Kuantum ışınlanma diğer bir adıyla kuantum dolanıklık insanların bir kısmını heyecanlandırırken bir kısmının da kafasını kurcalamaya yeten bir kavramdır. Henüz yeterince iyi anlaşılabilmiş bir olgu olmamasına rağmen gelin bu konuya bir açıklık getirelim. Kilometrelerce uzaklıkta birbiriyle hiçbir teması olmadan etkilenebilen iki parçacık düşünün. Çoğu bilim kurgu filmlerinde gördüğünüz o sahneleri aklınıza getirin. Ne kadar imkansız görülse de evet.
Kuantum evreninde bir ışınlanma gerçek olabilir ve hata bu ışınlanmanın (dolanıklığın) kuantum bilgisayarların çalışabilmesinde de da büyük bir payı vardır. Kuantum dolanıklık, iki kuantum parçacığının birbirlerine bağlıymışçasına etkileşen, görünen bir etki olmaksızın herhangi bir parçacık üzerindeki ölçümün, birbirlerine ne kadar uzakta olursa olsun diğer parçacığı da etkileyebildiği bir olgudur.
Kafa karıştırıcı gibi gözükse de bir foton kendinden daha düşük enerjili iki fotona ayrılarak da dolanıklık elde edilebilir. Bununla ilgili olarak Einstein’ın “belli bir mesafedeki hayaletsel eylem” diyerek de alaycı bir ifadeyle belirtiği bu olay tam aksine Erwin Schrgdinger ve John Bell gibi bilim insanları tarafından da destek görmüştür. Birbirleriyle zıt etki kurabilen ve aynı anda etkilenebilen bu parçacıkların bulundukları durumları da bilebiliriz. Örneğin ölçümü yapılan dolaşık parçacığın momentumunun diğer bir dolaşık ikizinin de momentumunun bilgisine ulaşabiliriz. Aynı zamanda da konumlarının, spinlerinin, vb gibi birçok fiziksel güzelliğinin de bilgisini edinmemiz mümkündür.
Daha açık bir şekilde ifade etmek gerekirse zıt spinlere sahip iki elektron bulunabilir buradaki asıl ilgi çekici olay ise bu iki elektrondan birinin diğeri üzerinde oluşturduğu bir etkiyle ikiz dolaşık elektronunun da spin (dönüş) yönünü değiştirebilir. İşte buna iki elektronun da birbirlerine bağlı olarak hareket etme durumu yani dolanık olma durumu denir. Kanada ve Çin’de ve daha birçok yerde bu konuyla ilgili birden fazla deney yapılmıştır ve halen daha yapılmaya devam edilmektedir. Şu ana kadar yapılan deneylerden biri de iki farklı adada (La Palma- Tenerife) bulunan parçacıklarla yapılan deneydi. Aralarında 143 km bulunan bu parçacıkların zıt bir şekilde birbirlerine doğru yaklaştıkları dedektörlerin ölçümüyle kanıtlanmış oldu. Böylelikle kuantum dolanıklık devrimi başlatıldı.