Merhaba, Endüstriyel bakım onarım mühendisliği (EBOM) , günümüz fabrikalarında önemli bir ihtiyaca ulaşmıştır. Makinelerin kompleks hale gelmesi, daha verimli çalıştırılmak istenmesi ve tabi ki durmaksızın çalıştırılmak istenmesi gibi durumlar mühendislik bakış açısını bakıma da taşımız ve hatta bununla ilgili birçok bakım dalı geliştirilmiştir. Aşağıda ortalama bir tesis için iş ilanlarında görebileceğiniz Endütriyel Bakım Onarım Mühendisinin görev tanımını adım adım inceleyeceğiz;
- İş verimini artırmak için mevcut makineleri geliştirmek
Makineler üzerinde bulunan mekanik, elektrik, pnömatik ve hidrolik sistemlerin daha verimli ve düzgün şekilde nasıl çalışacağını analiz etmeniz – geliştirmeniz beklenecek. Yapacağınız işlemi, makinelerin üretim aşamasında yapılan hataların giderilmesi veya standart üretilen makinenin kendi fabrikanıza uyarlanması olarak görebilirsiniz. Aslında eğlenceli ve tatmin edicidir. Gerçekçi olmak gerekirse arızalardan kalan boş zamanlarınızı ( tabi olursa ) doldurma anlarınız olarak tanımlanabilir.
- Fabrika için gerekli olabilecek yeni makinelerin fizibilite çalışmasını yapmak ve uygunsa yönetimden talep etmek,
Bu madde genelde teknolojik yatırımdır. Fabrikaların kurulumu sırasında kullanılan mekanik sistemlerin, günümüzde çok daha verimli ve kullanışlı modeli çıkmıştır. Bu modelin araştırmasını yaptıktan sonra yatırım yapma düşüncesi sizde belirmeye başlar. Yatırım planını çıkarır ve üst yönetime sunarsınız. Bu sizin için bir risktir. Çünkü işleyen bir sisteme çomak sokmuş ve daha iyi olacağını anlatmışsınızdır. Eğer onay alınır ve sonuç olumlu olursa yönetimin başarısı, eğer başarısızlıkla sonuçlanırsa sizin başarısızlığınızdır. Ama bana sorarsanız yatırım aşamalarını inceleyip her yönü ile sonuçlarını öngörebiliyorsanız bu alınabilecek bir risktir. Bu riskler olmaz ise gelişemez, geliştiremezsiniz!
- Makine ve parçalar üzerinde programlı kontroller yapmak,
Her fabrikanın hayali olan planlı bakım aşamalarından bahseden maddedir. Fakat pek mümkün değildir. Yapılması için baskı görüp yapmaya kalktığınızda da üretimin duramayacağının söylendiği durumlarla karşılaşacaksınız. Yapmak için sürekli ısrar edin. Bıkmayın. Sonuçları gördükçe daha çok size güvenecekler. (Planlı bakım ne demektir sizlerle paylaşacağım.)
- Ekipmanı kalibre etmek,
Bazı sektörlerde bakım ekibi, bazı sektörlerde onaylı firmalar tarafından yapılır. Belirli periyotlarda makineler üzerindeki ölçü sistematiğinin doğru çalışıp çalışmadığını kontrol etmektir. Zor bir iş değildir. (Tabi kalibrasyon cihazlarına sahipseniz.)
- Makine parçalarını yağlamak ve temizlemek,
Bu en önemli maddedir. Çünkü insanlarda kan ne ise makinelerde yağ odur. Tabi doğru yağ doğru yerde kullanıldığı zaman. Bunun için çizelge oluşturup ekip arkadaşlarını eğitmeniz gerekecektir. Eğer bu sistematiği kurar ve sürdürebilirliğini sağlarsanız bahsettiğimiz Murphy e bir çalım atmış olursunuz. (Bu konu hakkında da dünya standartlarında izlenen yollar mevcut. Sizinle paylaşacağım adım adım.)
- Parçaların revizyon ve değişimini yapmak,
Evrendeki her şeyin yıprandığı gibi, makinelerde de yedek parçalar zamanla yorulur ve bunların arızaya dönüşmeden önce değiştirilmesi gerekir. Bunlar makine üreticileri tarafından, makine kataloglarında tanımlanmıştır. Tabi tanımlananlar dışında tecrübeye bağlı olanlar da olacaktır. Karşılaşacağınız sorun şu olacaktır: Bu parça değişmeli dediğinizde, henüz bir şey yok ki neden değiştiriyoruz sorusu gelecek. Katalogda böyle dediğinizde gittiği yere kadar denilecektir. Gittiği yerde kırıldığında ise neden kırıldığı sorgulanacaktır. Bunlara hazırlıklı olun.
