Öncelik olarak Raylı Sistemler Mühendisliği teriminin açıklamasını yaparak başlayalım. Makine Mühendisliği’nin bir alt dalı olan Raylı Sistemler Mühendisliği, Makine mühendisliğinden farklı olarak raylı sistemler üzerinde çalışmalar yapan bir mühendislik dalıdır.
Peki raylı sistemler derken neyi kastediyoruz;
Raylı sistemler genel manada asansör sistemleri, demiryolu, teleferik vb. gibi alanlarda çalışmalar yapabilir. Ancak raylı sistemler mühendisliği’nde ağırlıklı olarak demiryolları üzerine eğitimler alınmaktadır. Bunun başlıca sebebi ülkemizde demiryolu ağı yeni gelişmeye başlamış ve tüm hızıyla da devam etmektedir. Raylı Sistemler Mühendisliği ’de bu alanda uzmanlaşmış mühendisler yetiştirerek demiryolları alanındaki mühendis ihtiyacını kapamayı hedeflemektedir.
Raylı sistemler mühendisliğini şekilde de görüldüğü üzere 4 kola ayırdım. Bu yazımda raylı sistemler inşaat kolunu incelemeye karar verdim.
Alt Yapı
Demiryolunda Tahkimat
Demir yolunun yer altı, yeryüzü sularına karşı, kar yağışı ve çığ düşmelerine karşı korunması için alınması gereken önlemlerin bütünüdür.
Geçitler
Demiryolunda bir tarafından diğer tarafına geçilmesini sağlayan tesislere geçit denir.
Gabariler
Demiryolu araçlarının güvenli bir şekilde seyir etmesi için yolun ii tarafına ve üzerine bırakılan boşluğa gabari denir.
Köprü ve Menfezler
Akarsu, karayolu vb. gibi engelleri aşmak üzere inşa edilen 8m ve daha büyük yapılara köprü, 8m’den daha küçük yapılara ise menfez denir.
Platform
Üst yapı malzemelerinin döşeneceği ve üst yapıdan gelecek olan etkileri karşılayabilecek kalitede zemin ve formasyon tabakasından oluşur.
Tüneller
Demiryolu güzergahında bulunan yarmanın maliyetli olduğu durumlarda iki ucu açık olacak şekilde araziye açılan deliğe tünel denilir.
Balast
Traversler tarafından iletilen etkileri çökme olmaksızın sürtünme ile bu etkileri sönümleyen 30-60mm ebatlarında keskin kenarlı ve keskin köşeli taşlara balast denir.
Travers
Raylardan gelen yükleri yayarak balastlara ileten, ekartmanın korunmasını sağlayan, eksen kaçmasını önlemek ve raylara içe doğru eğim vermesini sağlayan elemana travers denir.
Makaslar
Demiryolunda ray üzerinde hareket eden bir aracı bir raydan diğer bir raya geçişini sağlayan elemana makas denir.
Raylar
Demiryolu araçlarının tekerleklerinin yuvarlanmasını, bu tekerlere kılavuzluk yapan ve dingilin yaptığı etkiyi traverse aktaran malzemeye ray denir.
Bağlantı elemanları
Rayları, raylara ve traverslere bağlayan ray ve travers arasındaki kuvvet aktarımını sağlayan malzemelere bağlantı elemanları denir.
