Bu yazım gezegenlerin güneşe yakınlık sıralaması hakkında olacak. Güneş sistemimizde sekiz gezegen, ay, birçok cüce gezegen (veya plutoid), asteroid kuşakları, kuyruklu yıldızlar, meteorlar ve diğerlerinden oluşur. Her bir gezegen Güneş etrafındaki kendi yörüngesinde hareket eder. Mars ve Jüpiter arasında bir asteroit kuşağı (kaya ve metalden yapılmış küçük gezegenler) bulunmaktadır. Bu nesnelerin tümü güneşi aynı düzlemde yer alan kabaca dairesel yörüngelerde (ekliptik), (Pluto bir istisna; ekliptikten 17° üzerine eğilmiş eliptik bir yörüngeye sahip). Gezegenlerin hareketi kısaca elips şeklinde olup, güneşe olan mesafeleri yörüngelerinde bulundukları yere göre yaklaşır veya uzaklaşır. Güneş’e en yakın olduklarında buna günberi (perihel), en yakın olduklarında ise günöte (afelion) denir.
Kısaca gezegenlerin güneşe yakınlık sıralaması şu şekildedir (KPSS için); Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün.
Daha bilimsel bir şekilde açıklamak gerekirse, gezegenlerin güneşten ne kadar uzak oldukları hakkında konuşmak için sadece mesafeleri sürekli değiştiğinden değil birde insanların bu mesafeleri kavraması çok zordur. Bu nedenle, gökbilimciler sıklıkla Dünya’dan Güneş’e olan mesafeyi temsil eden astronomik birim (simgesi: AU; İngilizce: astronomical unit) denilen bir terim kullanırlar.
En büyük gezegen Jüpiter’dir. Bunu Satürn, Uranüs, Neptün, Dünya, Venüs, Mars, Merkür ve nihayet minik Pluto izlemektedir (cüce gezegenlerin en büyüğü). Jüpiter diğer gezegenlerin hepsini içine alabilecek kadar büyüktür. İlginizi çekebilir: gezegenlerin büyüklük sıralaması
Aşağıdaki tablo (ilk olarak 2008’de Universe Today’in kurucusu Fraser Cain tarafından oluşturuldu) tüm gezegenleri ve Güneş’e olan uzaklıklarını ve bu gezegenlerin Dünya’ya ne kadar yaklaştığını gösterir.
Merkür:
- En yakın: 46 milyon km / 29 milyon mil (0.307 AU)
- En uzak: 70 milyon km / 43 milyon mil (0.466 AU)
- Ortalama: 57 milyon km / 35 milyon mil (0.387 AU)
- Dünya’dan Merkür’e en yakın: 77.3 milyon km / 48 milyon mil
Venüs:
- En yakın: 107 milyon km / 66 milyon mil (0.718 AU)
- En uzakları: 109 milyon km / 68 milyon mil (0.728 AU)
- Ortalama: 108 milyon km / 67 milyon mil (0.722 AU)
- Dünya’dan Venüs’e en yakın: 40 milyon km / 25 milyon mil
Dünya:
- En yakın: 147 milyon km / 91 milyon mil (.98 AU)
- En uzak: 152 milyon km / 94 milyon mil (1.01 AU)
- Ortalama: 150 milyon km / 93 milyon mil (1 AU)
Mars:
- En yakın: 205 milyon km / 127 milyon mil (1.38 AU)
- En uzak: 249 milyon km / 155 milyon mil (1.66 AU)
- Ortalama: 228 milyon km / 142 milyon mil (1.52 AU)
- Dünya’dan Mars’a en yakın: 55 milyon km / 34 milyon mil
Jüpiter:
- En yakın: 741 milyon km / 460 milyon mil (4.95 AU)
- En uzakları: 817 milyon km / 508 milyon mil (5.46 AU)
- Ortalama: 779 milyon km / 484 milyon mil (5.20 AU)
- Jüpiter’e Dünya’dan en yakın: 588 milyon km / 346 milyon mil
Satürn:
- En yakın: 1.35 milyar km / 839 milyon mil (9.05 AU)
- En uzakları: 1.51 milyar km / 938 milyon mil (10.12 AU)
- Ortalama: 1.43 milyar km / 889 milyon mil (9.58 AU)
- Dünyadan Satürn’e en yakın: 1,2 milyar km / 746 milyon mil
Uranüs:
- En yakın: 2.75 milyar km / 1.71 milyar mil (18.4 AU)
- En uzakları: 3.00 milyar km / 1.86 milyar mil (20.1 AU)
- Ortalama: 2.88 milyar km / 1.79 milyar mil (19.2 AU)
- Dünya’dan Uranüs’e en yakın: 2,57 milyar km / 1,6 milyar mil
Neptün:
- En yakın: 4.45 milyar km / 2.77 milyar mil (29.8 AU)
- En uzakları: 4.55 milyar km / 2.83 milyar mil (30.4 AU)
- Ortalama: 4.50 milyar km / 2.8 milyar mil (30.1 AU)
- Dünya’dan Neptün’e en yakın: 4,3 milyar km / 2,7 milyar mil
Plüton:
- En yakın: 4.44 milyar km / 2.76 milyar mil (29.7 AU)
- En uzakları: 7.38 milyar km / 4.59 milyar mil (49.3 AU)
- Ortalama: 5.91 milyar km / 3.67 milyar mil (39.5 AU)
- Dünya’dan Pluto’ya en yakın: 4,28 milyar km / 2,66 milyar mil
Ek olarak Plüton artık bir gezegen olmasa da Plüton hakkında da bilgiler ekledik.
Gezegenlerin Sıcaklık Sıralaması
Genellikle Güneş’ten uzaklaştıkça gezegen daha serin olur. Sıralaması aşağıda gösterilmiştir.
Gezegenlerin Kütle Sıralaması
Jüpiter en büyük gezegendir; Satürn, Uranüs, Neptün, Dünya, Venüs, Mars ve Pluto şeklinde sıralanır.
