Popüler olmaya başladığı zamanlarda, insanları heyecanlandıran, ne kadar pratikmiş hemen almalıyım dedirten mikrodalga fırınlar insanları bazı sebeplerden dolayı endişelendirmiş olsa da günümüzde neredeyse hepimizin mutfaklarında mevcut. Pratik ve hızlı olması sebebiyle kullanmayı tercih ettiğimiz bu mikrodalga fırınlar zararlı mı, kanser yapar mı diye birçok soruyla kullananların kafasını karıştırıyor. Bu yazımda bu soruya cevap vermeye çalışacağım.
Mikrodalga nedir?
Mikrodalgalar telefon, televizyon gibi elektronik cihazlarda kullanılan radyo dalgalarıdır. Mikrodalga fırınlar ise isminden de anlaşılacağı gibi çok kısa radyo dalgalar olan mikrodalgaları ısı enerjisine dönüştürerek besinleri çok kısa sürede ısıtmamızı ve pişirmemizi sağlarlar.
Mikrodalga fırının icadı
1946 yılında Dr. Spencer “Magnetorn” ile çalışırken cebindeki çikolataların eridiğini görmüştür. Bunun üzerine farklı gıdalarla deneyler yaparak mikrodalga fırının icat edilmesini sağlamıştır. İlk üretilen mikrodalga fırın oldukça büyüktür. (1.8 metre, 340 kg)
Mikrodalga nasıl çalışır?
Fırının içinde “Magnetorn” parçası 60 Hz enerjiyi mikrodalgalara dönüştürür. Mikrodalga fırınlar besine ısı veya radyasyon yollamaz bu yüzden su moleküllerine ihtiyaç duyar, suya ihtiyaç duymasının sebebi mikrodalgaların su olmayan maddeleri tanımamasıdır,su moleküllerini titreştirerek ısı enerjisi açığa çıkarır bu yüzden yemeği koyduğumuz tabaklar ısınmaz.
Mikrodalga fırınlar kansere neden olur mu?
Bazı araştırmacılar mikrodalganın direkt kansere sebep olduğunu söylerken, bazıları ise besin değerlerini değiştirdiğini söylemektedir. Olayın aslı nedir diye sorduğumuzda ise mikrodalga enerjisinin ısı enerjisine dönüşüp ve besinlerde radyasyon oluşturmadığıdır. Besin değerleri hakkında bir açıklama yapacak olursak, ısınmaya maruz kalan her besin bir miktar denatüre olacaktır. Bu yüzden mikrodalga yol açıyor diyemeyiz. Ancak buzluğa attığımız ve hemen çözülmesi için mikrodalgaya koyduğumuz yeşilliklerin su molekülleriyle etkileşime girerek yararlı besinleri suyla beraber dışarı atarak kaybetmesine neden olacağı söylenebilir. Bu yüzden bu tür besinleri mikrodalgaya atılmasından ziyade bekletilerek çözülmesi sağlanması önerilir. Ayrıca, mikrodalga fırınların diğer besin ısıtmak için kullandığımız aletlere göre daha az zararlı olduğu söylenilmektedir. Bunun sebebi mikrodalga fırınların daha kısa sürede ısıtması ve bu sayede vitaminlerin daha az bozunmasına engel olmasıdır. Buradan çıkaracağımız sonuç mikrodalga fırınların yemek pişirmek için kullandığımız aletlerden hiçbir farkı olmadığıdır.
Mikrodalga fırın kullanırken dikkat edilmesi gerekenler:
- Fırın boş çalıştırılmamalıdır.
- Herhangi bir sorun olması durumunda teknik servise gönderilmeli, evde tamir edilmeye çalışılmamalıdır.
- Isıdan ve ıslak alanlardan uzak tutulmalıdır.
- Besinlerle birlikte kullanılması çok sağlıklı olmayan plastikler, mikrodalgaları çekerek kanserojen etkileşime neden olabilirler. Bu yüzden plastik maddeler mikrodalga fırına konulmamalıdır.
- Melaminden üretilen kaplar mikrodalgaya konulmamalıdır.
- Mikrodalga için özel olarak üretilen kapların kullanılmasının tercih edilmesi daha sağlıklı olacaktır.
- Mikrodalga fırına kesinlikle plastik madde konulmamalıdır.
- Mikrodalga fırın zararlı değildir demek hiçbir şekilde zararlı değil demek değildir. Direkt maruz kalınması zararlıdır o yüzden mikrodalga çalışırken karşısında durulmamalı, kapağı düzgünce kapatılmalı ve çalışırken kesinlikle açılmamalıdır. (Bu dışarıya doğrudan mikrodalgaların sızdığı anlamına gelmez, fırının 2.45 Gigahertz frekans oluşurken dışarıya çok az miktarı sızdırılır.)
- Mikrodalga fırınlar radyasyondan daha çok korunması gereken insanlara bir zararı yoktur, yüksek radyasyona her zaman maruz kalmak hiçbir zaman doğru değildir.
Unutulmamalı ki günlük hayatımızda radyasyona günümüz şartlarında kullanmaktan kaçışımız olmayan telefonla, televizyonla, wi-fi ile bir şekilde maruz kalıyoruz. Sürekli elimizde olan telefonları, her gün saatlerce kullandığımız interneti, çocukların eline oyalansın diye verdiğimiz tablet bilgisayarları umursamamıza rağmen bize korkutucu bir canavar gibi görünen mikrodalgaların bunlardan hiçbir farkı yoktur. Doğru kullanıldığı takdirde, mikrodalga fırınınızın bozuk olmaması halinde size doğrudan zarar veremez, kanser olmanıza sebep olamazlar.