Bir Nefes Bilim! Yeryüzünde yerimizi aldık. Bedenen büyüdük. Karmaşıklığın ve kaosun içerisinde kendimize bir yer edindik. Sonuç olarak geldik, bir nefes çekeceğiz, derinliği bize kalan ve gideceğiz. Gitmeden içimize çekmemiz gereken son bir nefes var. Bilim! Kaynağına ulaşabildiğimiz, yapılar, bulgular, izler üzerinden yorumlayabildiğimiz en eski zamana gittiğimizde birçok soru işareti ile karşılaşmamız kaçınılmaz. O zamandaki nesillerin ne yediği, ne içtiği, bedenlerinin gerçekten devasa boyutlarda olup olmadığı, yaşamlarını nasıl idame ettirdikleri ve bunun gibi yüzlercesi takılıyor aklımıza.
Fakat bu merakın bize neler katacağını hesaba dahi katmadan vazgeçiyoruz. Çünkü aklımızın bir köşesinde ölümüne korumaya çalıştığımız tabuların zarar görmesinden araştırmaktan, düşünmekten, çaba sarf etmekten korkuyoruz.
Öte yandan, bugüne baktığımızda aradan geçen milyonlarca yılın bize ne kattığı, yıkılan medeniyetlerin hangilerinden ne kadar miras/eser kaldığı ve bizim bunları ne kadar faydalı işler için kurcaladığımızı sorguluyoruz. Bugüne kadar yaşamış ve bu hayattan fiziki bağını kopartmış insanların ne kadar nefes aldığını ve alınan bu nefeslerin ne kadarlık bir kısmını bilim yoluna harcadığını bilmiyoruz. Uzun lafın kısası, biz insanoğlu geçmişimizden hiçbir ders çıkartmıyoruz ve öğrenmek için yeteri kadar çaba sarf etmiyoruz. Yani biz nefesimizi olmadık işlere harcıyor ve çok kolay vazgeçtiğimizden dolayı, henüz ‘denemek’ nedir? Öğrenemeden dahi yer küre ile yollarımızı ayırıyoruz.
Çok eski zamanlarda, tahmini olarak 973-1048 yılları arasında yaşamış olduğu düşünülen Biruni’den bahsetmek istiyorum. Gökbilimci, doğa bilimi ile haşır neşir olmuş ama özünde çok iyi bir matematikçi olan Aliboron olarak da tanınan bir bilim insanı. İnsanlığın büyük bir kısmının farklı kaygılarla (maddesel sebepler) bilimden uzaklaştığı dönemlerden birinde ortaya çıkan Biruni, ilk olarak Güneş denen varlığın ne olduğunu merak ederek dâhil oluyor bilimin dünyasına.
Konu ile ilgili diğer makalemiz: Biruni Kimdir
Bu merakını yenmek için Güneş’in ve gezegenlerin hareketlerini takip etmeye başlıyor. Takibinin neticesinde Güneşin ve gezegenlerin eğimlerini tespit ediyor ve yaşamı boyunca ardı arkası kesilmeyecek olan bilimsel araştırmalarından ilkini sonlandıyor. Daha önce tespiti yapılmamış bir şeyi yapıyor Biruni. Başlangıcı neresi tam olarak bilmeden, nereye varacağını tahmin edemeden. Yalnızca bir sonuca ulaşacağını hissederek çıktığı yola yüzlerce hesaplamayı, yüzlerce denemeyi, geceyi ve gündüzü katarak devam ediyor.
Buradaki en önemli nokta şudur ki İbn’i Sina ile aynı dönemde yaşayan Biruni, bahsi geçen tüm bu deneyleri Güneş’in kendisine bakarak değil, suyun üzerindeki Güneş’in aksine (contrary) bakarak gerçekleştirmiştir. Yani Biruni, Güneş’i görmüyorum diye denemekten vazgeçmemiş, farklı bir yüzeyde de olsa görmek istediğine erişebilmek için tüm imkanlarını seferber etmiş ve denemekten vazgeçmemiştir.
Sayın okurlar, Güneş’i görmek için ona bakmamıza gerek yok. Onu hissetmemiz yeterli. Yeteri kadar talep edildiğinde isteğimizin bir şekilde önümüze sunulacağını bilmemiz yeterli. Günümüzde şirketler içerisindeki finansal yönetim şekillerinden ötürü birçok bilim sever istediklerini yerine getirecek imkân ve motivasyonu yakalayamıyor, doğru. Fakat, birkaç nefeslik bahşedilen ömrün bir nefesini de bilime ayırmak zaruri. Değişmez gibi görünen sistemi değiştirmek için. Gerçekten bilim ve merak ile çırpınanlara yol açmak için. İnsanların göremediğinden vazgeçmemeleri için. Güneş’e bakmanın tek bir yolu olmadığını tüm Dünya’ya göstermek için.
Bilim ile kalın!