Antibiyotikler, bakteriyel enfeksiyon hastalıkları için kullanılan ve insan sağlığı açısından çok büyük öneme sahip ilaçlardır. Günümüzde insanların araştırma isteğinin artmasıyla birlikte antibiyotiklerle ilgili merakları da artmıştır. Hiç kullanmamayı savunan bir kesim olduğu gibi bilinçsizce kullanan bir kesim de vardır. Yazımızda ise bunların doğruluğunu sorgulayacağız.
Antibiyotik Nedir?
Penisilin 1920 yılında keşfedilmiştir. Bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde kullanılmaya başlanmıştır. Daha sonra ise yavaş yavaş diğer antibiyotikler de keşfedilmiştir. Antibiyotik direkt olarak bakteriyi hedefler. Ya hücre duvarını bozar ya da bazı sentez mekanizmalarına zarar vererek zararlı etkenleri ortadan kaldırmaya çalışır.
Antibiyotik Kullanımı
İstatistiklere göre grip ve soğuk algınlığında antibiyotik kullanımının fazla olduğunu görüyoruz. Yaygın inanışın aksine antibiyotikler grip ve soğuk algınlığında kullanılmaz. Çünkü antibiyotikler bakteriyel enfeksiyonlarda kullanılırken gripte etken virüstür. Böyle bir durumda alınan antibiyotiklerin tedavi açısından hiçbir faydası yoktur. O zaman sağlık için zararlı olabilir. Kısaca diyebiliriz ki mikrobiyolojide hastalık etkeninin bakteri olduğu kanıtlandıktan sonra hekim kontrolünde, uygun dozda ve uygun zaman aralıklarında kullanılır.
Antibiyotikler Zararlı Mı?
Ülkemizde ve dünyada antibiyotik kullanımının hızla arttığını görüyoruz. Bunun en büyük nedeni ise bilinçsiz bir şekilde antibiyotik kullanımına devam etmektir. Yani hekim vermeden kullanmak ya da hekimin verdiği süre boyunca ilacı kullanmamak bilinçsizce kullanmaktır. Peki, bunlar ne gibi sonuçlar doğurabilir? Çeşitli yan etkileri vardır; sindirim sistemi bozuklukları, bağışıklık sistemi zayıflaması, ağızda yaralar, ülser, tip 1 diyabet riski, alerji, öksürük, nefes alma zorluğu, deri döküntüleri gibi. Ama en çok korkulan sonuç antibiyotik direnci gelişmesidir. Diğer nedenlerin hepsi sadece kişiyi etkilerken antibiyotik direnci gelişmesi ise tüm toplumu, tüm dünyayı olumsuz etkiler. Direnç bir kere geliştiğinde geri dönüşü olmuyor. Nedir bu direnç? Örneğin bir bakterinin hücre duvarına etki eden bir antibiyotik var.
Bunu uygun koşullarda kullanmadığımızda bakteriler de buna karşı savunma mekanizması geliştirebiliyor. Artık o antibiyotik etki etmez oluyor. Çeşitli mekanizmalara sahip ilaç arayışları başlıyor böyle olduğunda. Diyebiliriz ki antibiyotikler sadece hekim verdiğinde ve kullanmamızı söylediği süre boyunca kullanılmalıdır. Uygun bir tedavi için öncelikle doğru teşhis gerekir. Etkenin sadece bakteri olması yetmez. Bakterilerin ayrıldığı çeşit çeşit sınıflar vardır. Bakterinin çeşidi değiştikçe kullanmamız gereken antibiyotik de değişir.
İlginizi çekebilir: antibiyotik direnci nedir
Örneğin penisilin hücre duvarına hasar verir. Bu yüzden hücre duvarı olmayan bakterilere etki etmez. Kısaca diyebiliriz ki bilinçsiz antibiyotik kullanımı fayda sağlamaz üstelik birçok zarara sebep olur. Bu yüzden kendimiz antibiyotik kullanmaya karar veremeyiz. Sadece hekim reçete ettiğinde antibiyotik kullanmalıyız.