- Kalite denetimlerini yürütmek,
Her fabrikanın kendine has bir kalite sistemi vardır. Bu sistem bulunduğu sektörün şartlarına göre değişir. Bunlara kalite standartları denir. Kalite standartları her bölümü kapsadığı gibi bakım bölümünü de kapsar. Her standardın içinde bakım onarım bölümünü etkileyen bir bölüm vardır. Bunlar genelde bakım kayıtlarını içerir. Yani bakımda yapılan işlerin iş akış şemasına uygunluğunu ( Akış şeması sizlerde beraber oluşturacağız.), alınan aksiyonları ve makineleri ne kadar takip ettiğinizi sorgularlar. Çok zor bir kalite denetimi olmaz. Fakat standartların gereklerini yerine getirirseniz bakım ekibi için büyük kazançlar sağlarsınız.
- Bakım strateji, prosedür ve yöntemleri tasarlamak,
Bu aslında bakım birimini nasıl şekillendireceğinizi size bırakan bir madde. Şekillendirme aşamalarını dünyada yapılmış uygulamalardan örnek alarak çok basit ve sürdürülebilir kurabilirsiniz. Tabi basit dediğimiz iki satır yazı, üç-beş personel değil. İş akış şemasından tutun görev tanımlarına, arıza analiz prosedürlerine ve hatta personel eğitimine kadar uzanan ucu bucağı olmayan bir kurulum. Peki bunu tek yapabilir misiniz? Tabi ki hayır. Bunu yapabilmeniz için önce üst yönetim, sonra insan kaynakları departmanı ve üretim biriminden destek almalısınız. Şunu unutmayın, bir fabrikada bir yer iyi veya bir yer kötü değildir. Ya her yer iyidir yada hiçbir yer. Çünkü bir fabrikada birimler arasında dayanışma varsa o fabrikada her birim iyidir. Sonuç olarak bu madde tabiri caizse derya deniz. Buna izin verilmesi güzel fakat sınırlarınızın ne olduğunu iyi öğrenmelisiniz.
- Rutin bakım işlerini yürütmek ve ekipman hatalarını onarmak,
Bu madde bize ekip yönlendirmesi yapacağımızı ayrıca üretim aşamasında makinelerde yapılan hataları gidereceğimizi söylüyor. Ekip yönlendirmek başlı başına bir iştir. Bunun yanında bu hataları da bulup geliştirmek tam bir ekip işidir. Zorlu ama eğlenceli bir süreçtir. Yapabilirsiniz. Tabi önce inanmalı ve tam bir ekip olmalısınız.
- Arıza kaynaklarını teşhis etmek, yeni parça monte etmek ve ekipmanın doğru şekilde çalıştığından emin olmak,
Arızalar oluştuğunda önce çözüme odaklanmalısınız. Fakat kendinize sormanız gereken sorular vardır. Buna kök neden analizi denir. Arızanın sebebini bulmadan arızayı çözmek hem üretim hem de zaman kaybıdır. Bu yüzden arıza kaynağını tespit etmek ve gidermek önemlidir. Ayrıca maalesef ki, her bozulan bir parça yerine orijinal parça takamayacaksınız. Gerçi orijinal olsa bile yerine tam olarak oturması ve düzenli bir şekilde çalışması pek mümkün olmayabilir. Bu yüzden giderdiğiniz arızadan sonra makineyi mutlaka kontrol etmeli, üretimin isteklerine karşılık verip vermediğini teyit etmelisiniz. Yani nedenini bulup giderdiğiniz ve tamirattan sonra düzenli çalıştığına emin olduğunu makineyi teslim ettiğiniz zaman arıza giderilmiştir. Yoksa o makine sizin için her zaman Murphy nin elindeki bir kozdur. Beklemediğiniz anda kozu çok güzel kullanır.
- Bakım raporlarını tutmak ve makine üzerinde yürütülen tüm onarım işlerini kayıt altına almak,
Aslında bu şirket hafızasının bir parçasıdır. Yani kayıt altına almak sadece Excel dosyalarına not tutmak yada kayıtları biri sorarsa göstermek için yapılmaz. Bu kayıtlar en çok sizin işinize yarar. Analiz edilmeyi bekleyen verinin bir önemi yoktur. Analiz edilmiş bir veri ise size sonuçların çok güzel olacağı bir aksiyon planı oluşturur. Bu aksiyonlar sizin her türlü bakım planınızın ana maddeleridir. Veri tutmak önemlidir fakat analiz etmeyecekseniz kayıt için zaman ve Excel dosya israfı yapmayın!
- Firma sağlık ve güvenlik protokollerine uygun çalışmak.
Bakım-Onarım bölümü iş kazasına en yatkın bölümdür. Çünkü bazen en ağır mekanik bazen de en tehlikeli elektrik hatlarında çalışırsınız. Ekip arkadaşlarınız ve siz şunu algılamak ve uygulamak zorundasınız: En önemli iş, sizden ve sağlığınızdan önemli değildir.