzemeler için de elektrot haznesi bulunur ve bu da işlem seçeneğini arttırır.
- Argon kaynağı ile her defasında mükemmel bağlantılar sağlayabiliriz. Şöyleki diğer kaynak türlerinde sık sık elektrot değiştirmemiz gerekir ve bu değişim aşamasında aleti durdurmamız gereklidir. Zamansal olarak sıkıntıya neden olan bu problemle bir argon kaynakçısı karşılaşmaz çünkü elektrotu değiştirmek için aleti durdurmanıza gerek bile yoktur.
Gözlemlediğim avantajlar yanında birtakım dezavantajlar da mevcut tabiki. Bunlardan ilki argon kaynağı detaylı ve usta işi bir kaynak türü olduğundan her zaman bir usta eline ihtiyaç vardır. Kullanılan CNC kaynak makinası da oldukça karışık olduğundan ustaya her zaman ihtiyaç duyuluyor. Diğer birisi süresel sıkıntıdır. İnce hassasiyet gerektirdiğinden kaynak süresi diğerlerine göre biraz fazla uzayabiliyor. Son olarak da kullanılan argon kaynağı makinasının inert gazı, farklı kaynak türlerinde kullanılan herhangi bir akı malzemesine kıyasla çok maliyetlidir. Tabiki her kaynak yönteminin kendi içinde birçok dezavantajı var. Gözlemlerime göre Argon kaynağı neden olduğu dezavantajları sağladığı verimle kapatabilen işlemlerden biri.