Vakum torbalama yöntemi kompozit üretim yöntemlerinden biridir. Vakum torbalama yöntemini daha iyi anlayabilmek için öncelikle kompozitten bahsedelim.
Kompozit nedir? Kompozit malzeme belirli bir amaca yönelik olarak en az iki farklı maddenin bir araya getirilmesiyle meydana gelen malzeme grubudur. Kompozit üretimindeki amaç, tek başına uygun olmayan, birbiri içerisinde çözünemeyen malzemeleri kullanım alanlarına uygun hafiflik, esneklik, dayanıklılık, maliyet gibi özellikleri verebilecek duruma getirmek için yeni özellikler katmaktır.
Kompozit malzemenin gösterdiği gerek yüksek mukavemet gerekse hafiflik özelliğinden dolayı kullanım alanı geniştir. Kompozit malzemeden yapısal sistemlerin üretilmesi için çok çeşitli üretim yöntemleri mevcuttur. Bu yazıda ise vakum torbalama yöntemini ele alacağız.
Vakum Torbalama
Vakum torbalama yöntemi ile kompozit malzemeden yapısal sistemlerin üretilmesi çok sık uygulanan ve maliyet etkin bir üretim metodudur. Vakum torbalama yöntemi düşük maliyetli bir uygulama olmasının yanında teknik olarak da uygulanması basit bir yöntemdir. Bu yöntem elle yatırma yönteminin devamı şeklinde düşünülebilir. Uygulamadaki amaç reçinenin dışarı çekilerek kompozit yapı içerisindeki lif-reçine oranının yüksek olmasını sağlayabilmektir. Bu sayede reçine bu katmanlar içine tam olarak nüfuz edebilmekte ve tüm bölgelerin reçineyle ıslatılmış olması sağlanabilmektedir.
Vakum Torbalama Sistemi Elemanları
- Vakum torbası: Kalıp üzerine yerleştirilerek vakum uygulanmasının gerçekleşmesini sağlar. Genellikle naylondan üretilir.
- Vakum pompası: Gerekli basıncı sağlayan malzemedir.
- Hava sızdırmazlık elemanı: Vakum torbasını kalıbın yan yüzeylerine yapıştırarak kenarlardaki yapışma yüzeyinden meydana gelebilecek olan hava kaçaklarını önler.
- Yüzey pürüzlüğü sağlayan ayırıcı kat: Yüzeyin pürüzsüzlüğü için kullanılır. Genellikle naylon veya polyesterden üretilir.
- Reçine geçirgenliğini sağlayan ayırıcı kat: Fazla reçinenin katmanlı kompozit malzemenin arasından sızarak reçine emici kata geçmesini sağlar.
- Reçine emici kat: Fazla reçineyi emer.
- Kalıp ayırıcısı: Kimyasal bir sıvıdır. Malzemenin kalıp yüzeyine yapışmasını önler.
Üretim Yönteminde İşlem Basamakları
- Öncelikle üretimin yapılacağı kalıp yüzeyi iyice temizlenmelidir.
- Lifli kumaş malzemesinin serileceği yerin etrafına hava sızdırmazlığını sağlayabilmek için çift taraflı bant kullanılır.
- Bantla çevrilmiş olan alana kalıp ayırıcı ince bir tabaka halinde sürülür. Böylece reçine sertleşince yapışmaması sağlanmış olur.
- Bu bölgenin üzerine kumaş malzeme yerleştirilir. İlk katı oluşturulan kumaş malzemenin her tarafına reçine fırça yardımıyla sürülür.
- Kompozit malzemenin üzeri reçine geçirgenliğini sağlayan ayırıcı kat ile kaplanır. Geçirgen yapı sayesinde sürülen fazla reçinenin vakum yardımıyla dışarı atılması sağlanır.
- Reçine emici kat yerleştirilir ve ardından vakum ayaklarının alt plakaları yerleştirilir.
- Vakum torbası sızdırmazlık bandının üzerine bandın yerleştirildiği hat boyunca yapıştırılır.
- Vakum ayaklarının alt plakalarındaki deliklere karşılık gelen yerlerde kesici bir alet yardımıyla küçük bir yarık açılır.
- Vakum ayaklarından birisine vakum basınç göstergesi diğerine ise vakum pompasının hortumu takılır. Vakum pompası hortumu dik şekilde tutularak vakum pompası çalıştırılır ve vakum torba içinde her bölgeye etkili oluncaya kadar bekletilir.
- Vakum altında sertleşen plakalar vakum işlemi sonlandırılıp vakum torbası ve diğer katların sökülmesinden sonra kalıp üzerinden çıkarılır.
- Kalıp yüzeyinden ayrılan kompozit plaka istenilen boyutlarda kesilerek kullanıma hazırlanılır
