Elektrik motoru, elektrik enerjisini mekanik enerjiye dönüştüren bir mekanizmadır. Elektrik motoru stator ve rotor olmak üzere 2 ana kısımdan oluşmaktadır. Sabit olan ve taşıdığı silisyumdan dolayı manyetik kayıpları minimuma indiren silisli saclardan oluşan kısım statordur. Statorda bulunan ankoç kanallarına sarılan, iletken bakır tellere, zamanlamalı bir şekilde sırası ile akım verilerek manyetik alan oluşturulur. “+, -” kutupların senkronu sonucu rotor dönerek çalışma hareketi sağlanmış olur.
Her mekanik malzemelerde olduğu gibi elektrik motorlarının da bakımı ve arızaları bulunmaktadır. Aşırı yüklenme, düzensiz gerilim gibi sebeplerden ötürü motor yanmaları en büyük arıza sebeplerinden birisidir.
Yanan Elektrik Motorları Ne Oluyor?
Piyasada bulunan bobinajcılar, yanmış elektrik motorlarını temizleyerek tekrar sarım yapmaktadırlar. Özellikle 160 gövde tipine kadar olan elektrik motorlarının bobinaj maliyeti ile 0 ‘dan bir motor almak arasındaki fiyat farkının azlığı, tüketiciyi 0 motora yöneltmektedir. Yeni bir motor alan tüketici, yanmış motoru hurdaya ayırır.
Hurdaya ayrılan elektrik motoru neden değerlidir ve içerdiği malzemeler neden ayrıştırılmalıdır?
Şüphesiz ki, elektrik motorlarının içerisindeki en kıymetli malzeme hurda sektörü için, 1083 °C’lerde ergiyen ve iletkenliği yüksek olan bakırdır. Bu sebeple bakırın ayrılarak, temiz bir şekilde geri dönüşüme gönderilebilmesi temel amaç olmuştur. Bir elektrik motorunun içerisinde alüminyum, silisli sac, döküm gövde, bakır gibi birçok bileşen bulunmaktadır. Bunların hepsinin ayrı ayrı, temiz bir şekilde geri dönüşüme gönderilebilmesi şüphesiz ki büyük bir milli kazanımdır.
Elektrik motorundaki bakır nasıl ayrılabilir?
Günümüze kadar bu ayrışım işlemleri, gerek motor üretici firmalarda, gerek hurda sektöründe insan gücü ile yapılmaktaydı. İzmir’de faaliyet gösteren Beken Makina – Sanayi Ticaret Limited Şirketi, bu sektördeki insan gücünü minimuma indirebilmek düşüncesi ile 2 senelik bir arge çalışması sonucu elektrik motoru geri dönüşüm makinalarının imalatını gerçekleştirmeye başlamıştır. Şirket Genel Müdürü Sayın Bekir Öztürk Bey; makinalaşmanın insan gücünden feyz alınarak ilerleyip gelişebildiğini savunmaktadır. Temel prensibin İnsan Eli’nin yaptığını makineye yaptırmak ve bunu en güvenli şekilde hayata geçirip uygulayabimek olduğunu söylemektedir.
Bu düşüncelerden yola çıkılarak imalatı yapılan Elektrik Motoru Geri Dönüşüm Makinaları’nın Türkiye’de lider olan elektrik motoru üretici firmalar tarafından büyük rağbet gördüğünü beyan eden Sayın Bekir Bey; geri dönüşüm sektöründe güvenli ve büyük bir gelişime imza attıklarını belirtmektedir.
Makineleşmenin Avantajı Nedir?
Makineyi incelediğimizde CE standartlarında güvenlikli bir makine oluşu ilk dikkatimizi çeken unsur olmuştur. Elektrik motorunun gövde parçalanmasının çekiç, balyoz yardımı ile yapıldığını düşünürsek, alınmış olunan güvenlik önlemleri ile insan sağlığı öncelikli tutulmuştur. Bir elektrik motorunun geri dönüşümünün el ile yapılması ve makine ile yapılması arasındaki zaman farkına bakacak olursak da kıyaslanamaz derecede pratik ve seri bir geri dönüşüm gerçekleştirmektedir. Verniğinden kurtulamayan bakırı çıkarmak için yakılması sonucu çevreye ve doğaya verilen zararı 0’a indirmiş olması zaten her şeyden kıymetli olandır.
Doğaya zarar vermeye hakkımızın, 1 gram metali veya elementi heba etmeye lüksümüzün olmadığı bugünlerde çıkmış olan bu makinenin gerçekten ülkemiz için büyük bir kazanım olduğuna inanıyorum. Emeği geçmiş olan herkese teşekkürlerimi borç bilirim.