Rulmanlar 1883 yılında büyük araştırmalar sonucunda “Friedrick Fishner” tarafından ilk olarak üretmiştir. Günümüzde halen faaliyette olan i FAG şirketi ise dünyanın ilk rulman üreticisidir. Kullanım alanlarına bakmak gerekirse Çamaşır makinesi, bisiklet, otomobil, metro, tren, motorlar, pervaneler, vantilatör ve daha pek çok örneklendirebiliriz. Hayatımızı kolaylaştıran teknoloji rulmanlarla var olmuştur diyebiliriz. Peki o zaman rulman nedir?
Rulman, birbirlerine zıt yönlerde dönmekte olan iki bilezik (halka) içerisinde bulunan bilya veya makaralar yardımıyla, minimum sürtünme oluşturan, bunanla birlikte hareketin en az güç harcanarak iletilmesini sağlayan, boyutlarına göre farklı yükler taşıyan makine parçalarına rulman demekteyiz. Yani sürtünmenin oluşturduğu etkiyi obsorbe ederek daha az enerji harcanmasını sağlarlar.
Rulman Tipleri
İhtiyaca orantılı olarak farklı çeşitleri üretiliyor olmakla birlikte genel kullanımda Bilyalı ve Makaralı rulmanlar olmak üzere iki ana türde üretimi yapılmaktadır. Bilyalı ve silindirik
rulmanlar da, ayrıca sahip oldukları özelliklere bağlı olarak farklı çeşitlere ayrılırlar. Bunlara Şematik olarak bakacak olursak;
Rulman Çeşitleri Nelerdir?
Bilyalı rulmanlar
- Eksenel Bilyalı Rulmanlar
- Radyal Bilyalı Rulmanlar
- Omuzlu Bilyalı Rulmanlar
- Oynak Bilyalı Rulmanlar
- Eğik Bilyalı Rulmanlar
- Tek sıra eğik bilyalı rulman
- Çift sıra eğik bilyalı rulman
Makaralı Rulmanlar
- Silindirik makaralı rulmanlar
- Oynak Makaralı Rulmanlar
- Konik Makaralı Rulmanlar
Bilyalı Rulmanlar
Bilyalı rulmanlar tüm rulman tipleri içerisinde en yüksek devir sayısına sahiptir. Küresel yapısı nedeniyle bilyaların sadece üst noktası halka yataklarına temas etmektedir. Bu nedenle makaralı rulmanlara göre daha az yüzey teması yaptıklarından daha az sürtünme ile daha yüksek devir sayıları elde etmektedirler. Bir çok çeşidi bulunmaktadır. Eksenel bilyalı rulmanlar, Radyal Bilyalı rulmanlar, Omuzlu Bilyalı rulmanlar, Oynak Bilyalı rulmanlar ve Eğik Bilyalı rulmanları inceleyecek olursak;
Eksenel Bilyalı Rulmanlar
Parçalarına ayrılabilen ve her iki yönde görevlendirilecek şekilde üretimi yapılmaktadır.
Çift yönde görev yapabilen tiplerde imal edilmektedir. Çok büyük eksenel yüklerin taşıma
görevini başarıyla yapmaktadırlar.
Radyal Bilyalı Rulmanlar
İki tarafından kapakları mevcuttur ancak temas etmeyen kapakları bulunur ve bu nedenle bakım gerektirmez. En yüksek devir sayısı ve minimum sürtünmeyi oluşturan rulman türüne Radyal bilyalı rulmanları örnek verebiliriz.
Omuzlu Bilyalı Rulmanlar
İç halka yani bilezik, dış halka( bilezik) ve bilya bölümü ayrı ayrı değişim yapılmaktadır.
Eksenel yükler konusunda kısıtlı bir görev verilmektedir.
Oynak Bilyalı Rulmanlar
Dış halkada (bilezikte) çift, iç halkada (bilezikte) tek yuvarlanma yolu olan rulmanlar Oyna Bilyalı Rulmanlardır. Ekstra not ekleyecek olursak Noktadan Temaslı Bilyalı rulmanlar, Tek veya çift yönlü eksenel bilyalı rulmanlar, manyeto rulmanlar genel kullanımda ki diğer bilyalı rulmanlar arasında yer almaktadır.
Eğik Bilyalı Rulmanlar
Tek sıra eğik bilyalı rulman
Sadece tek taraftan gelen yükleri taşıyabilmekte ve başka rulmanların yanına montajlanan rulman çeşidine tek sıra eğik bilyalı rulman denmektedir. Çift sıra eğik bilyalı rulman Her iki yönden de gelen eksenel yükleri aynı derece kapasitesiyle taşıyabilen rulmanlara ise çift sıra eğik bilyalı rulman diye isimlendirmekteyiz.
Makaralı Rulmanlar
Silindirik makaralı rulmanlar
Yüksek hızlarda tercih edilen yüksek radyal yük kapasitesine sahip rulman türleridir.
Oynak Makaralı Rulmanlar
Üst düzey radyal yük taşıma kapasitesine sahip olmakla birlikte, bazı eksenel yüklerde de yüksek başarı oranına sahiptir.
Konik Makaralı Rulmanlar
Yüksek radyal yük taşıma kapasitesine sahiptir, tek yönlü eksenel yüklere de yanıt verir. Bunların dışında genel kullanımda ikili radyal rulmanlar ve iğneli rulmanlar olmak üzere
makaralı rulmanlar da vardır.
